Badanie potrzeb i zachowań informacyjnych użytkowników geoinformacji

• Autorzy: Gajos M.

Warianty tytułu

EN

Research of information needs and behavior of geoinformation users

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówiono zagadnienie potrzeb i zachowań informacyjnych użytkowników geoinformacji. Dokonana została analiza dotychczasowego stanu badań w zakresie potrzeb i zachowań informacyjnych użytkowników geoinformacji, na podstawie przeprowadzonych i opracowanych ankiet. Opublikowane wyniki wskazują, iż celem dotychczas prowadzonych badań ankietowych była raczej np. próba oceny jakości działania ośrodka geoinformacyjnego, bądź przedstawienie wymogów użytkowników w odniesieniu do geoportali, a nie faktycznie ich potrzeby. Zgodnie z definicją zawartą w .Słowniku terminów i pojęć filozoficznych. (Podsiad, 2000) potrzebą jest brak czego. powodujący zwykle aktywność, która zmierza do jego usunięcia (funkcja motywu), bądź napięcie wywołanie w organizmie przez brak. Zatem potrzebą informacyjną będzie odczuwalny brak informacji w określonym zakresie. Potrzeby informacyjne użytkowników można rozpatrywać w różnych aspektach, m.in. dostępu do informacji, ponownego wykorzystania informacji, usług informacyjnych, a także, o czym często się pisze w literaturze (Świgoń, 2006), barier informacyjnych (barier w dostępie do informacji, barier w komunikacji, barier w przepływie wiedzy), czyli różnego rodzaju przeszkód, które utrudniają, a niekiedy uniemożliwiają korzystanie z informacji i jej rozpowszechnianie. Jak podaje "Lexikon Information und Dokumentation" (1984) bariera informacyjna to przeszkoda, która zakłóca proces przepływu informacji od jej twórcy do użytkownika. Może oddziaływać na użytkownika informacji niezależnie od jego świadomości (bariery obiektywne) lub poprzez tę świadomość (bariery subiektywne). Bariera informacyjna powoduje, że istniejące informacje nie są wykorzystywane z dwóch powodów: 1) ponieważ użytkownik nie wie o ich istnieniu lub nie korzysta ze znanych źródeł informacji; 2) ponieważ użytkownik ma utrudniony dostęp do tych źródeł, z różnych przyczyn, np. finansowych, tajności danych i innych. Istotą artykułu jest charakterystyka zachowań informacyjnych użytkowników geoinformacji i analiza ich potrzeb, na podstawie wyników przeprowadzonej ankiety. Zapytania dotyczyły m.in.: źródeł potrzeb w zakresie geoinformacji; częstotliwości i zakresu korzystania z geoinformacji; oceny oferty szkoleniowej; dostępu do czasopism geoinformacyjnych; form i rodzajów wykorzystywanych źródeł geoinformacji; celu wykorzystania, oceny jakości, przydatności i satysfakcji uzyskanej geoinformacji; trudności w poszukiwaniu i barier w dostępie do geoinformacji. Ankieta została skierowana m.in. do ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej w Polsce i innych ośrodków zajmujących się geoinformacją (i przeprowadzona wśród pracowników i użytkowników tych ośrodków) oraz studentów (wybranych uczelni kształcących w zakresie geoinformacji).

EN

The paper discusses information needs and behaviour of geoinformation users. Information behavior is defined as an action of a user of geoinformation in a given communication situation, whose goal is to satisfy his communication or information need by participation in communication. Analysis of hitherto state of research is carried out concerning the extent of information needs and behaviour of geoinformation users, pursuant to realized and elaborated surveys. As resulted from initial research, the aim of hitherto studies was rather an attempt to assess quality of geoinformation centre.s action or presentation of users. requirements as regards geoportals, but not their actual needs. The essence of the paper is the specificity of information behaviour of users and analysis of their needs based on results of a survey. The survey was realized from January till May 2009. The printed and electronics version of the questionaire was addressed to centres of geodesy and cartography documentation in Poland and other centres which are dealing with geoinormation (and conducted among workers and users of these centres) as well as students of selected universities educating in to the area of geoinformation). The questions concerned among other: sources of needs in the area of geoinformation; frequency and the scope of geoinformation used; schooling offers; access to the geoinformation journals; forms, kinds and aims for using geoinformation sources; extent of satisfaction with the geoinformation obtained; difficulties in seeking and barriers in access to the geoinformation. Two hundred and ninety respondents answered the survey (144 students and 146 workers of administration, national forests and research institutes). For instance, 86% of respondents prefer Internet sources than traditional (printed). Although 71% respondents were satisfied with accessible geoinformation sources, they pointed out to many difficulties in seeking and barriers in access to geoinformation. The main source of needs in the area of geoinformation is educational need, then individual needs (e.g. tourists) and professional needs. There are no essential divergences in valuation of geoinformation importance between students and workers.

Słowa kluczowe

PL

geoinformacja; użytkownicy geoinformacji; potrzeby informacyjne; zachowania informacyjne

EN

geoinformation; geoinformation users; information needs; information behavior

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej
• Czasopismo: Roczniki Geomatyki
• Rocznik: 2010
• Tom: T. 8, z. 5
• Strony: 63--71
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz.

Twórcy

autor

Gajos M.

• Zakład Komputeryzacji Zarządzania, Instytut Informatyki, Uniwersytet Śląski,

Bibliografia

• 1. Dillman D. A., 1978: Mail and Telephone Surveys. The Total Design Method. New York.
• 2. Lexikon Information und Dokumentation. Lipsk 1984, s.187.
• 3. Lutyński J., 1994: Metody badań społecznych. Wybrane zagadnienia. Łódź.
• 4. Nicholas D., 2001: Ocena potrzeb informacyjnych w dobie Internetu: idee, metody, środki. Tłum. J. Woźniak, M. Kisilowska. Nauka . Dydaktyka . Praktyka. Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Warszawa.
• 5. Niedźwiedzka B., 2002: Modyfikacja modelu zachowań informacyjnych T.D. Wilsona w świetle wyników badania zachowań informacyjnych menedżerów. Zagadnienia Informacji Naukowej nr 1.
• 6. Podsiad A., 2000: Słownik terminów i pojęć filozoficznych. Instytut Wydawniczy Pax. Warszawa
• 7. Próchnicka M., 1991: Informacja a umysł. Kraków.
• 8. Sztabiński F., 1997: Ankieta pocztowa i wywiad kwestionariuszowy. Warszawa.
• 9. Świgoń B., 2006: Bariery informacyjne. Podstawy teoretyczne i próba badań w środowisku naukowym. Nauka . Dydaktyka . Praktyka. Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Warszawa.
• 10. Wilson T.D., 1999: Models in information behaviour research. Journal of Documentation, vol. 55, nr 3.