Między tradycją a nowoczesnością Przyczynek do rozwoju racjonalnych form budownictwa mieszkaniowego we Wrocławiu w latach 1874-1930

• Autorzy: Kononowicz W.

Warianty tytułu

EN

Between tradition and modernity. A contribution to the development of rational forms of habitation buildings in Wroclaw in the years of 1874-1930

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Opracowanie jest poświęcone specyficznej formie zabudowy mieszkaniowej, stosowanej z powodzeniem w śródmiejskich dzielnicach Wrocławia w okresie międzywojennym XX w., zwanej dziedzińcem mieszkaniowym (Wohnhof). Wohnhof - to pozbawiony oficyn blok obrzeżnej zabudowy mieszkaniowej, wypełniony wspólną zielenią, z placami zabaw, umożliwiający mieszkańcom, zwłaszcza dzieciom, przebywanie na wolnym powietrzu, w bezpiecznej izolacji od ruchu ulicznego. Jest to zracjonalizowana forma dziewiętnastowiecznej struktury kwartału, wpisanej w sieć miejskich ulic, stojąca na pograniczu tradycji i nowoczesności. W dawnej tradycji jest tu osadzone zarówno kontynuowanie samej formy bloku, ujętego w kwartał ulic, jak i częste stosowanie wysokich dachów; do nowej tradycji odnosi się natomiast stosowanie racjonalnych zasad w budownictwie mieszkaniowym, zapewniających każdemu mieszkańcowi odpowiednią ilość światła, powietrza, słońca i zieleni.

EN

The housing estate square called Wohnhof - a form of rational dwelling architecture frequently applied in the central quarters of Wroclaw in the between-the-war period of the 20lh century - in fact derives from the 19"' century. It is a rationalized form of a building quarter from which outbuildings have been removed and are replaced by courtyards with communal greenery. Such dwelling complexes were realized in Berlin at the end of the 19lh century and the beginning of the 20l1' century. Already similar ideas were applied in the 70, of the 19lh century in Wroclaw. The most interesting of them, although not realized, was the Wilhelmsstadt project (1873), a representative quarter planned in the Świdnicki suburb as a result of pride due to the rebirth of the empire, with quarters in the form of apartment-houses surrounding communal courtyards filled with plants. No less interesting were alternative projects of managing municipal Pond Fields (1876). In their programme the bordering habitation buildings, with no outbuildings, occupied an important place. The following habitation complexes of the Wohnhof type should be included in the period of the Waimar Republic: Am Sauerbrunn (1926) in Gajowice, the project of H. Wachlich, the Westend housing estate (1925-1929) in Szczepin, the project of Theo Effenberger with the participation of H. Lauterbach, and the Tebbenjohanns-Hof (1929-1930) in the Piaskowy suburb - for workers of the post. All these postulations are inherent between tradition and modernity. Tradition is manifested in the quarter-like arrangement of blocks adjusted to the street network, and occasionally in the architectonic forms. Modernity, however, is manifested in the new principles of shaping space bound with function, hygiene and infrastructure; also through spacious courtyards filled with plants, within the blocks, functionally planned flats, access to light, air and sun, and also central heating, and modern laundries. Modernity also means new, currant architectonic and forms.

Słowa kluczowe

PL

budownictwo mieszkaniowe; między tradycją a nowoczesnością; dziedziniec

EN

housing; between tradition and modernity; courtyard

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2006
• Tom: Nr 1(19)
• Strony: 19--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz.

Twórcy

autor

Kononowicz W.

• Instytut Historii Architektury, Sztuki i Techniki Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska

Bibliografia

• [1] Adler L., Neuzeitliche Miethäuser und Siedlungen. Mit 414 Abbil¬dungen, Berlin 1931.
• [2] Architektura Wrocławia, t. 3. Świątynia, red. J. Rozpędowski, Wrocław 1997.
• [3] Goliński M., Ziątkowski L., Osiedla WroclawiafKalendaria dziejów osiedli do momentu wchłonięcia przez miasto), Wrocław 1997, (maszynopis w Bibliotece Instytutu Hist. Arch. Sztuki i Techn. PWr).
• [4] Hüter Kart-Heinz, Architektur in Berlin 1900-1933, Drezno 1987.
• [5] Kononowicz W., Przemiany formy urbanistycznej Wrocławia w XIX i na początku XX wieku. Wrocław 1974: Praca doktorska (maszynopis w bibliotece IHASiT PWr).
• [6] Kononowicz W., Krynicka B., Krzywka Ł., Kwaśniewski A., Studium historyczno-urbanistyczne wraz z wytycznymi konserwatorskimi dla potrzeb planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego rejonu Świdnickiego przedmieścia we Wrocławiu, Wrocław 1996; maszynopis w Urzędzie Miejskim Wrocławia, s. 18-20.
• [7] Kononowicz W., Kościoły w osiedlach mieszkaniowych międzywojennego Wrocławia, [w:] Architektura Wrocławia, t. 3. Świątynia, red. J. Rozpędowski, Wrocław 1997, s. 275-306.
• [8] Kononowicz W, Kształtowanie się przestrzeni miejskiej przedmieścia Odrzańskiego i Piaskowego w sąsiedztwie gmachu Szkoły Rzemiosł Budowlanych we Wrocławiu, [w:] Schola Architecture. Budynki Szkól Architektury, red. O. Czerner, A. Gryglewska, Wrocław 2004, s. 93-116.
• [9] Kononowicz" W, Osiedle Tarnogaj we Wrocławiu w latach 1904 -1939. Od kolonii robotniczej do osiedla społecznego, [w:] Nie tylko zamki, red. M. Chorowska, O. Czerner, J. Dobesz, K. Hawrylak-Brzezowska, W. Kononowicz, E. Niemczyk, E. Różycka-Rozpędowska, E. Trocka-Leszczyńska, Wrocław 2005, s. 451-469.
• [10] Markgraf H., Die Straßen Breslaus, nach ihrer Geschichte und ihren Namen, Breslau 1896.
• [11] Posener J., Berlin auf dem Wege zu einer neuen Architektur. Das Zeitalter Wilhelms II, Monachium 1979.
• [12] „Postheimstätte", Gemeinnützige Baugenossenschaft E.G. m.b.h. Breslau, Düsseldorf 1931.
• [13] Siedlungsgesellschaft Breslau A.G. - Ein Bericht über ihre Tätig¬keit in den Jahren 1919-1926, Breslau 1926.
• [14] Stadt der Architektur. Architektur der Stadt. Berlin 1900-2000, Berlin 2000.
• [15] Stubben J., Der Städtebau. Handbuch der Architektur, IV, Entwerfen, Anlage und Einrichtung der Gebäude, Darmstadt 1890.
• [16] Tomaszewicz A., Wrocławski dom czynszowy 1808-1918, Wrocław 2003.