Modelowanie jakościowe i ilościowe wypadkowości w budownictwie

• Autorzy: Hoła B.

Warianty tytułu

EN

Qualitative and quantitative modelling of accident situation in building industry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Budownictwo jest gałęzią gospodarki narodowej, charakteryzującą się wysokim poziomem: zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników oraz dużą wypadkowością. Wypadkowość jest skutkiem niebezpiecznych warunków pracy, dużej ich zmienności oraz niebezpiecznych zachowań pracowników. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić bezpieczne warunki pracy zarówno ze względu na obowiązujące przepisy prawne, jak i na odpowiedzialność moralną za drugiego człowieka. Bezpieczne warunki pracy są ponadto jednym z podstawowych czynników, które decydują o pomyślności prowadzonej działalności gospodarczej.: W ocenie stanu bezpieczeństwa pracy ważną rolę odgrywają statystyki wypadków przy pracy. Dają one możliwość opracowania wskaźników służących do oceny wypadkowości oraz prowadzenia analiz porównawczych w zakresie badania sytuacji wypadkowej. W niniejszej rozprawie wypadkowość w budownictwie potraktowano jako zjawisko statyczne jednorodne, zjawisko statyczne niejednorodne oraz jako zjawisko dynamiczne. Do oceny i analizy wypadkowości zaproponowano własne wskaźniki wypadkowości, uwzględniające różne aspekty jej oceny i ujmujące je zarówno w ujęciu jakościowym, jak i ilościowym. Aby opisać przebieg poszczególnych zjawisk, zbudowano modele tendencji rozwojowej wypadkowości w budownictwie, dokonano oceny wiarygodności tych modeli,: a: następnie przeanalizowano zgodność rzeczywistego i teoretycznego przebiegu badanych zjawisk, po czym wyciągnięto wnioski o charakterze ogólnym. Z kolei,: aby umożliwić przewidywanie poziomu wypadkowości - w zależności od liczby i charakteru przyczyn mogących inicjować wypadki przy pracy w budownictwie - opracowano analityczny model przyczynowo-skutkowy wypadkowości. Na podstawie wyników badań przeprowadzonych na opracowanym modelu określono wpływ, jaki poszczególne przyczyny mają na kształtowanie się liczby wypadków przy pracy. Uzyskane wyniki pozwalają określić kierunki zmian, jakie należy wprowadzić w profilaktyce wypadkowej, aby poprawić stan bezpieczeństwa pracy w budownictwie. Przedstawione w rozprawie badania poszerzają obszar wiedzy dotyczącej wypadkowości w budownictwie. Sformułowane wnioski i uwagi końcowe mają znaczenie nie tylko teoretyczne, lecz także praktyczne.

EN

The building industry is a section of the national economy, which is characterised by the high level of hazards for workers' life and health and the high level of the accident situation. The high level of the accident situation is an effect of the dangerous working conditions, their high changeability and the dangerous behaviors of workers. The employer is obliged to secure the safe working conditions according to the valid law regulations as well as the moral responsibility for the other people. Furthermore, the safe working conditions are the one of the fundamental factors, which decides about the success of a project. The statistics of the accidents at work are very important in the estimation of the work safety state. They enable to elaborate the indices, which are applied for the estimation of the accident situation and to do the comparative analyses in the scope of the research of the accident situation. In this paper, the accident situation in the building industry was estimated as a static, homogeneous phenomenon, as a static non-homogeneous phenomenon and as a dynamic phenomenon. The own indices of the accident situation were applied for the estimation and the analysis of the accident situation. They take into account the different aspects of the accident situation estimation and they present the accident situation both in the quantitative as well as in the qualitative formulation. In order to describe the course of particular phenomena, the models of the development tendency of the accident situation in the building industry were elaborated. Furthermore, the reliability estimation of these models was done, and next the conformability of the real and the theoretical course of the examined phenomena was analysed and finally the general conclusion were drawn. Next, in order to enable the forecast of the accident situation level - according to the number and character of the reasons, which can initiate the accidents at work in the building industry - the analytic reason-effect model of the accident situation was elaborated. On the grounds of the researches, which were done on the elaborated model, it was estimated the effect of the particular reasons on the formation of the number of the accidents at work. The obtained results enable to estimate the directions of the changes that should be introduced in the accident prophylaxis in order to improve the work safety state in the building industry. The presented in the paper researches extend the scope of the knowledge concerning the accident situation in the building industry. The conclusions and the final remarks have not only the theoretical meaning but also the practical meaning.

