Kształtowanie osłony gazowej łuku spawalniczego

• Autorzy: Szefner Z.

Warianty tytułu

EN

Shaping of the welding arc gas shielding

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W rozprawie przedstawiono problem kształtowania gazowej osłony łuku spawalniczego. Istotą problematyki jest identyfikacja i proces modelowania strumienia ochronnego oraz osłony właściwej jako obiektu badań.

EN

The monograph presents the problem of modelling of gas coverage in the gas-shielded -are welding. The essence of the problem lies in the examination of the hydrodynamic properties, the identification and the modelling process of the shielding gas jet and the gas shielding of the arc as a technical object. The study is the result of a research programme of the International Institute of Welding IIW/IIS entitled "study on the efficiency of shielding gas and influence of welding gun on the efficiency of the gas shielding". The fundamental part of the monograph describes the technological characteristics of the shielding gas stream, which forms after escaping from the welding nozzle according to the conditions of the variable technological welding process. Based on the results of the examination of the concentration profile of the shielding gas components, the transformation in comparison with the mathematical model of a free gas jet as well as according to abductive logics, the study presents the modelling process of the shielding gas body as the (infinite) quantity of the gas coverages of the shielding gas stream. The result of the shap modelling process of the shielding gas jet is a mathematical model of the shielding gas body, essential and adequate with regard to the supposed population of simple welding nozzles. This model can be used directly for the calculation of the technological variables of the welding arc gas shielding and be integrated in the control systems for the output of shielding gas in modern welding installations. The developed method makes it possible to directly measure the value (diameter) of the gas coverage, with the empirical indication of two characteristic quantities of the shielding gas body, that is the extent of the shielding and its upper and lower bounds, i.e. the gas coverage with the biggest dimensions in the entire quantity. The model of the shielding gas body makes it possible to choose and control technological variables such as the flow rate of shielding gas, the diameter of the welding nozzle and the distance between the nozzle and the parent metal and it offers in addition the possibility to optimize these variables. The study presents a method for the evaluation of the welding nozzles and guns on the efficiency of gas shielding, developed in connection with the modelling process. This is followed by an evaluation based on defined indicators of the quality of the gas shielding and a comparison of the shielding effect of simple welding nozzles chosen from a catalogue. Two annexes complete the monograph. The first annex offers an extensive description of the shielding gas jet escaping from the welding nozzle on the basis of an examination method typical for the jet theory (examination of the mean and fluctuating component of velocity profile). The second annex contains a catalogue of simple welding nozzles developed in connection with the research methodology for the modelling of gas coverage and the verification of the mathematical model of the research object.

Słowa kluczowe

PL

spawanie; osłona łuku; osłona gazowa; łuk spawalniczy

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej. Instytut Inżynierii Materiałowej
• Rocznik: 2007
• Tom: Nr 588 (20)
• Strony: 5--216
• Opis fizyczny: Bibliogr. 172 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szefner Z.

