Tworzenie elektronicznych map nawigacyjnych dla żeglugi śródlądowej w Polsce

• Autorzy: Stateczny A. , Łubczonek J.

Warianty tytułu

EN

Development of electronic navigation charts for inland shipping in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Mapy nawigacyjne zawierają podstawowe informacje wykorzystywane przez nawigatora. W Europie mapy elektroniczne dla żeglugi śródlądowej (ang. Inland Electronic Navigational Chart, Inland, IENC, tłumaczenie własne) udostępniane są z reguły nieodpłatnie, co umożliwia ich stosowanie przez szerokie grono użytkowników. Pokrycie komórkami map elektronicznych obejmuje już większość najważniejszych żeglownych rzek europejskich na terytorium następujących państw: Austrii, Belgii, Chorwacji, Czech, Francji, Holandii, Niemiec, Węgier, Rumunii, Rosji, Serbii, Słowacji, Szwajcarii i Ukrainy. Powołując się na informacje zawarte w opracowaniu grupy zajmującej się standaryzacją map elektronicznych dla żeglugi śródlądowej (ang. Inland ENC Harmonization Group, IEHG, tłumaczenie własne) (IEHG, 2010a), począwszy od roku 2005 wyprodukowano komórki map nawigacyjnych pokrywających ponad 4000 km śródlądowych szlaków wodnych, wliczając w to rzekę Dunaj, Ren, Neckar, Main, Scheldt, Garonne i inne. Na samych wodach rosyjskich wyprodukowano ponad 270 komórek IENC pokrywających 2600 km tamtejszych wód źródlądowych. Obecnie szacuje się, że z map elektronicznych w Europie korzysta więcej niż 2500 statków. Podobnie sytuacja wygląda w USA, gdzie 45 komórek map pokrywa ok. 6200 km szlaków wodnych. Zgodnie z założeniami dyrektywy 2005/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zharmonizowanych usług informacji rzecznej (RIS) na źródlądowych drogach wodnych we Wspólnocie (Dyrektywa, 2005) i ustawy o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej (Ustawa, 2008) dokonującej w zakresie swojej regulacji jej wdrożenia, mapy takie powinien udostępniać przyszły Rzeczny System Informacyjny (ang. River Information Services, RIS, tłumaczenie własne) obejmujący swoim zasięgiem akwatorium dolnej Odry, Odry zachodniej, wschodniej i jeziora Dąbie. W Polsce komórki map elektronicznych dla potrzeb nawigacji morskiej produkuje Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej (BHMW), które zapewniło pełne pokrycie polskich wód morskich mapami elektronicznymi, w tym pokrycie toru wodnego Szczecin-Świnoujście. Komórkami łączącymi wody morskie i wody źródlądowe, objęte obowiązkiem wdrożenia RIS są: mapa drogowa o numerze 38 (PL4MAP38) i komórka portowa Szczecina (PL5SZCE). Obszar przyszłego wdrożenia RIS nie jest objęty żadnymi autoryzowanymi mapami nawigacyjnymi spełniającymi standard Inland ECDIS. W artykule przedstawiono produkcję map elektronicznych realizowaną przez Akademię Morską w Szczecinie i BHMW w Gdyni. Taka realizacja procesu tworzenia map usprawniła etap gromadzenia i opracowania potrzebnych danych przestrzennych oraz kompilacji komórki mapy za pomocą dedykowanego oprogramowania, które wykorzystuje do produkcji komórek BHMW. Efektem współpracy jest opracowanie pełnowarto.ciowych elektronicznych map nawigacyjnych, które można wykorzystywać w standaryzowanych nawigacyjnych systemach ECDIS.

