Metoda oceny podatności na zanieczyszczenia wód podziemnych pod gruntami ornymi

• Autorzy: Rudowicz-Nawrocka J.

Warianty tytułu

EN

Method for evaluation of ground water pollution potential under arable land

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy było opracowanie rankingowej metody oceny podatności wód podziemnych na zanieczyszczenia dla potrzeb gmin, zwłaszcza wiejskich, nie leżących w terenach górskich. Założono, że klasyfikacji podlegać będą grunty orne, na których prowadzona jest działalność rolnicza (coraz intensywniej sza) lub prowadzone są inwestycje pozarolnicze (przede wszystkim urbanizacja) stanowiące źródło potencjalnych zanieczyszczeń. Przyjęto ponadto założenie wykorzystania istniejących dostępnych danych, aby ograniczyć koszty związane z pozyskiwaniem danych. W związku z faktem, że najczęściej działania planistyczne i projektowe w gminie oparte są na mapach (KaŹ1nierczak-Kośka, Kośka, 2000) wykorzystano technologię systemów informacji przestrzennej (SIP) do realizacji pracy. W pracy wykorzystano następujące materiały kartograficzne: mapę glebowo-rolniczą w skali 1 :5000 i mapy topograficzne 1: 1 O 000, 1 :50 000 w układzie 1992 oraz wybrane warstwy z numerycznej hydrograficznej mapy Polski 1 :50 000. Materiały opisowe to przede wszystkim: Aneks do mapy glebowo-rolniczej w skali 1 :5000 dla wybranej gminy (Aneks, 1978), karty otworów dla wybranej gminy wypożyczone z firmy, która je przygotowywała. W odniesieniu do dostępności danych, istotne jest, że mapa glebowo-rolnicza 1 :5000 opracowana została przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach dla obszaru całego kraju i powinna być dostępna w każdej gminie. W ramach pracy mapy: glebowo-rolnicza i topograficzne zostały zwektoryzowane.

EN

The objective of this project was to create a ranking method for evaluation of ground water pollution potential such as LeGrand's nomogram, Holman 's procedure, Foster's GOD system or especially DRASTIC system. Protective possibilities of soil profile, depth of ground water, density of surface water network and slope of terrain were selected as diagnostic parameters. Each parameter obtained an index value from 1 - the worst protective possibilities to la - the best possibilities and a coefficient of importance for protection of underground water: soil and depth - 5 as having the biggest importance, density of surface water - 4 and slope of terrain - 3. The indexes for the depth of ground water, density of surface water and slope of terrain were assigned according to the range of their occurrence. The index for soil profile was computed in a special way defined in the project. The final classification was made for units of area delimited by variability of soil according to soil-agriculture map 1: 5. 000. The final value for each unit was computed as the sum of parameters' indexes multiplied by their coefficients of importance. The final values obtained were divided into 4 classes of ground water pollution risk and presented on the map for the selected commune: 1" - very high, 2nd - high, 3rd_ medium, 4th -low. It was proved that selected parameters allow to make classification of arable land according to its ground water pollution potential.

Słowa kluczowe

PL

wody podziemne; grunty orne; podatność na zanieczyszczenia; metoda rankingowa

EN

ground water; arable land; pollution potential; ranking method

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej
• Czasopismo: Roczniki Geomatyki
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 9, z. 1
• Strony: 121--130
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz.

Twórcy

autor

Rudowicz-Nawrocka J.

• Instytut Inżynierii Rolniczej, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu,

Bibliografia

• 1. Aller L., Bennett T., Lehr J. H., Petty R. J., Hackett G., 1987: DRASTIC: a standarized system for evaluating ground water pol1ution potential using hydrogeologic settings. EPA/600/S2-87/035.
• 2. Aneks do mapy glebowo-rolniczej w skali 1 :5000 dla gminy Odolanów. 1978: Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Poznaniu.
• 3. Błaszczyk T., Górski J., 1993: Zanieczyszczenie, zagrożenie i ochrona wód podziemnych w Polsce. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Seria Geologiczna nr 13. Poznań.
• 4. Byczkowski A 1999: Hydrologia. Tom II. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• 5. Chełmicki W., 2001: Woda. Zasoby, degradacja, ochrona. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 6. Dyrektywa Azotanowa 91/676/EWG. Dyrektywa Rady z 12 grudnia 1991 r. dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego.
• 7. Dyrektywa 80/68/EWG. Dyrektywa Rady z 17 grudnia 1979 r. dotycząca ochrony wód podziemnych.
• 8. Jokiel P., 1994: Zasoby, odnawialność i odpływ wód podziemnych strefy aktywnej wymiany w Polsce. Acta Geographica Lodziensia Nr 66-67. Łódź.
• 9. Kaźmierczak-Kośka E., Kośka T., 2000: Ewidencja gruntów i budynków podstawą map tematycznych dla celów zarządzania. Materiały konferencyjne: X Konferencja Naukowo-Techniczna PTIP nt. Systemy Informacji Przestrzennej. s. 282-289. Zegrze k. Warszawy.
• 10. Kleczkowski A.S. (red.), 1984: Ochrona wód podziemnych. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• 11. Kryza J., Poprawski L., Wojtun B., Limisiewicz P., Rabikowska B., 1990: Ocena podstawowych parametrów migracji związków azotu i pestycydów w wodach podziemnych. Etap V - Opracowanie modelowych rozwiązań rolniczej działalności na obszarach chronionych. Prace CPBP 04.10.09. Zad.09.02.04.02. Arch. ZHGIiG AGH Kraków.
• 12. Mocek A, Drzymała S., Maszner P., 2004: Geneza, analiza i klasyfikacja gleb. Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań.
• 13. Suchożebrski J., 2000: Warunki migracji zanieczyszczeń do wód podziemnych na obszarach użytkowanych rolniczo. Rozprawa doktorska. Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Zakład Hydrologii.
• 14. Witczak S., Żurek A, 1994: Wykorzystanie map glebowo-rolniczych w ocenie ochronnej roli gleb dla wód podziemnych. Metodyczne podstawy ochrony wód podziemnych KBN - Projekt: 906159101. ZHGIiG AGH. Kraków.
• 15. www.gridw.pl
• 16. www.mos.gov.pl
• 17. www.powiat-ostrowski.pl