Badania gotyckiej architektury Namysłowa. Blok ratuszowy

• Autorzy: Lasota C. , Legendziewicz A.

Warianty tytułu

EN

Studies of Gothic architecture in Namysłów. The town hall complex

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Blok ratuszowy w Namysłowie jest położony pośrodku wschodniej części mającego plan wydłużonego prostokąta placu rynkowego (ryc. 1). Blok ten tworzą trzy skrzydła opasujące ze wszystkich stron gotycką wieżę (B), zwieńczoną renesansowym hełmem (ryc. 2, 3, 6). Skrzydła te są dwupiętrowe, z wyjątkiem piętrowej wschodniej części wschodniego skrzydła nakrytego wysokim dachem, które stanowiło budynek ratusza (A) do czasu zlokalizowania w nim sądu w połowie XIX w. [7, s. 225]. Podczas przebudowy parteru i piętra na potrzeby sądu zlikwidowano niektóre sklepienia, wprowadzono nowy podział i schody oraz zmieniono większość otworów na elewacjach. Utrzymano kilka sklepień renesansowych na obu kondygnacjach, jedno gotyckie na piętrze, gotycką artykulację piętra elewacji wschodniej i opartego na niej szczytu trójkątnego, okonturowanego renesansową dekoracją. Elewacja północna i południowa nad parterem zostały rozczłonkowane pionowymi płycinami, a do wschodniej dobudowano skarpy Bryła skrzydła północno-zachodniego (E, F) powstała, o czym bardziej szczegółowo dalej, w wyniku działań budowlanych przeprowadzonych w trzeciej tercji XVIII w., kiedy to w dwóch połączonych budynkach nadbudowano drugie piętro i nakryto dachem o planie litery "L", złożonym z pięciu połaci [7, s. 27, 28, 40]. Piętro skrzydła było dostępne od wschodu zewnętrzną tunelową klatką schodową zlokalizowaną w narożu między nim a ratuszem [13, s. 9, 10] (ryc. 3). Remont wykonany w latach 30. XX w. [7, s. 40] doprowadził do ujednolicenia w dużym stopniu części zachodniej bloku ratuszowego (C-F) przez wprowadzenie opraw okien o formie historycznej w kilku zbliżonych do siebie wariantach.

EN

Investigations of Namyslow's Gothic architecture began in 2001 and encompassed the town hall with the market square complex. The first written sources on the existence of the village of Namysłów originate from the 70. of the 13th century. The town hall was built in the years of 1374-1389, on the plan of a rectangle, with a tower from the west and woolen cloth sheering quarters adjoining it from the south. The three storey town hall was divided into two courses. Beer was sold in the vaulted cellars, trading took place on the ground floor, while the upper storey was occupied by accommodations of the ruling authorities, with a vaulted Counsel Chamber. The upper storey of the elevation was richly decorated with a Gothic arrangement with an ornamental east gable. West of the tower, in the first stage of construction, a building of a trading function was constructed. Before 1484 a building with bread stalls was raised. The last investment was a winery in the north-west corner of the complex, in the year of 1495.

Słowa kluczowe

PL

badania; ratusz; gotycka architektura; Namysłów

EN

studies; town hall; gothic architecture; Namyslow; investigations

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2007
• Tom: Nr 1-2(21-22)
• Strony: 41--56
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz.

Twórcy

autor

Lasota C.

autor

Legendziewicz A.

• Zakład Konserwacji i Rewaloryzacji Architektury Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej

Bibliografia

• [1] Architektura gotycka w Polsce, t. 2, Katalog zabytków, pod red. A. Włodarek, Warszawa 1995, s. 162.
• [2] Bimler K., Zur Baugeschichte von Stadt und Kreis Namslau, [w:] Quellen zur Schlesischen Kunstgeschichte, z. 6, Breslau 1941, s. 57-59.
• [3] Borowska A., XlV-wieczny malowany fryz narelewacji południowej ratusza w Namysłowie, Kraków 2002 (maszynopis w Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Opolu).
• [4] Czemer R., Zabudowy rynków. Średniowieczne bloki śródrynkowe wybranych dużych miast Śląska, Wrocław 2002.
• [5] Degen K., Bleyl W., Werbick W, Focke F., Die Bau und Kunstdenkmäler der Kreises Namslau, Breslau 1939, s. 131-133.
• [6] Dybeck E., Der Geschichtschreiber Johannes Froben aus Namslau, Breslau 1909.
• [7] Eysymontt J., Studium historyczno-architektoniczne ratusza w Namysłowie, Wrocław 1969 (maszynopis w Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Opolu).
• [8] Froben J., Annales Ioannis Frobenii ab anno 1347, Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Rep. 135, E 99a, sygn. 679.
• [9] Galicka L, Sygietyńska H., Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 7, z. 7, Powiat namysłowski, Warszawa 1965, s. 46-48.
• [10] Hanulanka D., Sklepieniapóźnogotyckie na Śląsku, Wrocław 1971, s. 59, 60.
• [11] Irgang W., Schlesisches Urkundenbuch, t. 4, Köln-Wien 1988.
• [12] Lasota C, Legendziewicz A., Badania architektoniczne oraz inwentaryzacja budowlana wieży ratusza w Namysłowie, Wrocław-Namysłów 2001 (maszynopis w Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Opolu).
• [13] Lasota C, Legendziewicz A., Badania elewacji ratusza w Namysłowie, Wrocław 2002 (maszynopis w Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Opolu).
• [14] Lasota C, Legendziewicz A., Ratusz w Namysłowie: badania elewacji wschodniej i zagadnienie kolorystyki elewacji ratusza w okresie gotyckim, Wrocław 2002 (maszynopis w Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Opolu).
• [15] Lasota C, Legendziewicz A., Ratusz w Namysłowie. Wyniki badań architektonicznych piwnic oraz wnioski konserwatorskie, Wrocław-Namysłów 2004 (maszynopis w Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Opolu).
• [16] Lasota C, Legendziewicz A., Ratusz w Namysłowie. Wyniki badań architektonicznych parteru oraz wnioski konserwatorskie, Wrocław 2006 (maszynopis w Archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Opolu).
• [17] Liebich W., Chronik der Stadt Namslau von Begründund bis auf die neuste Zeit. Nach einer im Namslauer Stadt-Archiv besindlichen bearbeitet, Namslau 1862.
• [18] Lutsch H., Verzeichnis der Kunstdenkmäler der Provinz Schlesien, t. 2, Breslau 1889, s. 506, 507.
• [19] Tintelnot H., Die mittelalterliche Baukunst Schlesien, Kitzingen 1951.
• [20] Zlat M., Ratusz - zamek mieszczan: symbolika typu architektonicznego i jego form, [w:] Ratusz w miastach północnej Europy. Materiały z sesji „Ratusz w miastach nadbałtyckich" 23-25 Xl 1993, Gdańsk 1997, s. 31-36.