Słowa kluczowe

PL

budownictwo; bezpieczeństwo pracy; wypadkowość; wskaźniki oceny wypadkowości; modele tendencji rozwojowej; modele przyczynowo-skutkowe

EN

building; quantitative modeling; accident situation; level of the accident situation

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Budownictwa Politechniki Wrocławskiej. Monografie
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 89, nr 38
• Strony: 161--161
• Opis fizyczny: Bibliogr. 171 poz.

Twórcy

autor

Hoła B.

• Instytut Budownictwa, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej, Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław

Bibliografia

• [1] Abudayyeh O., Federicks T., Palmquist M., Torres H., Analysis of occupational Injuries and Fatalities in Electrical Contracting Industry. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, March-April 2003, 152-158.
• [2] Abdelhamid T.S., Everett J.G., Identifying root causes of construction accidents. Journal of Construction Engineering and Management, 126, 1, 2000, 52-60.
• [3] Arboleda C, Abraham D., Fatalities in Trenching Operations- Analysis Using Models of Accident Causation. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, March-April 2004, 273-280.
• [4] Balasińska-Świtkowska E., Młodzi w wypadkach przy pracy. Bezpieczeństwo Pracy, 5, 2006, 2-3.
• [5] Becla A., Zielińska A., Elementy statystyki i metod ilościowych. Wydawnictwo I-BIS, Wrocław 2003.
• [6] Biuletyn statystyczny, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 1993-2006.
• [7] Bojanowski R., Nowa statystyczna karta wypadku przy pracy. Bezpieczeństwo Pracy, 7-8, 2005.
• [8] Bojanowski R., Europejska statystyka wypadków przy pracy. Bezpieczeństwo Pracy, 7-8, 2006, 12-15.
• [9] Borys T., Elementy teorii jakości. PWN, Warszawa 1980.
• [10] Borys T., Wskaźniki ekorozwoju. Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Bialystok 1999.
• [11] Brenner L., Accident Investigations-multilinear events sequencing methods. Journal of Safety Research, 7, 1975.
• [12] Carter G., Smith S.D., Safety Hazard Identification on Construction Projects. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, February 2006, 197-205.
• [13] Chua D.K.H., Goh Y.M., Incident Causation Model for Improving Feedback of Safety Knowledge. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, July-August 2004, 542-551.
• [14] Cieszyński K. i in., Przemysłowa produkcja prefabrykatów. Organizacja produkcji. PWN, Warszawa 1983.
• [15] Czapliński K., Mrozowicz J., Realizacja obiektów budowlanych podstawy teoretyczne. Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1982.
• [16] Czapliński K., O odpowiedzialności prawnej eksperta. Przegląd Budowlany, 10, 1978, 534-535.
• [17] Diaz R.J., Cambrera D.D., Safety climate and attitude as evaluation measures of organizational safety. Accident analysis and prevention, 29 (5), 1997, 643-650.
• [18] Dohn K., Studium oceny procesu produkcyjnego w przedsiębiorstwie przemysłowym. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2006.
• [19] Drozd W., Analiza kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo, wynikających z zaniedbań w dziedzinie bezpieczeństwa pracy. Prace Naukowe Instytutu Budownictwa Politechniki Wrocławskiej, Technologia i zarządzanie w budownictwie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2006, 191-198.
• [20] Dudka G., Rejestrowanie i analiza wydarzeń wypadkowych bez urazowych. Bezpieczeństwo Pracy, 5, 2005.
• [21] Dudka G., Rejestrowanie zdarzeń potencjalnie wypadkowych. Bezpieczeństwo Pracy, 3, 2005.
• [22] Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w 2003 r. GUS, Informacje i opracowania statystyczne, Warszawa 2003-2004.
