Polichlorowane dibenzo-p-dioksyny i polichlorowane dibenzofurany w barwnikach i wyrobach włókienniczych

Wielgosiński, G.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Polichlorowane dibenzo-p-dioksyny i polichlorowane dibenzofurany w barwnikach i wyrobach włókienniczych

Autorzy

Wielgosiński G.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

http://www.ips.lodz.pl/pl/biuletyn

Identyfikatory

Warianty tytułu

Polychlorinated dibenzo-p-dioxins and polychlorinated dibenzofurans in dyes and textiles

Języki publikacji

Abstrakty

W artykule omówiono znane wyniki badań nad zawartością polichlorowanych dibenzo-p-dioksyn i polichlorowanych dibenzofuranów w barwnikach i wyrobach włókienniczych. Wskazano, że niektóre barwniki i pigmenty dioksazynowe, w szczególności oparte o o-chloranil, aryloaminochinonowe, antrachinonowe i ftalocyjaninowe mogą być zanieczyszczone powstałymi na etapie syntezy dioksynami i /uranami. Obecność dioksyn, jako produktów ubocznych, zauważono również w pentachlorofenolu i triclosanie będącymi składnikami apretur włókienniczych. Wskazano również, ze niektóre procesy wykańczalnicze w przemyśle włókienniczym mogą być źródłem emisji dioksyn do środowiska, podobnie jak pranie chemiczne.

The published in literature results of investigations on polychlorinated-dibenzo-p-dioxins and polychlorinated dibenzofurans contents in dyes and textiles has been described. It has been pointed out that some dioxazine dyes and pigments (based on o-chloranil), and also arylaminoquinone, atraquinone and phthalocyanine dyes and pigments may be contaminated by dioxins and furans during chemical synthesis. The presence of dioxins and furans, as by-products has been also noticed in pentachlorphenol and triclosan, which are often used as components in finish agents in textile industry. It was shown, that several finishing processes in textile industry are sources of dioxin emission to the environment, as well as chemical cleaning of textiles.

Słowa kluczowe

dioksyny barwniki wyroby włókiennicze

dioxins dyes textiles

Wydawca

Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników, Oddział Farb i Tworzyw

Czasopismo

Barwniki, Środki Pomocnicze

Rocznik

2008

Tom

nr 1

Strony

31--45

Opis fizyczny

Bibliogr. 48 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Wielgosiński G.

Politechnika Łódzka, Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska, Katedra Systemów Inżynierii Środowiska, wielgos@wipos.p.lodz.pl

