Domy łużyckie w Polsce

• Autorzy: Trocka-Leszczyńska E. , Rdzawska E.

Warianty tytułu

EN

Lausatian constructions in Poland

• Konferencja: Problemy remontowe w budownictwie ogólnym i obiektach zabytkowych. X Jubileuszowa konferencja naukowo - techniczna Wrocław (5-7.12.2002 ; Zamek Kliczków)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Unikalną formą drewnianego budownictwa ludowego, występującą na styku Polski, Niemiec i Czech, jest konstrukcja przyslupowa (niem. Umgebinde), zwana "łużycką", która łączy w sobie wszystkie występujące na obszarze Sudetów typy konstrukcji ludowych: wieńcowe, ryglowe i słupowe. Polega ona na opasaniu zrębu parteru niezależną konstrukcją nośną złożoną z rzędu pionowych słupów, które podtrzymują dach, ścianę ryglową piętra lub ściankę kolankową [5, s. 37], [9, s. 12]. Budynki wzniesione w tej konstrukcji, występujące jeszcze stosunkowo liczne na obszarze Sudetów Zachodnich, wobec braku planowych remontów i modernizacji, popadają w ruinę. Rozwijające się górnictwo odkrywkowe na obszarze Worka Żytawskiego (Elektrownia Turów), stopniowo pochłania otaczające tereny, powodując niszczenie wielu cennych przykładów budownictwa przysłupowego. Tak zanikają kolejne wsie, a wraz z nimi wspaniałe domy drewniane, z których tylko nieliczne udało się przenieść i uratować. Zainteresowanie budownictwem łużyckim, po dziesięcioleciach zapomnienia, może jeszcze obecnie przynieść efekty w postaci uratowanych domów przysłupowych, a też zachowanych układów tradycyjnych wsi łanów leśnych (tzw. wsi łańcuchowych).

EN

The last years has brought the growth of interest in traditions of, still neglected, Lusatian building, so called "mixed construction" house (German Umgebinde Haus) which combines three tapes of constructions met in this region, i.e. horizontal planking {log, corner timbering), framework (half-timbered) and post constructions. In the regions of congested existence of mixed construction houses, the conservator's care should also cover the chain-like villages and the existing unused vacant lots should be made up with new houses continuing the tradition of Lusatian building. A planned action based on clearly defined rules of financing the preservative undertakings and repairs carried out by private users is necessary. The repairs and modernisation of these buildings should be performed by professionals. So important is thus the opening of schools for craftsmen, who should be prepared for repair, modernisation and erection of such constructions. Some historical buildings which cannot find the adequate localisation, eg. due to expansion of strip mines, should be moved to the skansen-museums where the character from the past epoch would be restored in them. The next, important problem is to work out the method of shaping the new development in the areas of protected regional building so as to enable the co-existence in the regions of mixed construction building and continuation of their features. And here,,...the knowledge of the properties of wood as the material and skill of using it in modern solutions always remains useful. And the ties with tradition still remain the source of this skill" [12, p.11].

Słowa kluczowe

PL

budynki przysłupowe; modernizacje; remonty

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Instytutu Budownictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje
• Rocznik: 2002
• Tom: Vol. 82, nr 31
• Strony: 439--447
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Trocka-Leszczyńska E.

autor

Rdzawska E.

• Politechnika Wrocławska, Wydział Architektury, ul. B. Prusa 53/55, 50-317 Wrocław