• [23] Dyrektywa 89/391 /EWG o wprowadzeniu środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy.
• [24] El-Rayes K., Khalafallah A., Trade-of between Safety and Cost in Planning Construction Site Layouts. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, November 2005, 11 Soli 95.
• [25] Everett J.G., Frank P.B. Jr., Cost of accidents and injuries to the construction industry. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, 122 (2), 1996, 158-164.
• [26] Fang D.P., Huang X.Y., Hinze J., Benchmarking Studies on Construction Safety Management in China. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, May-June 2004, 424-432.
• [27] Filipkowski S., Powstawanie wypadków przy pracy i zasady profilaktyki. IWZZ, 1975.
• [28] Fredericks T., Abudayyeh O., Choi S., Wiersma M., Charles M., Occupational Injuries and Fatalities in the Roofing Contracting Industry. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, November 2005, 1233-1240.
• [29] Gantar E., Symboliczne metody klasyfikacji danych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1998.
• [30] Gilewicz A., Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia przy robotach budowlanych. Przegląd Budowlany, 6, 200.3.
• [31] Gilewicz A., BIOZ w zamówieniach publicznych. Przegląd Budowlany, 2, 2007, 44-45.
• [32] Gutenbaum J., Modelowanie matematyczne systemów. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2003.
• [33] Hadicusumo B.H.W., Rowlinson S., Capturing Safety Knowledge Using Design-for-Safety-Process Tool. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, March-April 2004, 281-289.
• [34] Hadicusumo B.H.W., Rowlinson S., Integration of Virtually real construction model and design-for-safety-process Database. Automation in Construction, Elsevier, 11, 2002, 501-509.
• [35] Hale A.R, Hale M., A review of industrial accident research. Her majestys safety office, London 1971.
• [36] Hansen A., Wypadkoznawstwo na co dzień (acciedentologie) - O systemie gałęzi TOL. Wyd. Ośrodek Szkolenia PIP, Wrocław 1994.
• [37] Hansen A., Kompleksowa ocena poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa 1988.
• [38] Hansen A., Zarys wypadkoznawstwo. Warszawa 1992.
• [39] Haras-Ringdahl L., Safety analysis. Principles and Practice In occupational safety. Elsevier, London Í993.
• [40] Hebda A., Metoda techniczno-ekonomicznej oceny składników oraz uciążliwości ryzyka wystąpienia wypadków przy pracy w kopalniach węgla kamiennego. Wydawnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej, Kraków 2005.
• [41] Heinrich H.W., Industrial Accidents prevention. McGraw Hill Book Company, INC., New York, Toronto, London 1959.
• [42] Hejducki Z., Sprzężenia czasowe w metodach organizacji złożonych procesów budowlanych. Prace Naukowe Instytutu Budownictwa Politechniki Wrocławskiej, Monografie nr 34, Wrocław 2000.
• [43] Hinze J., Gambatese J., Faktors That Influence Safety Performance of Specialty Contractors. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, March-April 2003, 159-164.
• [44] Hinze J., Davenport J., Giang G., Analysis of construction worker Injuries That do not Result in lost lime. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, March 2006, 321-326.
• [45] Hinze J., Huang X., Terry L., The Nature of Struck-by Accidents. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, February 2005, 262-268.
• [46] Hola B., Hejducki Z., Niektóre aspekty bezpieczeństwa pracy w robotach remontowo-budowlanych. Problemy remontowe w budownictwie ogólnym. VIII konferencja naukowo-techniczna, Wrocław-Kudowa Zdrój, 2-5 grudnia 1998, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1998, 73-79.
