Wspomaganie decyzji optymalizujących rozwój marginalnych obszarów wiejskich

• Autorzy: Leszczyńska M.

Warianty tytułu

EN

Supporting decisions to optimise development of marginal rural areas

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Najistotniejszą cechą stworzonego modelu jest synergiczne wykorzystanie właściwości dwóch technologii. Technologii umożliwiającej badanie skomplikowanych relacji przestrzennych oraz technologii umożliwiającej wykorzystanie złożonej wiedzy o świecie i relacjach w nim zachodzących, w sposób bliski wykorzystywaniu tej wiedzy przez ekspertów. Taka budowa systemu umożliwia uwzględnianie oceny czynników wpływających na funkcjonowanie ekosystemów oraz określenie sposobów łagodzenia niekorzystnych zmian, ocenę ryzyka ich zachodzenia, metod ochrony oraz metody rozwoju ekonomicznego i społecznego problemowych regionów przez ich wielofunkcyjny rozwój i dywersyfikację zatrudnienia. Przedstawione w artykule, specjalnie zaprojektowane instancje pozwalają skutecznie symulować zmiany jakie zajdą w środowisku i gospodarce po wdrożeniu proponowanego scenariusza. Pozwalają odzwierciedlić relacje zachodzące między spójnością społeczną, ekonomią obszaru, ekonomią gospodarstwa oraz przyrodą, nie tylko dzięki stworzonemu rozwiązaniu technologicznemu, ale w równej mierze dzięki wyodrębnieniu ze środowiska obszarów wiejskich trzech głównych elementów, wywierających na siebie w środowisku rzeczywistym naj silniejszy wpływ i zamianie tych elementów świata rzeczywistego na trzy główne elementy struktury stworzonego systemu. Umiejscowienie tych elementów na styku dwóch modeli: przestrzennego i opartego na wiedzy, pozwala w procesie szukania optymalnych rozwiązań wykorzystywać jednocześnie szeroka wiedzę niezbędną w procesie podejmowania decyzji, jak i uwzględniać lokalizację tych obiektów względem istotnych walorów, która jest istotnym czynnikiem właściwego różnicowania działalności. W drożenie zaproponowanego rozwiązania pozwoli na tworzenie oddolnych strategii, opracowanych z udziałem lokalnej społeczności. Oddolnie stworzone strategie, wykorzystujące wszystkie dostępne formy wsparcia, pomagające urynkowić działania rolników i zróżnicować formy działalności na obszarach wiejskich, są najistotniejszym elementem zwiększania konkurencyjności, umożliwiającym poprawę życia mieszkających tam ludzi, z jednoczesnym uwzględnieniem podejścia ekologicznego, skutecznie zwiększającego wartość dodaną produktów i usług. Zaproponowany SWD-ORMOW stanowi nowatorskie ujęcie, rozwiązujące w sposób zintegrowany cele ogólnospołeczne, ekonomiczne i ekologiczne. Obecnie nie istnieją systemy, które mogłyby być zastosowane w Polsce dla omawianego typu obszarów. Dalsze rozbudowanie zaproponowanego modelu jest szansą opracowania wysokiej klasy systemów, służących wspomaganiu podejmowania decyzji w zakresie zarządzania pozostałą przestrzenią rolniczą.

EN

The problem of marginal areas in presently one of the important problems to be solved in our country. Hence, the aim of the research performed, was to create a decision support system optimizing development of marginal rural areas. The system should enable implementation of expert knowledge in the fields pertinent to the problem and implementation of rules and instruments created in order to diversify development directions of rural areas. The paper presents the decision support system optimizing development of marginal rural areas based on the spatial information system which may save time and money thanks to its ability to make a long-term simulation of the impact of human influences on the environment. It may be also helpful in designating development directions of rural areas to be restructured, in assessment of the effects of protective programmes, supporting programmes or programmes alleviating social and economic problems. In this system, the GIS technology constitutes the natural framework providing convenient methodology to analyse and represent information connected with spatial components and with components of data management architecture allowing for integration of extremely diversified types of information. The paper presents selected elements of the created decision support system optimizing development of rural areas. It is focused on presentation of a specially designed structure shared by two systems constituting the components of the decision support system; the expert system and the spatial information system. These structures permitted to combine successfully both models in a manner synergistically supporting their actions. The suggested technology will be useful in economic area assisting in efficient management of rural space and making it possible to consolidate the society living there and balanced utilization of Polish natural resources. Many GIS packages already offer simulation abilities for simple processes and may be a good instrument to support decisions. However, specialized models describing complex relationships between the natural environment and economy require improved analysis and are not available in standard GIS packages. The system presented provides such a specialized package of instruments making it possible to analyse complex relationships existing in marginal rural areas.

Słowa kluczowe

PL

system ekspertowy; system informacji przestrzennej; system wspomagania decyzji

EN

expert system; spatial information system; decision support system

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej
• Czasopismo: Roczniki Geomatyki
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 9, z. 1
• Strony: 75--86
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz.

Twórcy

autor

Leszczyńska M.

• Instytut Geodezji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie,

Bibliografia

• 1. Agenda 21: Zasady ogólnych praw i obowiązków. Deklaracja z Rio de Janeiro w sprawie środowiska i rozwoju. Dokument przyjęty na Szczycie Ziemi - Konferencji Narodów Zjednoczonych "Środowisko i Rozwój" (UNCED), Rio de Janeiro, czerwiec 1992 r.
• 2. Cele Strategii Lizbońskiej a Wspólna Polityka Rolna. Sekcj i Analiz Ekonomicznych Polityki Rolnej SAEPR/ FAPA, Warszawa, luty 2008 r.
• 3. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie (INSPIRE), Bruksela, lipiec 2007 r.
• 4. Krajowa strategia ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej oraz Program działań na lata 2007-2013 z dnia 26.10.2007 r. Rady Ministrów.
• 5. Leszczyńska M., 2010: System wspomagania decyzji optymalizujących rozwój marginalnych obszarów wiejskich. Acta Scientarum Polonorum.
• 6. Mulawka J.J., 1996: Systemy ekspertowe. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa.
• 7. Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2011-2014. Ministerstwo Środowiska, grudzień 2006 r.
• 8. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012, z perspektywą do roku 2016. Rada Ministrów, 2008 r.
• 9. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, lipiec 2007 r.
• 10. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, marzec 2010 r.
• 11. Strategia Lizbońska. Rada Europejska, Lizbona 2000 r.
• 12. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) (Dz.U. L 277 z 21.10.2005, str. 1)
• 13. Założenia do Krajowego Programu Rozwoju Wsi. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, 14 luty 2006 r.