EN

Nowadays the use of electronic navigation charts (ENC) of European inland waterways has been constantly increasing. Navigational charts are indispensable information source for vessels to be navigated. Together with the precise position from a GPS receiver and appropriate software, they create a basic system of electronic charts. The aim of using charts is to raise safety and effectiveness of inland shipping as well as protection of natural environment. At present, majority of important navigable rivers in Europe within the territory of following countries: Austria, Belgium, Croatia, Czech Republic, France, Germany, Hungary, Netherlands, Romania, Russia, Serbia, Slovakia, Switzerland and Ukraine are covered by electronic charts. Thanks to development of such systems as Inland AIS, DGPS and radars, European navigation undoubtedly has reached the modern status, technologically matching the solutions of 21st century. Unfortunately, formal need of inland shipping development in Poland is insignificant and currently we cannot boast about the implementation of various information systems on inland waters, including those related to electronic charts. The only research in this area is conducted by the Maritime Academy in Szczecin, where inland electronic charts are developed in cooperation with the Hydrographic Bureau of Navy. Finally, these charts can be used by people directly or indirectly involved in inland shipping. Chart production is carried out in two stages. The first stage includes data acquisition and preparation, which is done by the Maritime Academy in Szczecin. Data preparation phase generally covers charting of map elements, their coding and attribute filling. In this process, the initial shape of electronic charts is obtained. At this stage, charting is possible by applying appropriate tools of ArcGIS environment, which enable the realization of map projects and elaboration of geodatabase. The second stage of map production is realized in the Hydrographic Bureau of Navy in Gdynia, where all data is passed on. This stage is completed by compilation of electronic navigational charts to a usable form created in hydrographic CARIS software. The range of data used for ENC production is very wide. It covers 19 thematic categories, in which 152 objects are predefined. Additionally, each object can have from few to a dozen or so attributes. Objects can be classified as topographical, navigational and bathymetric elements or notice marks. Depending on the data type, the methods of data acquisition significantly differ. Topographic objects are usually elaborated on the basis of satellite or aerial orthophotomaps, topographic and basic maps and only additionally by field measurements (especially of shoreline). To acquire bathymetric and navigational data or information about notice marks placement, direct data acquisition is necessary. For onland data collection GPS/RTK set is used, whereas water depth measurements are made using swath bathymetry systems and single beam echo sounder. Additionally, sonar images are registered, which provide valuable information about underwater navigation threats. The equipment available enables registeration with high accuracy, which fulfills the precision requirements of hydrographic standards. The complete method of electronic charts production realized in the cooperation of two institutions: the Maritime Academy of Szczecin and the Hydrographic Bureau of Navy in Gdynia is presented in this paper. The method of map production described covers data acquisition, elaboration and management together with the final compilation in dedicated software. Problems connected with inland chart mapping and encountered in our work were also highlighted.

Słowa kluczowe

PL

mapa elektroniczna; żegluga śródlądowa; nawigacja

EN

electronic chart; inland shipping; navigation

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej
• Czasopismo: Roczniki Geomatyki
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 8, z. 6
• Strony: 109--119
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz.

Twórcy

autor

Stateczny A.

autor

Łubczonek J.

• Katedra Geoinformatyki, Wydział Nawigacyjny, Akademia Morska w Szczecinie,

Bibliografia

• 1. Dyrektywa 2005/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie zharmonizowania usług informacji rzecznej (RIS) na śródlądowych drogach wodnych we Wspólnocie (Dz.Urz.UE L 255 2005).
• 2. IEHG 2010a: Inland ENC Harmonization Group, Inland Electronic Navigational Chart Encoding Guide, Edition 2, version 2.0.
• 3. IEHG 2010b: Inland ENC Harmonization Group, Inland ENC Feature Catalogue, Edition 2.2.
• 4. IHO, 1996: Specification for Chart Content and Display Aspects of ECDIS Ed.5.0. Special Publication No. 52.
• 5. IHO, 2000a: Transfer Standard for Digital Hydrographic Data, Ed.3.1. Special Publication No. 57.
• 6. IHO, 2000b: Standard S-57, Ed. 3.1, ENC Product Specification (Appendix B1).
• 7. IHO, 2000c: Standard S-57, Ed. 3.1, IHO Object Catalouge (Appendix A).
• 8. IHO, 2002: Standard S-57, Ed. 3.1, Use of Object Catalouge for ENC (Appendix B.1., Annex A).
• 9. IHO, 2008: Standards for Hydrographic Surveys, 5th Edition, February 2008. Special Publication No 44.
• 10. Kreft A., Kolanda Ł., Iwicki S., Jędrzychowski H., 2009: Informator nawigacyjny śródlądowych dróg wodnych granicznego i dolnego odcinka rzeki Odry, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej oraz Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie, Szczecin.
• 11. Łubczonek J. Włodarczyk M. 2009a: Tworzenie i aktualizacja map elektronicznych dla żeglugi śródlądowej z wykorzystaniem cyfrowych obrazów teledetekcyjnych. V Sympozjum Geoinformacyjne, Kraków, Archiwum Fotogrametrii Kartografii i Teledetekcji (w druku).
• 12. Łubczonek J., Włodarczyk M. 2009b: Kartowanie linii brzegowej wód śródlądowych z wykorzystaniem zobrazowań teledetekcyjnych. Zeszyty Naukowe, Akademia Morska Szczecin (w druku).
• 13. Stateczny A., Trojanowski J. 2007: Aspects of Cells Production of Standard Electronic Charts for RIS Dolna Odra Aquatories. Polish Journal of Environmental Studies, Vol.16, No.6B.
• 14. Ustawa z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o żegludze śródlądowej (Dz.U. 2008 nr 171 poz. 1057).
• 15. Zarządzenie Dyrektora Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Szczecinie z dnia 7 czerwca 2004 r. w sprawie prawa miejscowego na śródlądowych drogach wodnych (Dz.Urz. woj. zachodniopomorskiego nr 41, poz. 785).