• [47] Hola B., Wybrane aspekty bezpieczeństwa pracy w robotach budowlanych remontów o-modernizacyjnych. Przegląd Budowlany, 6, 1999, 19-22.
• [48] Hola B., Czarnecki A., Bezpieczeństwo pracy przy robotach wyburzeniowych. Przegląd Budowlany, 2, 2000.
• [49] Hola B., Accident situation In Polish Construction industry. International Conference on Developments In Building Technology, Conference proceedings, Bratislava, 12-14 September, Slovenska Technicka Univerzita, cop., Bratislava 2001, 31-35.
• [50] Hoła B., Próba analizy wypadkowości w budownictwie. Przegląd Budowlany, 5, 2001, 29-32.
• [51] Hoła B., Analiza sytuacji wypadkowej w polskim budownictwie. Przegląd Budowlany, 10, 2003, 45-48.
• [52] Hoła B., Sytuacja wypadkowa w polskim budownictwie w latach 1992-2001. Ekologia w inżynierii procesów budowlanych. Konferencja naukowa, Lublin-Kazimierz Dolny, 24-26 kwietnia 2003. Instytut Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelską Lublin 2003, 29-34.
• [53] Hola B., Mrozowicz J., Modelowanie procesów budowlanych o charakterze losowym. Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 2003.
• [54] Hoła B., Análisis of accident situation in polish construction industry in period proceding accesión to the European Union. Journal of Civil Engineering and Management, Vol. X, Supplement 2, 2004, 107-113.
• [55] Hola B., Sawicki M., Bezpieczeństwo pracy w robotach remontowych balkonów i loggii. Materiały Budowlane, 5, 2005.
• [56] Hoła B., Model of development tendency of accident situation in construction industry. Archives of Civil Engineering LII, 1, 2006, 177-188.
• [57] Hola B., Bezpieczeństwo pracy podczas robót remontowych balkonów i loggii. W: Remonty i modernizacje balkonów i loggii w budynkach mieszkalnych, red. J. Hoła, M. Sawicki, Centralny Ośrodek Informacji Budownictwa, Warszawa 2006, 87-101.
• [58] Hoła B., Development tendency for accident situation in building construction. Archives of Civil and Mechanical Engineering, Vol. VI, No. 3-14, 2006.
• [59] Hola B., Zagadnienia bezpieczeństwa przy pracach remontowych. W: Naprawy i wzmocnienia konstrukcji budowlanych. Konstrukcje żelbetowe. XXI ogólnopolska konferencja „Warsztat pracy projektanta konstrukcji", Szczyrk 8-11 marca 2006. T. 1. Wykłady, PZITB, Gliwice 2006, 319-364.
• [60] Hola B., Schabowicz K., Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych do predykcji wydajności układów maszyn do robót ziemnych. Prace Naukowe Instytutu Budownictwa Politechniki Wrocławskiej, Technologia i zarządzanie w budownictwie. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2006, 101-108.
• [61] Hoła B., Schabowicz K., Methodology of designing work standards for earthmoving machinery. W: Vyvojove tendencie v technologii stavieb. Medzinarodna konferencia. Zbornik, Bratislava 13-14 September 2006. Bratislava, Vydavatelstvo STU, 2006, s. 69-74.
• [62] Hola B., Schabowicz., Prediction of effectiveness ratios for earthmoving machinery using artificial inteligence. W: Mezinarodni konference o technologii staveb v podminkach trvale udrzitelneho rozvoje. TECHSTA 2006, Praha, 12-13.X.2006, CV UT, Praha 2006, s. 25-30.
• [63] Hoła B., Schabovvicz K., Determination of effectiveness ratios for earthmoving machinery using artificial neural networks. W: Modern building materials, structures and techniques. Proceedings of the 9lh international conference, Vilnius, Lithuania, 2007, Technika, Vilnius 2007, 931-936.
• [64] Hola B., Przyczyny wypadków a liczba wypadków przy pracy w budownictwie. Problemy naukowobadawcze budownictwa. W: Materiały, technologie i organizacja w budownictwie. Wydawnictwo Politechniki Białostockiej, Białystok 2007, 233-240.
