Antropologia na wojnie. Historia i teraźniejszość udziału antropologów w konfliktach wojennych

• Autorzy: Kowalski M.

Warianty tytułu

EN

Anthropology at war. History and present time of involvement of anthropologists in military conflicts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Armia amerykańska i CIA oficjalnie prowadzą rekrutację antropologów w ramach projektu Human Terrain System, którego celem jest walka z lokalną partyzantką. Od 2007 roku, Departament Obrony Stanów Zjednoczonych zatrudnia badaczy społecznych w oddziałach bojowych na terenie Iraku i Afganistanu. Projekt ten, wywołał falę krytyki w środowisku antropologów. Ożywiona dyskusja dotycząca przemiany antropologii w narzędzie prowadzenia wojny stała się pretekstem do publicznej debaty o etyce i współczesnej roli antropologii. Co więcej, przy okazji tej dyskusji ujawniona została nieznana historia antropologii i zaangażowania antropologów podczas minionych wojen. Wywołane tą debatą zainteresowanie historią antropologii pozwoliło stwierdzić, że podczas Drugiej Wojny Światowej ponad połowa amerykańskich antropologów wykorzystywała swoje umiejętności zawodowe na rzecz wysiłku wojennego. W artykule tym omawiam dyskusję dotyczącą zaangażowania antropologów w wojny toczone obecnie i w przeszłości. Przedstawiam przykłady takiego zaangażowania zaczerpnięte z Pierwszej i Drugiej Wojny Światowej oraz z okresu Zimnej Wojny. Pokazuję w jaki sposób antropolodzy byli wykorzystywani podczas operacji wojskowych i wywiadowczych. Nawiązuję do słynnego stanowiska Franza Boasa z 1919 roku jako do początku wszelkich dalszych dyskusji nad kwestiami etycznymi związanymi z zaangażowaniem antropologów w wojnę. Rozważam, jak zaangażowanie podczas wojen zmieniło samą antropologię jak i jej zasady etyczne, oraz wskazuję na konsekwencje etyczne i praktyczne takiego zaangażowania dla relacji w terenie. Mając na uwadze wszystkie historyczne przykłady zaangażowania badaczy społecznych podczas wojen jednoznacznie wskazuję, że wszelkie zastosowania antropologii w działaniach wojennych mogą prowadzić do poważnego zagrożenia dla antropologów jak i dla całej dyscypliny.

EN

The US Army officially decided to mobilize anthropologists for the project of the Human Terrain System for counterinsurgency war. Since 2007 the US Department of Defense have been employing social scientists in combat brigades in Iraq and Afghanistan. This decision provoked widespread criticism of the project in the anthropological community. The intense discussion about turning anthropology into a military tool also provokes wider public debate concerning the ethics and current role of anthropology. Various examples taken from the history of anthropology show that more than half of American anthropologists were using their professional skills to advance the war effort during World War II. In this paper the author refers to the discussion connected with the engagement of anthropologists in recent and past wars. He provides examples of such involvement relevant to World War I and II as well as to the time of the Cold War. He shows the ways in which anthropologists were used in military and intelligence operations. The author of the article refers to the famous Franz Boas's statement from 1919 as the starting point for all the further discussions related to the ethical questions of the engagement of anthropologists in wars. The author considers how the engagement in those wars changed anthropology itself and its Code of Ethics. He points out the ethical implications of such engagement, especially for field relations. Keeping those historical examples of social scientists' war involvement in mind, the author claims that any application of anthropology in war activities can pose danger to anthropologists and the whole discipline as well.

Słowa kluczowe

PL

antropologia kulturowa; antropolodzy; wojna; konflikty zbrojne; HTS (Human Terrain System)

EN

cultural anthropology; anthropologists; war; armed conflicts; HTS (human Terrain System)

• Wydawca: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
• Rocznik: 2012
• Tom: Nr 1
• Strony: 119--132
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz.

Twórcy

autor

Kowalski M.

