Identyfikatory
Warianty tytułu
Research on Drosera rotundifolia population of the cranberry Vaccinium macrocarpon plantation in vicinity of Parsęcko
Języki publikacji
Abstrakty
W trakcie prowadzenia badań nad przemianami roślinności na zarzuconej uprawie żurawiny wielkoowocowej Vaccinium macrocarpon na torfowisku wysokim typu bałtyckiego "Bagno Wielkie", stwierdzono w 1998 r. pojawienie się, na jednym z transektów badawczych, pojedynczych okazów rosiczki okrągłolistnej Drosera rotundifolia (Ratuszniak i Sobisz 1999). Rodzaj Drosera liczy około 100 gatunków rozprzestrzenionych prawie na całym świecie, we wszystkich strefach klimatycznych obu półkul. Występuje w całej Europie, w subarktycznej części Azji (cała Syberia z wyjątkiem wybrzeży północnych), w Mandżurii, północnej Japonii, w arktycznej i umiarkowanej Ameryki Północnej. Szczególnie wiele gatunków występuje w Australii i na Nowej Zelandii. Poza rosiczką okrągłolistną (D.rotundifolia) w Polsce występują jeszcze dwa inne gatunki rzadsze od niej, lecz rosnące na podobnych stanowiskach (torfowiskach przejściowych i wysokich). Są to rosiczka długolistna (Drosera anglica Huds.) i rosiczka pośrednia (Drosera intermedia Hayne). Drosera rotundifolia występuje dość pospolicie na niżu, w górach jest rzadsza. Rośnie najczęściej na wilgotnych poduchach torfowców i innych mchów, rzadziej na nagim torfie. Podłoże, na którym wyrasta jest zawsze kwaśne. Są to niewielkie rośliny nasienne owadożerne, fotoautotrofy, zdolne do pobierania substancji mineralnych z gleby lub z wody. Zoofagia stanowi dla nich dodatkowe źródło substancji odżywczych mikro- i makroelementów (zwłaszcza azotu), w które ubogie są stanowiska ich występowania (Podbielkowski i Podbielkowska 1992). Fitoindykacyjne wskaźniki liczbowe wg skali Ellenberga i in. (1992) wskazują na następujące wymagania siedliskowe omawianego taksonu. Wymagania klimatyczne: w zakresie wymagań świetlnych (L-8) jest rośliną światła, w zakresie wymagań termicznych (T-4) jest to gatunek zajmujący miejsce pomiędzy wskaźnikami chłodu a umiarkowanego ciepła. Wymagania edaficzne: w zakresie stosunków wilgotnościowych (W-9) wymaga gleb mokrych ubogich w powietrze, w zakresie stosunku do odczynu gleby (R-1) jest taksonem wskazującym na silne zakwaszenie gleby, w zakresie zapotrzebowania na azot (N-1) jest taksonem występującym na stanowiskach ubogich w azot. Wszystkie rosiczki zaliczane są do roślin rzadkich i w Polsce podlegają całkowitej ochronie (Dziennik Ustaw 1983, Nr 27, Poz.134). D.rotundifolia na Pomorzu Zachodnim jest taksonem zagrożonym, a w Wielkopolsce uważana jest za takson, który w niedalekiej przyszłości znajdzie się w kategorii roślin wymierających (Żukowski i Jackowiak 1995). Celem naszych obserwacji było prześledzenie frekwencji i jej zmian oraz rozprzestrzenienia D.rotundifolia i gatunków współwystępujących z omawianym taksonem na siedlisku zmienionym przez człowieka. Liczba gatunków współwystępujących z Drosera rotundifolia jest niewielka. Introdukowana z Ameryki Północnej żurawina wielkoowocowa nie zmniejszała swojego zasięgu występowania w latach badań, natomiast zmniejszało się jej zagęszczenie. Gatunki rodzime występujące na badanym terenie, to gatunki kolonizujące osuszone torfowiska wysokie. Powrót rosiczki na zdegradowane przez działania człowieka siedlisko torfowiska wysokiego i zwiększenie powierzchni zasiedlania wskazuje na warunki ekologiczne sprzyjające występowaniu tego gatunku, przywiązanego do fitocenoz mszarnych. Można zakładać że stanowisko to będzie istnieć, jeśli nie zostaną podjęte jakieś nowe działania uprawowe. Obecnie głównym zagrożeniem tego stanowiska jest powolne, ale sukcesywne osuszanie się terenu. W literaturze są liczne wzmianki odnośnie zagrożenia wyginięciem Drosera rotundifolia. Brak jest jednak wieloletnich obserwacji ilościowych nad tym taksonem w kontekście przemian siedliskowych, dlatego planuje się kontynuację badań w latach następnych na tym stanowisku. Dotychczasowe obserwacje pozwalają ponadto stwierdzić, że dokładne liczenie osobników badanego taksonu lepiej pokazuje zmiany ilościowe zachodzące na powierzchniach badawczych niż stosowanie wyłącznie skali Braun-Blanqueta.
Common sundew (Drosera rotundiflia L.) is considered to be a rare species and is therefore fully protected by law in Poland. In western Pomerania it also is an endangered taxon. In 1998 a site of common sundew was discovered on the eroded highmoor peatbog "Great Swamp" by the Radacz Lake, in the vicinity of Parsęcko, which at present is under horticultural cultivation. The sundew appeared in patches with a major share of cranberry (Vaccinium macrocarpon Aiton.), which has persisted there after its cultivation was abandoned. During the years 1999 - 2001 research in order to determine the whole plants number of the investigated population, the number of specimens in full bloom and the changes in the sundew's population density was conducted. For Drosera rotundifolia and its accompanying species the stability (S) and the coverage coefficient (D) was determined. The phytosociological relevé's were taken by the commonly used Braun-Blanquet method. In 1997, 47 phytosociological relevé's were taken, containing in the total 742 plants, 308 of which were blooming. Average plants density on 1 m2 was 15.8. A year later, in 2000, 71 phytosociological relevé's were taken, containing in the total 1445 plants of Drosera rotundifolia, 635 of which were blooming. Average plants density on 1 m2 was 20.5. Two years later, in 2001, 124 phytosociological relevé's were taken, containing in the total 2954 plants of Drosera rotundifolia, 1491 of which were blooming. Other accompanying species included: blue moor grass (Molinia caerulea), common heather (Calluna vulgaris), as well as Juncus conglomeratus, Pohlia nutans and the lichen Hypogymnia physodes. Among sporadically appearing species were: Poa palustris, Salix aurita, Betula pubescen and Polytrichum commune. The appearance of common sundew in this site manifests a spontaneous return of the species to the degraded habitat.
Słowa kluczowe
Wydawca
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
497--507
Opis fizyczny
Bibliogr. 12 poz.
Twórcy
Bibliografia
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-article-BPW7-0006-0107
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.