• [65] Hoła B., General model of accident rate growth in the construction industry. Journal of Civil Engineering and Management, Vol. 13, No. 4, 2007, 255-263.
• [66] Hoła B., Kultura bezpieczeństwa w budownictwie. Przegląd Budowlany, 11, 2007, 55-62
• [67] Hola B., Schabowicz K., Neural identification of earthmoving machinery's productivity. Archives of Civil Engineering LII, 1, 2007, 697-711.
• [68] Hsiao H., Simeonov P., Preventing falls from roofs, a critical review. Ergonomics, 5, 2001, 537-561.
• [69] Huang X., Hinze J., Analysis of Costruction Worker Fall Accidents. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, May-June 2003, 262-271.
• [70] Huang X., Hinze J., Owner s Role in Construction Safety, Guidance Model. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, February 2006, 174-181.
• [71] Huang X., Hinze J., Owners Role in Construction Safety. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, February 2006, 164-173.
• [72] Irizarry J., Simonsen K.L., Abraham D.M., Effect of Safety and Environmental Variables on Task Durations in Steel Erection. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, December 2005, 1310-1319.
• [73] Kanecka M., Skarżyski A., Uproszczona metoda oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy w budownictwie. Bezpieczeństwo i higiena pracy w budownictwie, gospodarce komunalnej i przemyśle, Zespół Organizacji i bezpieczeństwa Pracy Ergbud sp. z o.o., 3, Warszawa 2006.
• [74] Kanecka M., Skarżyski A., Zapobieganie zagrożeniom występującym podczas wykonywania robót budowlanych. Plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Bezpieczeństwo i higiena pracy w budownictwie, gospodarce komunalnej i przemyśle, Zespół Organizacji i bezpieczeństwa Pracy Ergbud sp. z o.o., 4, Warszawa 2005.
• [75] Kapliński O., Wypadkowość w budownictwie w Hong Kongu. Przegląd Budowlany, 2, 2003,47-49.
• [76] Kapliński O, Accident rate on building sites as a quality data in a simulation model of production. Proceedings of Triennial Conference CIB W099 Implementation of Safety and Health on Construction Sites, Hong Kong 7-10 May, 2002, 95-101.
• [77] Kapliński O., Possibilities of the accident rate analysis and it's inclusion in reliability model of production. Foundations of Civil and Environmental Engineering, No. 2, 2002, 55-68.
• [78] Kasprowicz T., Metody wyboru technologii i organizacji robót inżynieryjno-budowlanych. Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa 1990.
• [79] Kassyk-Rokicka H., Statystyka nie jest trudna. PWE, Warszawa 1986.
• [80] Koehn E., Datta N.K., Quality, Environmental, and Health and Safety Management Systems for Construction Engineering. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, September-October 2003, 562-569.
• [81] Kondratowicz L., Modelowanie symulacyjne systemów. WNT, Warszawa 1979.
• [82] Koradecka D., Zagrożenia czynnikami mechanicznymi i szkodliwymi w środowisku pracy. Praca zbiorowa, CIOP, Warszawa 2000.
• [83] Koradecka D., Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. Praca zbiorową CIOP, Warszawa 1999.
• [84] Kowalczyk Cz., Metoda oceny bezpieczeństwa pracy w zakładach produkcyjnych. Praca doktorską Wydział Inżynierii Produkcji, Politechnika Warszawska, Warszawa 1997.
• [85] Kowalczyk Z., Metody matematyczne w ekonomice, organizacji i zarządzaniu w budownictwie. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1978.
• [86] Kowalski J., Analiza trendów wypadków przy pracy, chorób zawodowych i zagrożeń w środowisku pracy w okresie transformacji gospodarczej. Bezpieczeństwo Pracy, 12, 2001.
