Faktura i kolorystyka w architekturze średniowiecznej na Śląsku

• Autorzy: Małachowicz E.

Warianty tytułu

EN

Facture treatment and colouring of mediaeval architecture in Silesia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W architekturze średniowiecznej, w większym stopniu niż w nowożytnej, kolor i faktura naturalnych materiałów, tj. kamienia, cegły i zaprawy, odgrywały istotną rolą dekoracyjną, co przedstawiono w niniejszym szkicowym zarysie. W Polsce okres przedromański i cały niemal romański, tj. od X do 2. poł. XII w., to architektura kamienna o rozmaitej technice wznoszenia murów: z kamieni polnych zalewanych w szalunku, płytowych, z kamienia łamanego, kostkowych i ciosowych. Znane budowle wawelskie, głównie tetrakonchos NP Marii, wykazują surowe lico ścian zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych z kamienia płytowego na zaprawie wapiennej lub wapienno-gipsowej, z pustymi spoinami, w których trudno się dopatrzyć śladów ich obróbki, tj. wypełniania czy zacierania. Na Śląsku cenne informacje, choć niepełne i nie pozbawione wątpliwości, wniosły odkrycia reliktów murów z X i XI w. pod katedrą na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu [3]. Dały one podstawy do wiarygodnych wniosków o fakturze i kolorystyce ścian tych budowli.

EN

Colour, from the earliest times, has supplemented architecture, however, only its remnants have been preserved up to the present times and constitute the subject of research and the basis of conservatory works. In the Middle Ages apart from using the natural hues of materials, painting was applied to strengthen the colouring effect. Relicts of such colouring have been discovered in Silesia, in Romanesque stone buildings ancl, most of all, in brick architect!^ from the Gothic period. During this period in the process of evolution, in the colouring of church interiors especially, four main concepts may be distinguished: 1. Enhancement of wall faces with a red colour and emphasiz- ing of the joints in white or white and black. 2. Composition of white plaster with the red of brick profiles. Unification of wall faces by using red without emphasizing the joints. Using red as an emphasis of profiles on wholly plastered and whitened walls. Vaults and under-the-arc areas were always covered with plaster while vault ribs and architectonic details were polychromed.

Słowa kluczowe

PL

średniowieczna architektura na Śląsku; kolorystyka; kamień; cegła; zaprawa

EN

medieval architecture in Silesia; color; stone; brick; mortar

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2000
• Tom: Nr 1(7)
• Strony: 29--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz., rys.

Twórcy

autor

Małachowicz E.

• PAN we Wrocławiu