Bibliografia

l. Grochowalski A. Dioksyny a środowisko. Historia, dzień dzisiejszy i perspektywy. - materiały II Ogólnopolskiego Sympozjum „Dioksyny-Człowiek-Środowisko", Kraków, wrzesień, 1996
2. Sokołowski M. Dioksyny. Ocena zagrożenia środowiska naturalnego oraz metody ich wykrywania. - PIOŚ, Warszawa 1994
3. Knypl E., Knypl M. Dioksyny mniej straszne. Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej, Bielsko Biała 1997
4. Wasiela T., Tam I., Krajewski J., Tarkowski St. Środowiskowe zagrożenia zdrowia. Dioksyny. Wydawnictwo Instytutu Medycyny Pracy, Łódź, 1999
5. Makles Z., Świątkowski A., Grybowska S. Niebezpieczne dioksyny. Arkady, Warszawa, 2001
6. Dudzińska M., Kozak Z., Polichlorowane dibenzo-p-dioksyny i dibenzofurany -właściwości i oddziaływanie na środowisko. Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska Polskiej Akademii Nauk, Vol. 6, Lublin 2001
7. Czajka K., Grochowalski A., Chrząszcz R., Węgiel M. Wybrane zagadnienia geochemii dioksyn. - materiały III Szkoły Gospodarki Odpadami, Rytro, wrzesień 2000;\
8. van den Berg M., Birnabaum L., Bosveld B. T. C, Brunstróm B., Cook P., Feely M., Gisey J., Hanberg A., Hasegawa R., Kennedy S. W., Kubiak T., Larsen J. C, van Leeuwen F. X. R., Liem A. K. D., Nolt C, Peterson R. E., Poellinger L. Safe S., Schrenk D., Tillitt D., Tysklind M., Younes M., Waern F., Zacharewski T. Toxic equivalency factors (TEFs) for PCBs, PCDDs, PCDFs for humans and wildlife. Research review. Environmental Health Perspective, 1998, 106 (12), s.775-792
9. Cole P., Trchopoulos D., Pastides H., Starr T., Mandel J. S. Dioxin and cancers: a critical review. Regulatory Toxicology and Pharmacology, 2003, 38, s. 378-388
10. Gregoraszczuk E. L. - Dioksyny - czynniki zaburzające funkcje endokrynne. - VIII Konferencja Naukowa „Dioksyny w Przemyśle i Środowisku", Kraków 2005
11. Schecter A., Birnbaum L., Ryan J. J., Constable J. D. - Dioxins: an overview. -Enviromnental Research, 2006, 101, s.419-428
12. Fiedler H. Sources of PCDD/PCDF and impact on the environment. Chemosphere, 1996, 32(1), s. 55-64
13. Harrison E. Z., Oakes S. R., Hysell M„ Hay A. Organic chemicals in sewage sludges. The Science of the Total Environment, 2006, s. 367, 484-497
14. Gihr R., Klopffer W., Rippen G., Partscht H., Stoli U., Miiller J. Investigations on potential sources of polychlorinated dibenzo-p-dioxins and dibenzofurans in sewage sludges. Chemosphere, 1991, 23, s.1653-1659
15. Horstmann M., McLachlan M. S.. Reissinger M. Investigations of the origin of PCDD/F in municipal sewage sludge. Chemosphere, 1993, 27 (1), s. 113-120
16. Horstmann M, McLachlan M. S. Concentrations of polychlorinated dibenzo-p-dioxins in urban runoff and household wastewaters. Chemosphere, 1995, 31, s. 2887-2896
17. Horstmann M., McLachlan M. S. Textiles as a source of polychlorinated dibenzo-p-dioxin and dibenzofurans (PCDD/F) in human skin and sewage sludge. ESPR-Environ. Sci. & Pollut. Res. 1994,1, 15-20
18. Eduljee G. H., Dyle P., Cains P. W. The effect of changing waste management practices on PCDD/PCDF releases from household waste recycling and disposal processes. Chemosphere, 1997, 34 (5-7), s. 1615-1622
19. Abad E., Adralos M. A., Caixach J., Fabrellas B., Rivera J. Dioxin mass balance in a municipal waste incinerator. Chemosphere, 2000, 40, s. 1143-1147
20. Horstmann M., McLachlan M. S. Results of initial survey of polichlorinated dibenzo-p-dioxins (PCDD) and dibenzofurans (PCDF) in textiles. Chemosphere, 1995, 31 (2), s. 2579-2589
21. Feil V. J., Tiernan T. Pentachlorophenol as a source of dioxins and furans. Organohalogen Compounds 1997, 33, s. 353-354
22. Williams D. T., LeBel G. L., Benoit F. M. Polychlorodibenzodioxins and polychlorodibenzofurans in dioxazine dyes and pigments. Chemosphere, 1992, 24, (2), s. 162-180
23. Remmers J., Dupuy A., McDaniel D., Harless R., Steele D. Polychlorinated dibenzo-p-dioxin and dibeznofuran contamination in Chloranil and Carbazole Violet. Chemosphere, 1992, 25, s. 1505-
24. Alcock R. E., Jones K. C. Pentachlorophenol (PCP) and Chloranil as PCDD/F sources to sewage sludge and sludge amended soils in the UK. Chemosphere, 1997, 35 (10), s. 2317-2330
25. Colour Index International, 4th Edition, (1994)
