Bohemian phenomenon of 'barokni gotika' as a ground breaking heritage preservation movement at the turn of the 17th century

• Autorzy: Rudnicka M. M.

Warianty tytułu

PL

Czeski "barokni gotika" jako pionierskie zjawisko protokonserwatorskie na przełomie XVII i XVIII w.

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

PL

W powszechnym mniemaniu teorię konserwacji i opieki nad zabytkami zawdzięczamy XIX wiekowi. Jednak jeszcze na długo przed narodzinami historyzmu i sformalizowanej ochrony starożytności odnaleźć można w sztuce na różnych terenach Europy przykłady odwołania do stylów minionych. Te efemeryczne zjawiska mają zazwyczaj bardzo ograniczony obszar występowania i wynikają ściśle ze społeczno-gospodarczej potrzeby przywołania w pamięci zbiorowej "złotego okresu". Wśród tych przejawów historyzmu odnaleźć można także pojedyncze działania, które dzisiaj określilibyśmy jako działania konserwatorskie. Takim też był bez wątpienia pojawiający się w Czechach w pierwszym trzydziestoleciu XVIII w. "barokni gotika" - barok gotycyzujący. Jest to maniera, która w odróżnieniu od zbarokizowanego gotyku stanowi homogeniczne połączenie obu stylów, tworzących organiczną całość. Bratobójcza wojna trzydziestoletnia oraz represje narzucone czeskiemu narodowi po jej zakończeniu kojarzone były nieodmiennie z hasłami kontrreformacji i odpowiedzialnymi za jej zbrojne wprowadzenie na ziemiach czeskich Habsburgami. Niejako w opozycji do kontrreformacji prowadzona była odbudowa klasztorów katolickich należących do zakonów przedreformacyjnych. "Barokni gotika" zrodził się z potrzeby odróżnienia nowo powstających świątyń związanych z rekatolizacją od odbudowywanych po zniszczeniach wojny trzydziestoletniej kościołów zasiedziałych w Czechach zakonów katolickich. Żądano od architektów utrzymania ciągłości stylowej z zachowanymi elementami zniszczonych budowli, zamiast uległości wobec obowiązującego baroku. Twórcą i najważniejszym przedstawicielem tego stylu był Jan Błażej Santini Aichel. Maniera ta, krótko kontynuowana przez jego uczniów, wygasła już w XVIII w. wraz z zanikiem ideologicznego zapotrzebowania na obiekty w tym stylu.

Słowa kluczowe

EN

barokni gotika; historie and cultural context; history of architecture

PL

barokni gotika; kontekst historyczno-kulturowy; historia architektury

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 1-2(25-26)
• Strony: 9--22
• Opis fizyczny: Bibliogr. 27 poz.

Twórcy

autor

Rudnicka M. M.

• Faculty of Architecture Wroclaw University of Technology

Bibliografia

• [1] Bernhard M.L., Sztuka grecka Vw. p.n.e., Vol. 2, PWN, Warszawa 1991.
• [2] Brown G.B., The care of ancient monuments, Cambridge,University Press, 1905.
• [3] Czemer O., Muzea świata [wyklad autorski, skrypt w opracowaniu].
• [4] Dehio G., Handbuch der Deutschen Kunstdenkmäler, Bd. 4b (Elsaß-Lothringen und die Deutsche Schweiz), 3. Aufl., Berlin 1940, 4. Aufl. 1942.
• [5] Heck R., Orzechowski M., Historia Czechosłowacji, Ossolineum,Wrocław 1969.
• [6] Historia powszechna, wiek XVII— wiek absolutyzmu, (ed.). L. Serafini,UTET Kultura, 2007.
• [7] Horyna M., Gotika a baroko v sakralni architekturę Jana Błażeje Santiniho, Fiuk, Praha 1992.
• [8] Jokilehto J., A history of architekturę conservation, Elsevier Butterworth Heinemann, Burlington 1999.
• [9] Kadłuczka A., Ochrona zabytków architektury, Vol. 1, Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków, Kraków 2000.
• [10] Karczewski A., Problemy i zagadnienia opieki nad zabytkami w Polsce, Kraków 1947.
• [11] Koch W., Style w architekturze, Warszawa 1996.
• [12] Kotrba V., Ćeska barokni gotika, Praha 1976.
• [13] Kreft H., Soenke J., Die Weserrenaissance, Hameln 1964 [edited in 1980].
• [14] Lepiarczyk J., Konserwacja zabytków architektury, PAN, Kraków 1954.
• [15] Małachowicz E., Konserwacja i rewaloryzacja architektury w zespołach i krajobrazie, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1994.
• [16] Mother O., Die Baukunst des Mittelalters In Italien von der ersted EntWickelung bis zu ihrer höchsten Blüthe, Jena 1883.
• [17] Neumann J., Cesky barok, Praha 1974.
• [18] Pavel J., Sztuka Czechosłowacji, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1986.
• [19] Pevsner N., Historia architektury europejskiej, Warszawa 1976.
• [20] Renard E., Berühmte Kunststätten nr 38: Köln, E.U. Seeman, Leipzig 1907.
• [21] Sekler E., Wren and his Architecture, London 1956.
• [22] Thieme U., Becker F., Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwar, Bd 35, E.A. Seemann, Leipzig 1942.
• [23] Tschirner S., Elsass, Fachwerkdörfer und historische Städte,Burgen und Kirchen im Weinland zwischen Rhein und Vogesen,Ostfildern 2005.
• [24] Vogts H., Köln im Spiegel seiner Kunst, Balduin Pick Verlag, Köln 1950.
• [25] Wirth Z., Müllerova A., Architektura v Ćeskem närodnim dedictvi, Praha 1961.
• [26] Wirth Z., Baroki gotika v Cechach v XVIII a 1. polovine XIX. Stol. [in:] Pamatky archeologicke a mistopisane, 1908, p. 122-155, 202-219.
• [27] Wójcik Z., Historia powszechna, wiek XVI-XVII, PWN, Warszawa 1989.