Przystosowanie polskiego prawa ochrony środowiska w zakresie gospodarki odpadami niebezpiecznymi i przemysłowymi do wymogów Unii Europejskiej

• Autorzy: Skoczko I.

Warianty tytułu

EN

Adapting Polish environment protection law concerning hazardous and industrial waste management to requirements Of EU

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Problematyka prawa ochrony środowiska w krajach Unii Europejskiej jest niezwykle obszerna. Mimo, iż we Wspólnotach Europejskich przez wiele lat nie dostrzegano możliwości i potrzeby wprowadzania zunifikowanych regulacji prawnych dotyczących ochrony środowiska, w dniu dzisiejszym znaczącą część europejskiego prawa wspólnotowego stanowią właśnie przepisy mające na celu ochronę i poprawę stanu środowiska naturalnego. Jest to wynikiem działalności prawodawczej zarówno państw członkowskich Unii, jak i jej organów przez blisko dwadzieścia pięć ostatnich lat. Specyfika wspólnotowego prawa ochrony środowiska jest wyraźna na kilku płaszczyznach. Pierwszą, istotną, charakterystyczną i wyjątkową cechą tej części wspólnotowego porządku prawnego jest unikalny system źródeł prawa. Należy, bowiem zauważyć, iż przepisy prawa ochrony środowiska zawarte są w kilku rodzajach aktów prawnych, nieznanych w krajowych porządkach prawnych. Odmienności są szczególnie wyraźne w przypadku dyrektyw. Ten rodzaj aktów prawnych, adresowany, co do zasady do państw członkowskich zawiera pewne mniej, lub bardziej precyzyjnie określone cele. Adresatom, czyli państwem pozostawia się z reguły swobodę co do wyboru środków implementacji postanowień dyrektywy do krajowych systemów prawnych. Implementacja polega na "wcieleniu" w życie zapisów dyrektywy w konkretnym kraju. W chwili obecnej ochrona środowiska przed odpadami jest priorytetowym zadaniem służb ochrony środowiska w Polsce. Ze względu na wieloletnie zaniedbania w tej dziedzinie rozwiązanie tego problemu wymagać będzie znacznych nakładów finansowych, zmian instytucjonalnych i technologicznych, a także prowadzenia szerokich działań edukacyjnych i negocjacji ze społecznościami lokalnymi. Koszt wdrożenia przepisów UE w zakresie ochrony środowiska przed odpadami ocenia się na sumę nie mniejszą niż 4 miliardy euro. Podstawowym sposobem usuwania odpadów w Polsce jest ich deponowanie na składowiskach. W 1997 roku wytworzono 12,2 min ton odpadów komunalnych, z których 219. tyś. ton (1,8%) poddanych zostało kompostowaniu, z całej masy odpadów komunalnych wyselekcjonowano około 2% surowców wtórnych, które poddano recyklingowi. Podobna sytuacja występuje w przypadku odpadów przemysłowych; około 33% wytwarzanych corocznie odpadów tego typu składowana jest na wysypiskach. Chociaż w ciągu ostatnich trzech lat rozpoczęto intensywne działania na rzecz poprawy sytuacji w omawianym zakresie, konieczne są dalsze działania i nakłady finansowe. Podejmowane w ostatnich latach próby budowy spalarni odpadów spotykają się z bardzo ostrymi protestami społecznymi, w efekcie czego niewiele z planowanych inwestycji tego typu zostało zrealizowanych (Dębogórze k/Gdańska, Dąbrowa Górnicza - firma LOBBE Niemcy, Brzeg Dolny - Zakłady Chemiczne ROKITA, Warszawa - Dzielnica Targówek). Na podobne protesty społeczności lokalnych napotykają próby lokalizacji urządzeń do unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, instalacji do kompostowania odpadów, sortowni odpadów i składowisk. Wreszcie na zakończenie warto przypomnieć jeszcze jeden problem. Otóż w państwach UE wykształciły się nieco odmienne poglądy na istotę samego procesu harmonizacji prawa krajowego z normami UE. W koncepcji tej prawodawstwo unijne, zwłaszcza w zakresie stawianych celów stanowi do pewnego stopnia model idealny, do którego można się co najwyżej zbliżyć, ale nie sposób spełnić jego wszystkich założeń. Fakt zaś, że ostateczny kształt regulacji odpadowych jest wypadkową interesów ochrony środowiska i gospodarki, a co za tym idzie brak konsekwentnego stanowiska Komisji i ETS powoduje, że teoretycznie w każdym przypadku nasze prawodawstwo może zostać uznane za niekompatybilne z normami UE: jeśli nie jako zbyt liberalne w zakresie ochrony środowiska, to jako zbyt restryktywną w zakresie gospodarki [2].

EN

Adapting Polish legislation to the standards currently in force in the EU will not be an easy task, and waste, due to appearing difference of interests and some appearing discrepancies in the EU legislation, will become an issue where it will be very difficult to reach full harmonization of Polish standards with EU legislation [2]. For example: the issue of thermal waste liquidation and utilization - recommended by EU. Prof. Piecuch [4,5,6,7] assesses that profitability of thermal waste processing may reach waste incineration plant which gets more than 100 thousands of tons of waste for thermal utilization each year. Prof. Piecuch also assesses that such waste incineration plant will cost 150÷200 million USD, assuming that it is equipped with full treatment of incineration gases, wastewater management and utilization of secondary wastes. Such waste incineration plant will be profitable and self financing only when deliverer of waste will pay the waste incineration plant 400÷420 Polish zlotys for each ton of waste. Currently the same deliverer pays 12÷19 zlotys for landfilling of one ton of waste. Taking Białystok as an example - it produces annually a few dozens of thousands of tons of waste for incineration - the rest must be brought even from towns 100 km away. That is why prof. Piecuch thinks that the most important and the hardest obstacle to overcome is financial barrier of such investment functioning. Thus under Polish condition the EU recommendations concerning application of thermal utilization of waste become, in prof. Piecuch's opinion, unreal. For the issues of waste the key significance have first of all: Directive 75/442/EWG concerning waste (also called frame directive) and Directive 91/689/EWG concerning hazardous waste. Both directives are peculiar foundation of the whole EU waste management system. Solutions in those directives are the base of other legislative acts which concern those issues. The directive, which under conditions in Poland, may appear to be especially difficult to harmonize with Polish legislation is the one accepted by the EU on the 26th of April 1999 - Directive 99/31/WE concerning waste disposal. Regardless of technical and financial issues it seems that also in this case only partial transposition of the EU solutions is included within the project of the new act concerning waste management in Poland.

Słowa kluczowe

PL

prawna ochrona środowiska; gospodarka odpadami; prawo UE; zarządzanie odpadami przemysłowymi

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2002
• Tom: Tom 4
• Strony: 419--438
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz.,

Twórcy

autor

Skoczko I.

• Politechnika Białostocka