Moc dawki promieniowania gamma w kamieniołomach obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego.

• Autorzy: Lizurek G.

Warianty tytułu

EN

Gamma-ray dose rates in Upper Silesian Coal Basin borders.

• Konferencja: Zagadnienia interdyscyplinarne w górnictwie i geologii. VII Konferencja Naukowa Doktorantów. Szklarska Poręba, 21-23.05.2007
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W rejonie obrzeżenia Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW) oraz w obrębie GZW odsłaniają się skały o różnorodnym wieku i genezie, które od średniowiecza są wydobywane w kamieniołomach. Poziom tła promieniowania jonizującego związany z zawartością radionuklidów w wydobywanych skałach jest zróżnicowany, co wykazały wcześniejsze badania. W związku z tym istotne jest oszacowanie mocy dawki promieniowania gamma, na jakie mogą być narażeni pracownicy czynnych kamieniołomów badanego obszaru. W niniejszej pracy oszacowane zostały moce dawek outdoor pochłoniętej w powietrzu i efektywnej promieniowania gamma oraz średnia roczna dawka efektywna promieniowania gamma na całe ciało pracownika kamieniołomu. Do szacowania użyto wyników pomiarów w metodyce in situ promieniowania gamma odsłaniających się w badanych kopalniach surowców skalnych. Poziom szacowanych mocy dawek oraz dawki rocznej nie przekraczają średnich dla populacji światowej, jednak stanowią istotny wkład w roczną dawkę na całe ciało człowieka otrzymywaną ze źródeł naturalnych.

EN

Borders of Upper Silesian Coal Basin are characterized by various levels of gamma ray background radiation of outcropping rocks. Most of these rocks are exploited in quarries. Important question is the level of absorbed and effective dose rates in these mines. In this work gamma ray dose rate absorbed in the air, gamma ray outdoor effective dose rate for workers body and annual gamma ray effective dose were estimated. Base of that estimation were the results of direct in situ measurements of gamma ray background radiation level of ^'K as well as uranium and thorium series radionuclides in outcropping and exploited rocks. Levels of the effective dose rates and the annual effective dose are lower than average dose rates and the annual dose for worldwide and Poland population. It can be emphasized that there is no radiation hazard for workers in studied quarries. But these estimated effective dose rates from natural radionuclides are significant part of the whole effective dose rate for workers in studied quarries.

Słowa kluczowe

PL

promieniotwórczość naturalna; moc dawki absorbowanej; moc dawki efektywnej; roczna dawka efektywna

EN

natural radioactivity; absorbet dose rate; effective dose rate; annual effective dose

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje
• Rocznik: 2007
• Tom: Vol. 120, nr 49
• Strony: 197--206
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz

Twórcy

autor

Lizurek G.

• Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi

Bibliografia

• BECK H.L., DE CAMPO J., GOGOLAK CV., In situ Ge(Li) and Na(Tl) gamma-ray spectrometry, New York: U.S. Department of Energy, Environmental Measurements Laboratory, HASL-258, 1972.
• DADLEZ R., MAREK S., POKORSKI J., Geological map of Poland without Cainozoic deposits, PIG, Warszawa 2000.
• DEBERTIN K., HELMER R.G., Gamma- and X-ray spectrometry with semiconductor detectors, Elsevier Science Publishing Company Inc., Amsterdam 1988.
• EG&G ORTEC., In Situ Spectroscopy M-1-B32 M-l Setup Supervisor Program, Software User's Manual, Oak Ridge, EG&G ORTEC Part No. 779980, 2000.
• EISENBUD M., GESSEL T., Environmental radioactivity from natural, industrial and military sources, Academic Press, San Diego, 1997.
• GRADZIŃSKI R., Przewodnik geologiczny po okolicach Krakowa, Wyd. Geol., Warszawa 1972.
• HELFER I.K., MILLER K.M., Calibration factors for Ge detectors used for field spectrometry, Health Phys. 55, 1998, 15-29.
• MALCZEWSKI D., BADERA J., LIZUREK G, MIRKOWSKI Z., DORDA J., Promieniotwórczość naturalna skał paleozoicznych z rejonu Krzeszowic, Przegląd Geologiczny 54 (9), 2006, 815-822.
• LIZUREK G., Dawki promieniowania gamma ze skal osadowych z okolic Krzeszowic, Zagadnienia interdyscyplinarne w górnictwie i geologii, Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej nr 116, Seria Konferencje nr 47, Wrocław 2006, 163-170.
• LIZUREK G., DORDA J., Natural radioactivity of paleozoic and mesosoic sedimentary rocks from the Upper Silesian Coal Basin borders (Poland) - in situ gamma ray measurements, Czechoslovak Journal of Physics 56 (Suppl. D), 2006, D95-D102.
• LIZUREK G., SITAREK A., Natural radioactivity of selected sedimentary rocks from Krzeszowice area, Publications of The Institute of Geophysics of Polish Academy of Sciences, Mining and Environmental Geophysics M - 29 (359), Polish Academy of Sciences, Warszawa 2006.
• POLAŃSKI A., Izotopy w geologii, Wyd. Geol., Warszawa 1979.
• POLAŃSKI A., Geochemia i surowce mineralne, Wyd. Geol., Warszawa 1988.
• UNSCEAR, UNITED NATION SCIENTTFIC COMITEE ON THE EFFECT OF ATOMIC RADIATION UNSCEAR 2000 Report Vol. 1 Sources and Effects of lonizing Radiation, New York, United Nations, 2000.
• USTAWA Z DNIA 29 LISTOPADA 2000 r., Prawo Atomowe, Warszawa Dz. U. Nr 161,poz. 1689, zm. Dz. U. Nr 70, poz. 632 z 2004 r.