Sieciowanie radiacyjne w przemyśle kablowym

• Autorzy: Przybytniak G. , Nowicki A.

Warianty tytułu

EN

Radiation cross-linking in cable industry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Napromieniowanie przewodów i kabli wiązką elektronów znajduje obecnie coraz szersze zastosowanie, gdyż obróbka radiacyjna w znacznym stopniu poprawia mechaniczne i fizykochemiczne właściwości izolacji. Technologia radiacyjna jest wykorzystywana w przemyśle kablowym w celu poprawy odporności na ścieranie, zarysowanie i pękanie, zwiększenia odporności chemicznej na rozpuszczalniki i oleje, wzrostu udarności, zmniejszenia palności oraz poprawy właściwości elektrycznych izolacji. Jest to również metoda, która może być stosowana w celu zahamowania migracji plastyfikatorów i zwiększenia trwałości materiału zarówno w niskich, jak i wysokich temperaturach. Istotne znaczenie ma fakt, że wraz z poprawą jakości izolacji można zredukować jej grubość. Niestety, w Polsce brak jest w tej branży producentów, którzy stosują radiacyjne sieciowanie tworzyw sztucznych. Zasadnicze aspekty technologii radiacyjnego sieciowania kabli wiążą się z następującymi zagadnieniami: dobór surowca na izolacje/osłony, dystrybucja dawki absorpcyjnej w cienkich warstwach w kontekście zasięgu wiązki wysokoenergetycznych elektronów, homogeniczność procesu sieciowania i dozymetria, termiczne efekty indukowane promieniowaniem jonizującym w izolacji i żyłach wykonanych z miedzi albo aluminium, zjawiska międzypowierzchniowe itp. Technologia radiacyjna wykorzystywana jest głównie do modyfikacji tworzyw wytwarzanych na podstawie polietylenu i octanu winylu. Sieciowane są również niektóre elastomery stosowane w charakterze izolacji (EPDM - terpolimer etylenowo-propylenowo-dienowy) albo osłon (Hypalon - chlorosulfonowany polietylen). Dla wybranych rodzajów EPDM, w celu osiągnięcia usieciowania bliskiego 80%, dawka absorpcyjna mieści się w przedziale 100-150 kGy.

EN

Scanned electron beam treatment of wires and cables is increasing world-wide gradually as the radiation processing significantly improves mechanical and physicochemical properties of the products. Irradiation can be used commercially in order to increase abrasion and scratch resistance, stress cracking resistance, solvent and oil resistance, impact strength, flame and melt resistance and to improve electrical insulating properties. The radiation treatment might also inhibit migration of plasticizers, and increase durability at both low and high temperatures. Additionally, insulation thickness might be reduced while the quantity of wire continues to increase. Unfortunately, in Poland there are no manufacturers that successfully introduced radiation cross-linking of plastics in this branch of industry. Some essential aspects of radiation processing of wires ought to be considered: selection of the materials for insulation, dose distribution in thin layer versus electron beam penetration, homogeneity of cross-linking and dosimetry, thermal effects in insulations and in copper/aluminum wire core, interfacial phenomena, etc. Radiation technology is applied predominantly for modification of plastics based on polyethylene and vinyl acetate. Some elastomers used either as insulation (EPDM - ethylene propylene diene monomer rubber) or as jacket material (Hypalon - chlorosulfonated polyethylene rubber) are also cross-linked. The dose required is in the range of 100-150 kGy for upwards of 80% cross-linking for some EPDM formulations.

Słowa kluczowe

PL

sieciowanie radiacyjne; elastomery; przemysł kablowy

EN

radiation cross-linking; elastomers; cable industry

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników
• Czasopismo: Elastomery
• Rocznik: 2009
• Tom: T. 13, nr 6
• Strony: 3--8
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Przybytniak G.

autor

Nowicki A.

• Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa

Bibliografia

• 1. McLaughlin W.L., Miller A., Rejtersen K., Radiat. Phys. Chem. 1978, 11, 39-52
• 2. Gehring J., Radiat. Phys. Chem., 2000, 57, 361
• 3. Berejka A.J. „Emerging applications of radiation processing" IAEA-TECTOC 2004, 1386
• 4. Chmielewski A.G., Haji-Saeid M., Ahmed S., Nucl. Chem. And Meth. In Phys. Chem. 2005, B 236, 44
• 5. Uda I., Tada S., Suzuki S., Kozima K., Ueno K., Torisu S., Phys. Chem. 1985, 25, 855
• 6. Przybytniak G., Nowicki A., Mirkowski K., Nukleonika 2008, 53, 67-73
• 7. Zagórski Z.P. Sterylizacja Radiacyjna, IChTJ, Warszawa 2007
• 8. Praca zbiorowa. Poradnik fizykochemiczny, WNT, Warszawa 1974, A-164