• [87] Langford D., Rowlings S., Sawacha E., Safety behawiorand safety management, its influence on the attitudes of workers in the UK construction industry. Engineering, Construction and Architectural Management, 7, 2, 2000, 133-140.
• [88] Lee S., Halpin D.W., Predictive Tool for Estimating Accident Risk. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, July-August 2003, 431-436.
• [89] Lewandowski J., Zarządzanie bezpieczeństwem pracy w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Łódź 2000.
• [90] Lis T., Nowacki K., Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy w zakładzie przemysłowym. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2005.
• [91] Marcinkowska E., Problemy decyzyjne w projektowaniu obiektów i procesów budowlanych. Prace Naukowe Instytutu Budownictwa, Seria monografie, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1986.
• [92] Marcinkowski R., Metody rozdziału zasobów realizatora w działalności inżynieryjno-budowlanej. Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa 2002.
• [93] Marcinkowski R., Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia na placu budowy. Cz. I, Przegląd Budowlany, 7-8, 2004, 58-59.
• [94] Marcinkowski R., Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia na placu budowy. Cz. II, Przegląd Budowlany, 9, 2004, 43-45.
• [95] Marcinkowski R., Metodyka opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dla budowy. Przegląd Budowlany, 7-8, 2005, 56-65.
• [96] Mazurczak J., Projektowanie struktur systemów produkcyjnych. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2002.
• [97] Mielczarek M., Najmiec A., The Relationship Between Workers Safety Culture and Accidents, Near Accidents and Heath Problems. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics (JOSE), Vol. 10, No. 1, 2004, 25-33.
• [98] Milczarek M., Młodzi pracownicy - bezpieczny start. Bezpieczeństwo Pracy, 1, 2006, 2-4.
• [99] Mitropoulos P., Abdelhamid T.S., Howell G., Systems Model of Construction Accident Causation. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, July 2005, 816-825.
• [100] Mitzel A., Stachurski W., Suwalski J., Awarie konstrukcji betonowych i murowych. Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1982.
• [101] Mohammed S., Empirical investigation of construction safety management activities and performance in Australia. Safety Science, 1998, 129-142.
• [102] Mohamed S., Scorecard Approach to Benchmarking Organizational Safety Culture in Construction. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, January-February 2003, 80-88.
• [103] Mohamed S., Safety Climate in Construction Site Environments. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, September-October 2002, 375-384.
• [104] Nawrot T., O awariach i katastrofach w budownictwie. Inżynieria i Budownictwo, 12, 2006.
• [105] Niczyporuk Z., Kształtowanie bezpieczeństwa na przykładzie eksploatacji zmechanizowanych kompleksów ścianowych w kopalniach węgla kamiennego. Prace Naukowe Głównego Instytutu Górnictwa, Katowice 1996.
• [106] Nowak S., Studia z metodologii nauk społecznych. PWN, Warszawa 1965.
• [107] Obolewicz J., Etos bezpiecznego budowniczego. Przegląd Budowlany, 1, 2004, 26-30.
• [108] Okoń J., Psychologia bezpieczeństwa pracy. Instytut Wydawniczy CRZZ, 1974.
• [109] Ostasiewicz S., Rusnak Z., Siedlecka U., Statystyka. Elementy teorii i zadania. Wrocław 2001.
• [110] Ostasiewicz S. i in., Statystyka elementy teorii i zadania. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław 1999.
• [111] Ostasiewicz W., Statystyczne metody analizy danych. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Wrocław 1999.
• [112] Pawłowska Z., Harmonizacja statystyk w zakresie wypadków przy pracy w krajach europejskich. Bezpieczeństwo Pracy, 10, 2002.