26. Krizanec B., Majcen Le Marechal A., Voncina E., Brodnjak-Voncina D. Textile dyes and pigments as a source of dioxins. Organohalogen Compounds, 2004, 66, s. 946-950
27. Krizanec B., Majcen Le Marechal A., Voncina E., Brodnjak-Voncina D. Presence of dioxins in textile dyes and their fate during the dyeing processes. Acta Chimica Slovenica 2005, 52, s. 111-118
28. Krizanec B., Majcen Le Marechal A. Dioxins and dioxin-like persistent organic pollutants in textiles and chemicals in the textile sector. Croatica Chemica Acta, 2006, 79 (2), s. 177-18
29. Heindl H., Hutzinger O. - Search for industrial sources of PCDD/PCDFs: IV. Phthalocyanine dyes. - Chemosphere, 1989, 18, (1-6), s.1207-1211
30. Ni Y., Zhang Z., Zhang Q., Chen J., Wu Y., Liang X. Distribution patterns of PCDD/Fs in chlorinated chemicals. Chemosphere, 2005, 60, s. 779-784
31. Cull M. R., Dobbs A. J., Goudot M., Schultz N. Polychlorodibenzo-p-dioxins and dibenzofurans in technical pentachlorophenol-results of a collaborative analytical exercise. -Chemosphere 1984, 13, s. 1157-1165
32. Yu J., Nestrick T. J., Savage P. E. Microcontaminants in pentachlorophenol synthesis. 1. New bioassay for microcontaminant quantification. Industrial and Engineering Chemistry Research, 2006; 45 (15), s. 5199-5204
33. Eduljee G. Secondary exposure to dioxins through exposure to PCP and its derivates. The Science of the Total Environment, 1999,. 232, 193-214
34. Kanetoshi A., Ogawa H., Katsura E., Kaneshima P.L., Miura T. Formation of polychlorinated dibenzo-p-dioxins upon combustion of commercial textile products containing 2,4,4'-trichloro-2'-hydroxydiphenyl ether (Irgasan® DP3000). Journal of Chromatography A, 1988, 442, 289-299
35. Kanetoshi A., Ogawa H., Katsura E., Kaneshima P.L., Miura T. Formation of polychlorinated dibenzo-p-dioxin from 2,4,4'-trichloro-2'-hydroxydiphenyl ether (Irgasan® DP300) and its chlorinated derivatives by exposure to sunlight. Journal of Chromatography A, 1988, 454, 145-155
36. Lores M., Liompart M., Sanchez-Prado L., Garcia-Jares C, Cela R. Confirmation of the formation of dichlorodibenzo-p-dioxin in the photodegradation of triclosan by photo-SPME. Analytical and Bioanalytical Chemistry, 2005, 381, 1294-1298
37. Towara J., fuller B., Hutzinger O. PCDD/F in distillation residues from dry cleaners. Chemosphere, 1992, 25 (8), s. 1509-1516
38. Umlauf G., Horstmann M., Klein P., Kurz J. Mass balance of PCDD/F in a dry cleaning machine. Organohalogen Compounds 1993, 11, 413-416
39. Klasmeier J., McLachlan M. S. - PCDD/Fs in Textiles Part I. A screening method for detection of octachlorodibenzo-p-dioxin and octachlorodibenzofuran. Chemosphere, 1998, 36 (7), s. 1627-1635
40. Klasmaier J., Mühlebach A., McLachlan M. S. PCDD/Fs in Textiles - Part II. Transfer from clothing to human skin. Chemosphere, 1999, 38 (1), s. 97-108
41. Sedlak D., Dumler-Gradl R., Thoma H, Vierle O. Polyhalogenated dibenzo-p-dioxins and dibenzofurans in exhaust air during textile processings. Chemosphere, 1998, 37 (9-12), s. 2071-2076
42. Buser H. R. Polybrominated dibenzofurans and dibenzo-p-dioxin: thermal reaction products of polybrominated diphenyl ether flame retardants. Environmental Science and Technology, 1986, 20, s. 404-408
43. Dumler-Gradl R., Thoma H., Lenoir D., Hutzinger O. Thermal formation of polybrominated dibenzodioxins (PBDD) and dibenzofurans (PBDF) from bromine containing flame retardants. Chemosphere, 1989, 19, (1-6), s. 305-308
44. Striebech R. C, Rubey W. A., Tirey D. A. Dellinger B. High-temperature degradation of polybrominated flame retardant materials. Chemosphere, 1991, 23, s. 1197
45. Weber R., Kuch B., Ohno T., Sakurai T. De novo synthesis of mixed brominated-chlorinated PXDD/PXDF. Organohalogen Compounds, 2002, 56, s. 181-184
46. Jensen A.A. et. al. Working Document: Dioxins Sources, Levels and Exposures in Denmark. Danish Enviromnental Protection Agency, Copenhagen, 1997.
47. Konwencja Sztokholmska w sprawie Trwałych Zanieczyszczeń Organicznych. - UNEP 2001;
48. Krajowy Program Wdrażania Konwencji Sztokholmskiej.- Ministerstwo Środowiska, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa, 2004

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BPS6-0002-0031