Geneza oraz rozwój budowli służących do przechowywania samochodów osobowych

• Autorzy: Burdziński J.

Warianty tytułu

EN

Genesis and development of passenger car storage buildings

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Od czasu wynalezienia przez człowieka pierwszych pojazdów i wraz z rozwojem ich użytkowania, zaczęły powstawać budowle tzw. zaplecza pojazdowego. Wzdłuż dróg, traktów i szlaków komunikacyjnych rozwijało się budownictwo obiektów usługowych. Obiekty te służyły zaspokojeniu potrzeb podróżnych oraz spełniały rolę zaplecza technicznego pojazdów. Przed wiekami były to przydrożne zajazdy, karczmy, schroniska, kuźnie oraz obiekty do bezpiecznego przechowywania różnego rodzaju pojazdów. Przez wiele stuleci były nimi otwarte lub zamykane szopy, remizy oraz hangary, służące do umieszczania w nich pojazdów osobowych lub towarowych. O ile dwu- lub czterokołowe wozy konne nie wymagały specjalnego, kosztownego zabezpieczenia, o tyle w odniesieniu do powozów, karet, kolasek i innych cenniejszych pojazdów, ówczesne przepisy budowlane nakazywały zapewnienie im specjalnej, bardziej troskliwej ochrony. Dotyczyło to zwłaszcza budynków zajazdów przydrożnych, urzędów pocztowych oraz tzw. poczthalterii, strażnic strażackich, powozowni pałacowych, remiz dworskich. Budowle te, stanowiące najczęściej osobne budynki, na ogół harmonijnie wpisywały się w ogólne założenia architektoniczne większych kompleksów, takich jak zamki, pałace, dwory, zajazdy czy budowle urzędowe. Najwięcej zachowanych budowli służących do przechowywania pojazdów pochodzi z czasów nowożytnych, z epoki baroku i klasycyzmu. Są to najczęściej bogato zdobione remizy lub powozownie przypa-łacowe, wchodzące w skład kompleksów ogrodów pałacowych. Forma i wielkość tych obiektów rozwijała się począwszy od półotwartych pomieszczeń w zabudowaniach gospodarczych, poprzez oddzielne budynki po-wozowni przy pałacach i rezydencjach, garaże przy domach mieszkalnych, zespoły garaży przy budowlach urzędowych, aż po wielopoziomowe parkingi i garaże samochodowe, powstające w dużych miastach na początku XX w.

EN

The invention of the car generated the need of creating a new type of architectonic building. With the increasing number of cars there simultaneously arose buildings which served as their storage place. The first objects of the so-called car-base, similarly to the first cars, had the shape adapted from- earlier known architectonic forms. With time, together with the birth of modernism, a specific form took shape. The first car parks and multi-level garages began originating in Europe in the first decade of the 20lh century. Due to the initially small power of the car engines, many of the garages possessed hoists used for inner car transport. The buildings had up to ten storeys and their capacity did not exceed one thousand stands. They arose by hotels, offices, close to compact housing areas in town centres - there where the number of cars met with the absence of free parking space. In Poland the first garage design for postal vehicles came into being in 1936. Its realization was terminated by the outbreak of the Second World War. After the war, up to the 90. of the 20* century, only four multi-level car parks were built, all of them in Warsaw. At the tum of the 20. and 30. of the last century the car became a source of inspiration in architectonic design. Its key role is visible in the designs of the House of the future of Arne Jacobsen and Hemming Lassen, the Villa Savoye of Le Corbusier, and the Villa Tugen-dhat of Mies van der Rohe. The authors of these designs introduce the car into the interior of the houses as their link with the outer area. Also, the designs of garages by Konstanty S. Mielnikov are a proof of the author being inspired by motorization. The futuristic visions of garage objects in Paris, underline the role of the car in shaping of the urban architecture. Since those years, architecture had to take into consideration the needs of the wide development of motorization.

Słowa kluczowe

PL

parkingi; garaże; garaże wielopoziomowe; budownictwo parkingowe i garażowe

EN

parking; garages; multilevel garages; building and parking garage

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2004
• Tom: Nr 2(16)
• Strony: 65--73
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., ryc.

Twórcy

autor

Burdziński J.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji

Bibliografia

• [1] Büttner Oskar, Parkplätze und Grossgaragen, Verlag für Bauwesen, Berlin 1967.
• [2] Der Grosse Brockhaus ‒ Handbuch des Wissens in zwanzig Bänden ‒ echter Band, Brockhaus, Lipsk 1930.
• [3] Dumnicki Juliusz, Laskus Edward, Budownictwo zaplecza samochodowego, Arkady, Warszawa 1970.
• [4] Dumnicki Juliusz, Kreczmer Jan, Remisz Lech S., Parkingi w miastach, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1979.
• [5] Gierczak Józef, Fenomen auta w przestrzeni, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1994.
• [6] Jabłoński Krzysztof, Wojtowicz Karol Wit, Zamek w Łańcucie, Sport i Turystyka, Warszawa 1991.
• [7] Jacques Friedrich, Vahlenfeld Rolf, Garagen- und Tankstellenbau (Anlage, Bau, Ausstattung), Callwey, Monachium 1956.
• [8] Lexikon der Baukunst ‒ zweiter Band, Emst Wasmuth A.G., Berlin 1930.
• [9] Linder Jan, Struś Włodzimierz, Garaże ‒ ochrona przeciwpożarowa, Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1978.
• [10] Strigaliew A.A., Kokkinaki I.W., Konstantin Stiepanowicz Mielnikow ‒ architektura mojej żizni, Iskusstwo, Moskwa 1985.
• [11] Szolginia Witold, Architektura i budownictwo. Ilustrowana encyklopedia dla wszystkich, WNT, Warszawa 1991.
• [12] Vindum Kjeld, Fremtidens Hus, Skali Nordisk ‒ Magazin for Architektur og Design, 1988 nr 16.
• [13] Wortmann Arthur, Als das Auto die Architektur eroberte, DB, 1989 nr 11.