Odpływ podziemny rzek z terenów glin lessopodobnych Równiny Wrocławskiej i Przedgórza Sudetów w końcowym okresie suszy atmosferycznej w grudniu 2011

• Autorzy: Sawicki J. , Sienicka K.

Warianty tytułu

EN

Underground outflow of rivers from the areas clay loess-like Wroclaw's Plain and Foreland of the Sudeten in the final period of atmospheric drought in december 2011

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki jednoczesnej serii pomiarów natężenia przepływów w ponad 60 przekrojach rzek w zlewni Oławy, Ślęży, Czarnej Wody i dolnej Bystrzycy i Strzegomki oraz Średzkiej Wody, Cichej Wody, Niecki i Wierzbiaka. W zlewniach tych na powierzchni występują w przewadze gliny o lessowej genezie, o bardzo słabych warunkach przepływu poziomego wód podziemnych, a równocześnie o wysokich zdolnościach wsiąkania wody i jej kapilarnego podnoszenia. Powoduje to, że odpływ podziemny rzek z tych terenów należy do najniższych w kraju i wynosi średnio 7-9% rocznej sumy opadów (Sawicki J., 1978). Najgłębsze niżówki odpływu podziemnego występują na tych terenach latem, gdy na obniżenie zasobów wód wpływa ich ewapotranspiracja. Susza atmosferyczna i hydrologiczna, wystąpiła późną jesienią i w początkach zimy 2011 r., w okresie gdy ewapotranspiracja została niemal całkowicie wyłączona, a więc zasilanie rzek w tym okresie odbywa się tylko z dopływu wód podziemnych. Poznanie tego dopływu było głównym motywem wykonania prac pomiarowych. Dla każdego przekroju pomiarowego badanych rzek określono powierzchnię zlewni i całkowitą długość czynnej sieci rzek. Zmierzone przepływy przeliczono na 1 km2 powierzchni zlewni i na 1 km długości koryta rzek. Wyniki pomiarów zostały porównane z wieloletnimi obserwacjami prowadzonymi przez IMGW i PIG w ich stacjach pomiarowych. Porównano je również do wyników zawartych w pracy doktorskiej autora (Sawicki J.;1978), obejmującej terytorialnie również ten obszar.

EN

This study presents results of simultaneous measurements' series of flow intensity made in more than 60 rivers sections of Oława, Ślęża, Czarna Woda, Lower Bystrzyca, Strzegomka, Średzka Woda, Cicha Woda, Niecka and Wierzbiak rivers. Surfaces of these areas include clay soils mainly with loess origin. These soils shows low horizontal flow abilities of underground water together with high soaking conditions and natural capillary lift. Area of research has one of the lowest underground water outflow in Poland because of all conditions mentioned above and come to 7-9% of year precipitation (Sawicki, 1978). The deepest low-flow of underground outflow occurs on summer when the evaporation is highest. Atmospheric and hydrological drought occurred on these areas on late autumn and early winter of 2011. I n this period of time rivers were supplied by underground water outflows only so recognizing those outflows was main reason of making research. Area of basin and total length of whole active rivers net. Measured flows was converted to 1 square km and 1 km of river bed length. Results has been compared with long-term results of researches made by IMGW and PiG on their measurement stations. Result was also compared with Ph.d thesis written by author (Sawicki, 1978).

Słowa kluczowe

PL

hydrologia; hydrogeologia; odpływ podziemny rzek; Równina Wrocławska; Przedgórze Sudetów

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 135, nr 42
• Strony: 103--122
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Sawicki J.

autor

Sienicka K.

• Instytut Górnictwa Politechniki Wrocławskiej, Pl. Teatralny, Wrocław

Bibliografia

• [1] IMGW, MIN. OCHRONY ŚRODOWISKA, NAROD. FUNDUSZ OCHR. ŚRODOWISKA I GOSP. WODNEJ; Atlas podziału hydrograficznego Polski; praca zbiorowa pod red. H. Czarneckiej, Cz.1 Mapy, Cz.2 – Tabele, Wojskowe Zakłady Kartograficzne Warszawa 2005
• [2] IMGW, Atlas Hydrologiczny Polski, red. J. Stachy; Wyd. Geolog. Warszawa 1987
• [3] IMGW Oddział Wrocław; Pomiarowe materiały archiwalne dotyczące sum opadów i przepływów rzek z obszaru objętego badaniami.
• [4] PAŃSTWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY; Wyniki pomiarów zwierciadła wody podziemnej w posterunkach pomiarowych z obszaru badań. Wyciągi z Bazy danych SOH.
• [5] GUS; Roczniki statystyczne województwa dolnośląskiego z lat 2000–2010.
• [6] SAWICKI J., Ważniejsze typy bilansu wód podziemnych Polski południowo-zachodniej; nie publikowane; Archiwum Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego; Wrocław 1978.
• [7] Strona internetowa: wetteronl.de – wykresy opadów i temperatur dla Wrocławia.
• [8] Strona internetowa IMGW; Susza hydrologiczna Wykresy natężenia przepływów rzek Ślęży, Bystrzycy i Strzegomki w okresie badań.