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Warszawski,

Bibliografia

• 1. Boas F., Scientists as Spies (The Nation 1919), [w:] Anthropologists in the Public Sphere. Speaking Out on War, Peace, and American Power, pod red. Gonzalez, R. J. Austin, University of Texas Press 2004.
• 2. Coon C., A North Africa Story: the anthropologist as OSS agent 1941-1943, Ipswich, Gambit 1980.
• 3. Dżurak E., Antropolog z karabinem na ramieniu. [online]. [dostęp: 2009]. Dostępny w Internecie: www.wp.pl.
• 4. Gingrich A., Kraje niemieckojęzyczne. Rozłamy, szkoły i nie-tradycje: nowe spojrze-nie na historię antropologii społeczno-kulturowej w Niemczech, [w:] Antropologia. jedna dyscyplina, cztery tradycje: brytyjska, niemiecka, francuska i amerykańska, pod red. Barth F., Gingrich A., Parkin R. & Silverman S.,Wydawnictwo UJ, Kraków 2007.
• 5. Gonzalez R. J., We Must Fight the Militarization of Anthropology, [w:] Chronicle of Higher Education, 2007.
• 6. Heimann J. M., The Airmen and the Headhunters. A True Story of Lost Soldiers, Hero-ic Tribesmen and the Unlikeliest Rescue of World War II, Harcourt Inc., Orlando 2007.
• 7. Hickey G. C., Window on a War. An Anthropologist in the Vietnam Conflict, Texas Tech University Press., Lubbock 2002.
• 8. Hopkirk P., Wielka Gra. Sekretna wojna o Azję Środkową, Zysk i S-ka., Poznań 2011.
• 9. Klee E., Auschwitz. Medycyna III Rzeszy i jej ofiary, Universitas, Kraków 2009.
• 10. Kuper A., Anthropology and Anthropologists. The Modern British School, Routledge, London 1983.
• 11. Kuper A., Między charyzmą a rutyną. Antropologia brytyjska 1922-1982, Wydaw-nictwo Łódzkie, Łódź 1987.
• 12. Leach E., Political Systems of Highland Burma: A Study of Kachin Social Struc-ture, Harvard University Press, Cambridge 1954.
• 13. McFate M., Anthropology and Counterinsurgency: The Strange Story of their Cu-rious Relationship, [w:] Military Review, 2005, s. 24-38.
• 14. McKenna B., Why I Want to Teach Anthropology at the Army War College, 2008.
• 15. Midlarsky M. I., Ludobójstwo w XX wieku, PWN, Warszawa 2010.
• 16. Pollard M., Margaret Mead. Jak dzięki antropologii ludzie należący do różnych kultur zaczęli lepiej rozumieć się wzajemnie, Czytelnik, Warszawa 1992.
• 17. Price D., Anthropologists as Spies (The Nation 2000), [w:] Anthropologists in the Public Sphere. Speaking Out on War, Peace, and American Power, pod red. Gon-zalez, R. J., University of Texas Press, Austin 2004.
• 18. Price D. H., Gregory Bateson and the OSS: World War II and Bateson's Assessment of Applied Anthropology, [w:] Human Organization, vol. 57, 1998, s. 379-384.
• 19. Price D. H., Anthropological Intelligence. The Development and Neglect of Ameri-can Anthropology in the Second World War, Durham and London, Duke University Press 2008.
• 20. Pringle H., Plan rasy panów. Instytut naukowy Himmlera a Holokaust, Wydawnic-two Zysk i S-ka., Poznań 2009.
• 21. Robben A. C. G. M., Anthropology and the Iraq war: An uncomfortable engage-ment, [w:] Anthropology Today, vol 25, 2009, s. 1-3.
• 22. Rohde D., Army Enlists Anthropology in War Zones [w:] “New York Times”, Asia Pacific ed., 2007.
• 23. Schafft G. E., Od rasizmu do ludobójstwa. Antropologia w Trzeciej Rzeszy, Wy-dawnictwa UJ, Kraków 2006.
• 24. Stocking G. W., Ideas and Institutions in American Anthropology: Toward a History of the Interwar Period, pod red. Stocking. G. W., Selected Papers from American Anthropologists, Washington D. C., American Anthropological Association 1976.
• 25. Toffler A. & Toffler H. () Wojna i antywojna. Jak przetrwać na progu XXI wieku, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA., Warszawa 1997.
• 26. Winnick D., Anthropology and Military, [w:] Anthropology News, A Summary of Related 2007 Annual Meeting Events., Feb., 18, 2007.