• [113] Pawłowska Z., Jak oceniać funkcjonowanie przedsiębiorstwa w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy. Bezpieczeństwo Pracy, 2, 2006, 5-7.
• [114] Pawłowska Z., Wypadki przy pracy według oszacowań Międzynarodowej Organizacji Pracy. Bezpieczeństwo Pracy, 3, 2005, 8-11.
• [115] Pietrzak L., Modelowanie wypadków przy pracy (1). Bezpieczeństwo Pracy, 4, 2002, 3-6.
• [116] Pietrzak L., Modelowanie wypadków przy pracy (2). Bezpieczeństwo Pracy, 5, 2002, 6-9.
• [117] PN-N-18002, Systemy zarządzania bezpieczeństwem pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
• [118] Pogorzelski W., Teoria systemów i metody optymalizacji. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1999.
• [119] Podgórski D., Pawłowska Z. (red.), Podstawy systemowego zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa 2004.
• [120] Pszczołowski T., Mała encyklopedia prakseologii i teorii zarządzania, Ossolineum, Wrocław 1978.
• [121] Raczkowski B., BHP w praktyce. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2005.
• [122] Roczniki statystyczne. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 1993-2006.
• [123] Roczniki statystyczne poszczególnych województw Polski. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 1999-2006.
• [124] Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy, Dz. U. Nr 269, poz. 2672.
• [125] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz. U. Nr 217, poz. 1833.
• [126] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, Dz. U. Nr 120, poz. 1126.
• [127] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 5 czerwca 2000 r. w sprawie ustalenia wzoru statystycznej karty wypadku przy pracy oraz związanego z nią trybu postępowania, Dz. U. Nr 51, poz. 612.
• [128] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, Dz. U. Nr 120, poz. 1126.
• [129] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), Dz. U. Nr 42, poz. 264.
• [130] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650.
• [131] Runkiewicz L. i in., Zagrożenia, awarie i katastrofy budowlane, etap 2000 r. Instytut Techniki Budowlanej, praca badawcza nr 3.2.0.07 NK-20/00, Warszawa 2000.
• [132] Runkiewicz L., O awariach i katastrofach budowlanych w Polsce w latach 1962-2004. Inżynieria i Budownictwo, 4, 2006, 193-195.
• [133] Runkiewicz L., Przyczyny zagrożeń, awarii i katastrof obiektów budowlanych. Przegląd Budowlany, 10, 2004, 3-9.
• [134] Rzemykowski Z., Elementy cybernetyki ekonomicznej. Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań 1994.
• [135] Rzepecki J., Ile kosztuje praca. Sprawy Nauki - miesięcznik publicystyczno-informacyjny 4-5, 2007.
• [136] Rzepecki J., Koszty i korzyści wdrażania systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w przedsiębiorstwach. Bezpieczeństwo Pracy, 12, 2006, 8-12.
• [137] Rzepecki J., Społeczne koszty wypadków przy pracy w Polsce. Bezpieczeństwo Pracy, 7-8, 2005, 34-37.
• [138] Sanicz W., Koszty pośrednie wypadków. Przyjaciel przy pracy, 12, 1994, 22-23.
• [139] Sawacha E., Naoum S., Fong D., Factors affecting safety performance on construction sites. International Journal of Project Management, 1999, 309-315.
• [140] Sanvido V., Grobler F., Parfitt K., Guvenis R., Coyle M., Critical success factors for construction projects. Journal of Construction Engineering and Management, 1992, 94-111.
• [141] Schabowicz K., Hola B., Mathematical-neural model for assessing productivity of earthmoving machinery. Journal of Civil Engineering and Management (J. Civ. Eng. Manag.), Vol. 13, No. 1, 2007, 47-54.
