Miejscowe planowanie przestrzenne jako narzędzie ochrony i kształtowania środowiska

• Autorzy: Gawroński K.

Warianty tytułu

EN

Local spatial planning as a tool for protecting and shaping the environment

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nowe przepisy o zagospodarowaniu przestrzennym dostosowują system planowania przestrzennego do zmieniających się warunków ustrojowych i gospodarczych w naszym kraju. U podstaw nowej "filozofii" planowania leży idea jego dostosowania do wymogów gospodarki rynkowej, zachowania samodzielności gmin oraz ochrony środowiska przyrodniczego. Obowiązująca ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym [Ustawa...1994a] wprowadziła ekologiczne kryterium rozwoju jako podstawowe dla całokształtu gospodarki przestrzennej. Na wszystkich szczeblach planowania (krajowego, regionalnego i miejscowego) zaistniała konieczność zmiany hierarchii celów. Za nadrzędne cele rozwoju uznano cele ekologiczne to jest zapewnienie ciągłości funkcjonowania przyrody oraz cele społeczne, wśród których szczególne miejsce ma zapewnienie odpowiedniej jakości życia człowieka. Pojęcie "planowanie przestrzenne" ma stosunkowo szeroki zakres, np. Pogodziński [1975] definiuje planowanie przestrzenne jako "zespół instytucji, metod i działań służących racjonalnemu gospodarowaniu przestrzenią". Pojęcie to odnosi się także do lokalizacji inwestycji, kontroli realizacji ustaleń planów, a także dokonywania ocen stanu zagospodarowania przestrzennego obszarów. Podstawowym aktem prawnym regulującym złożony proces gospodarowania przestrzenia, jest ustawa o zagospodarowania przestrzennym [Ustawa...1994a] W myśl tej ustawy zadaniem planowania przestrzennego jest przeznaczanie terenów na określone cele oraz ustalenie zasad zagospodarowania tych terenów, przyjmując rozwój zrównoważony jako podstawę tych działań. Celem niniejszego artykułu jest określenie roli miejscowego planowania przestrzennego jako instrumentu ochrony i kształtowania środowiska. W warstwie empirycznej celem pracy jest analiza instrumentów ochrony środowiska przyrodniczego na przykładzie podkrakowskiej gminie Zabierzów. Prognozy skutków ustaleń planów zagospodarowania przestrzennego oraz postępowania w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko przyrodnicze wykonywane w ramach warunków zabudowy i zagospodarowania terenu - są ważnymi instrumentami ochrony środowiska w gospodarce przestrzennej. Umożliwiają one wyeliminowanie lub ograniczenie rozwiązań przestrzennych nie sprzyjających ochronie środowiska. Wydaje się ponadto, że prognozy te pełnią funkcję kontrolną i weryfikacyjną w odniesieniu do zasad i celów ekorozwoju sformułowanych na etapie sporządzania "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy". W świetle nowych uregulowań prawnych wzrosła ranga dotychczas wykonywanych ocen oddziaływania na środowisko przyrodnicze, zmieniła się także procedura ich wykonywania. Obecnie, bowiem postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko jest częścią procesu decyzyjnego zmierzającego do wydania decyzji administracyjnej dotyczącej przedsięwzięcia, które może negatywnie oddziaływać na środowisko.

EN

Local spatial planning is an important instrument in protecting and shaping the environment on the level of local governments. Only during the process of spatial planning priorities of development, including ecological development are chosen. New regulations concerning spatial development adapt system of spatial planning to changing economical and political conditions in our country. The new philosophy of planning is based on the idea of its adapting to requirements of market economy, saving independence of communes as well as protection of the natural environment. The presently binding Law on Spatial Management has introduced an ecological criterion of development and has made it a basic decisive factor in the spatial management in general. Ecological and social targets are regarded superior, overriding goals of the development, i.e. the most important ecological task is to provide and assure the undisturbed continuation of nature, and as for the social targets, to ensure the adequate life quality of human being. The objective of this paper is to determine a role of the local spatial planning regarded a tool for protecting and shaping the environment. On the basis of the studies performed, it was possible to conclude the following: Local spatial planning is an important instrument of protecting and shaping the environment at a local governmental level. Specific developmental priorities are chosen, including the eco-development, during the process of spatial planning. Under this process, and whilst determining special community's circumstances impacting its spatial management, actions from the domain of environmental protection and arrangement are reduced to registering some physiographical problems contained in a particular range of questions, as well as to listing some issues pertaining to environmental protection. Subsequently, during a phase of diagnosing and assessing the existing state, all the registered and listed questions have to be processed, analysed, and evaluated. Additionally, during the next phase called "Study of spatial management conditions, circumstances and trends", trends in the community management are to be determined with regard to the community's natural resources and wealth. Important environmental protection instruments to be applied in spatial management are: forecasting the effects of developed and approved spatial management plans, and evaluation procedures used to assess impacts exerted by a given project on the environment. They enable the elimination or the limitation of negative spatial solutions that do not favour the environmental protection. Besides, it is also possible that such forecasts fulfil a control and verifying function with regard to philosophy and targets of eco-development formulated during the already cited phase "Study of spatial management conditions, circumstances and trends". In the light of new, legal regulations, the position and importance of the hitherto performed assessments of impact on the natural environment essentially increased, and the accomplishment procedure of such assessments was changed, too. Right now, the actions aiming at the environmental impact assessment are part of the entire decision-making process; such a process ends in issuing an administrative decision referring to a project of a probable negative impact on the environment.

Słowa kluczowe

PL

gospodarka przestrzenna; planowanie przestrzenne; ochrona środowiska; kształtowanie środowiska

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2002
• Tom: Tom 4
• Strony: 479--495
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz.

Twórcy

autor

Gawroński K.

• Akademia Rolnicza w Krakowie