• [142] Słomka A., Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy. Wydawnictwo Państwowej Inspekcji Pracy, 2005
• [143] Słomka A., Ryzyko zawodowe w budownictwie. GIP, Warszawa 2005.
• [144] Słownik języka polskiego. PWN, Warszawa 1978.
• [145] Sobótka A., Wrażliwość decyzji logistycznych w przedsiębiorstwie budowlanym. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 2000.
• [146] Stala A., Dąbrowski A., Przykład wdrażania i funkcjonowania systemu monitorowania bezpieczeństwa pracy na placu budowy. Bezpieczeństwo Pracy, 4, 2006, 28-31. ;
• [147] Statistical Office of the European Communities, epp.eurostat.ec.europa.eu
• [148] Stecko R., Bezpieczeństwo pracy w świetle postępu technicznego w górnictwie. Zeszyty Naukowe AGH, Górnictwo, z. 93, 1976.
• [149] Studenśki R., Teorie przyczynowości wypadkowej i ich empiryczna weryfikacja. Seria Prace Głównego Instytutu Górnictwa, Główny Instytut Górnictwa, Katowice 1986.
• [150] Studenśki R., Organizacja bezpiecznej pracy w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 1996.
• [151] Studenśki R., Kultura bezpieczeństwa Polaków i Brytyjczyków. Atest - Ochrona Pracy, 3, 1999, 43-14.
• [152] Surami A., Duff W.R., Peckitt S.J., Development of causa model of construction accident causation. Journal of Engineering and Management, 127, 4, 2001 337-344.
• [153] Szczurowski A., Wprowadzenie do teorii powstawania wypadków. Polska Akademia Nauk, Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wrocław 1983.
• [154] Szlęzak J., Zastosowanie teorii katastrof Rene Thoma do analizy wypadkowości. Proceedings of Miocen, 2005.
• [155] Szlęzak J., Szlęzak N., Bezpieczeństwo i higiena pracy. AGH Uczelniane Wydawnictwa Naukowo- Dydaktyczne, Kraków 2005.
• [156] Szozda R., Zapobieganie „wypadkom w zatrudnieniu". ATEST Ochrona Pracy, 6, Wydawnictwo S1GMA-NOT, 2007, 38-39.
• [157] Szromek A.R., Wskaźniki ilościowe w ocenie sprawności operacyjnej sanatoriów. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2007.
• [158] Toole T.M., Construction Site Safety Roles. Journal of Construction Engineering and Management, ASCE, May-June 2002, 203-210.
• [159] Twaróg J., Mierniki i wskaźniki logistyczne. Instytut Logistyki i magazynowania, Poznań 2003.
• [160] Ustawa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 lipca 1997 roku, Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483.
• [161] Ustawa Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974 roku, Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94.
• [162] Ustawa Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 roku. Ustawa z 2003 r. Nr 207, poz. 2016.
• [163] Ustawa z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniach społecznych z tytułu wypadków przy pracy irób zawodowych, Dz. U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.
• [164] Wanat J., Bezpieczeństwo i higiena pracy w górnictwie. Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1974.
• [165] Wasilewski Z.J., BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989.
• [166] Winn G.L., Seaman B., Baldwin J.C., Fall Protection Incentives in the Construction Indu. Literature Review and Field Study. International Journal of Occupational Safety and Ergonot (JOSE), Vol. 10, No. 1, 2004, 5-11.
• [167] Wójcicki R., Wykłady z metodologii nauk. PWN, Warszawa 1982.
• [168] Wroński J., Bezpieczeństwo pracy na budowach. Inżynier budownictwa, Polska Izba Inżynierów Budownictwa, 1, 2007, 28-30.
• [169] Wypadki przy pracy w latach 1992-2005. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 1993-2006.
• [170] Wytyczne do systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy ILO-OSH 2001 Cl Warszawa 2001.
• [171] Zeliaś A., Metody statystyczne. PWE, Warszawa 2000.