• Instytut Inżynierii Materiałowej Politechniki Szczecińskiej

Bibliografia

• 1. Abramowič G. N., Teorija turbulentnych struj. Fizmatgiz, Moskva 1960.
• 2. Afanasenkov A. H., Gostincev Ju. A., Uspenskij O. A., Kvaziodnomernaja teorija sopla dla vintovogo potoka gaza. Izv. AN SSSR, Mechanika židkosti i gaza, nr 5, 1977, s. 186.
• 3. Air Products. Gas Selector Expert System. User Guide. Microcomputer Software by Bourton M. A., Anderson P. C. J., TWI, November, 1992.
• 4. Anderson P. C. J., Bourton M. A., Expert system to optimize the selection of shielding gas. Welding Metal Fabrication, 1993, t. 61, nr 2, s. 100.
• 5. Ardentov V. V., Fedorenko G. A., O strujnoj zažčite pri gazoelektričeskoj svarke. Svaročnoe Proizvodstvo, 1973, nr 1, s. 3.
• 6. Ardentov V. V., Fedorenko G. A., O wlijanii konstrukcji protočnoj časti gorielok na charakteristiki gazovoj zaščity. Svaročnoe Proizvodstvo, 1973, nr 10, s. 14.
• 7. Ardentov V. V., Fedorenko G. A., Razmery zony gazovoj zaščity pri argono-dugovoj svarke. Sbornik Statej Svarka, 1971, nr 14, s. 60.
• 8. Ardentov V. V., Russo V. L., Fedorenko G. A., O vlijanii razogreva nieplavjaščegosja volframovogo elektroda na zaščitnyje funkcii strui pri svarke v srede zaščitnych gazov na vozduche. Sbornik Statej Svarka, 1971, nr 14, s. 64.
• 9. Ardentov V. V., Russo V. L., Fedorenko G. A., Svarka w srede zaščitnych gazov pri snosjaščich vozdušnych potokach. Sbornik Statej Svarka, 1971, nr 14, s. 70.
• 10. Asnis A. E. i in., Avtomatičeskaja svarka w smesi uglekislogo gaza i kisloroda po antikorrozionnym pokrytijam. Avtomatičeskaja Svarka, 1975, nr 10, s. 39.
• 11. Badjanov B. N., Loboda V. V., Ob otnositelnoj nejtralnosti zaščity pri argono-dugovoj svarke. Svarocnoe Proizvodstvo, 1999, nr 8, s. 3.
• 12. Bagatur T., Baylar A., Sekerdag N., The effect of nozzle type on air entrainment by plunging water jets. Water Quality Research Journal of Canada, 2002, t. 37, nr 3, s. 599.
• 13. Barabochin N. S., Impulsno-dugovaja svarka plavjaščimsja elektrodom splava AMg6 bolszych tolščin. Svaročnoje Proizvodstvo, 1973, nr 3, s. 16.
• 14. Baran J. J., Zagadnienie równoważności przestrzeni sygnałów w identyfikacji układów mechanicznych. Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej nr 305, Szczecin 1985.
• 15. Belkin S. A., Vornovickij J. N., Szefel’ V. V., Povyšenie zaščitnych swojstv gazovogo potoka pri argono-dugovoj svarke. Svaročnoe Proizvodstvo, 1969, nr 4, s. 22.
• 16. Belocerkovskij C. M., Dvorak A. V., Chlapov N. V., K postroieniju zamknutych modelej turbulentnych struj. W: Čislennoe modelirovanie v aerogidrodinamike red. Černyj G. G., Nauka, Moskva 1986, s. 46 — 54.
• 17. Bennett B., Purity from source to use. Welding Metal Fabrication, 1994, t. 62, nr 4, s. 157.
• 18. Bezbach D. K., Issledovanie gazovych struj pri svarke v zaščitnych gazach. Avtomatičeskaja Svarka, 1969, nr 6, s. 30.
• 19. Bezbach D. K., Svarka na otkrytych ploščadkach v sudostroenii i sudoremonte. Izdatelstvo Sudostroenie, Leningrad 1974.
• 20. Bezbach D. K., Vlijanie wetra na struju zaščitnogo gaza pri svarke. Avtomatičeskaja Svarka, 1971, nr 5, s. 57.
• 21. Bhadha P. M., Control of moisture and contaminants in shielding gases. Welding Journal, 1994, t. 73, nr 5, s. 57 —63.
• 22. Bhadha P. M., How weld hose materials affect shielding gas quality. Welding Journal, 1999, t. 78, nr 7, s. 35— 40.
• 23. Blume F., Jochim M., Untersuchung des Gasschutzes beim SG (CO2) — Schweissen. Schweisstechnik, DDR, 1973, t. 23, nr 12, s. 533
• 24. Bolmsjö G., Editorial. Total Automation — need for research and integration. The International Journal for the Joining of Materials, 1992, t. 4, nr 2, s. 37.
• 25. Borland J. C., Hull W. G., Manual "Open Air" Welding of Reactive Metals; The Gas Shielding Problem. British Welding Journal, 1958, t. 5, nr 9, s. 427.
• 26. Brodskij A. Ja., Argono-dugovaja svarka volframovym elektrodom. Maszgiz, Moskva 1956.
• 27. Bueltmann F., Helwig R., Einfluss unterschiedlicher Schutzgase und Schweissparameter auf die Schweissnahtguete beim Wolfram-Schutzgasschweissen mit zwei Schutzgasstroemen. Schweissen und Schneiden, 1995 t. 47, nr 8, s. 618.
• 28. Bukowski J., Mechanika płynów, PWN, Warszawa 1970.
• 29. Burgiel R., Badanie i perspektywy rozwoju mikroprocesorowej jednostki do sterowania zrobotyzowanymi stanowiskami spawalniczymi. W: materiały XXX Krajowej Naukowo-Technicznej Konferencji Spawalniczej, Katowice 1987, s. 29 — 39.
• 30. Cambel A. B., Jenings B. M., Gas Dynamics, Mc Grow-Hill Book Company, New York, Toronto, London 1958.
• 31. Chairmen's Report. Annual Report of Commission XII "Flux and gas shielded electrical welding processes". Welding in the World, 1972, t. 19, nr 1/2.
• 32. Chairmen's Report. Annual Report of Commission XII "Flux and gas shielded electrical welding processes". Welding in the World, 1973, t. 11, nr 1/2.
• 33. Chairmen's Report. Annual Report of Commission XII "Flux and gas shielded electrical welding processes". Welding in the World, 1974, t. 12, nr 3/4.
• 34. Chairmen's Report. Annual Report of Commission XII "Flux and gas shielded electrical welding processes". Welding in the World, 1980, t. 18, nr 1/2.
• 35. Chassaing P., Claria A., Transfert de masse dans des jets turbulents de revolution en milien non homogene, International Journal Heat Mass Transfer (Oxford), 1976, t. 19, nr 3, s. 249.
• 36. Chromatografia gazowa ze szczególnym uwzględnieniem analizy powietrza, red. dr Emil Zieliński, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1972.
• 37. Chvorostov N. E., Popravka D. L., Ivčenkov S. L., Vlijanie nagretovo elektroda na effektivnost' gazovoj zaščity zony svarki. Svaročnoe Proizvodstvo, 1975, nr 1, s. 6.
• 38. Crouch J., An expert system to optimise the selection of shielding gas, Welding Review International, 1992, nr 8, s. 123.
• 39. Czajkowski M., Palnik do spawania metodą TIG w podwójnej osłonie. Przegląd Spawalnictwa, 1966, t. 18, nr 6, s. 149.
• 40. Dmitruk V. V., Povyšenie ekspluatacionnych charakteristik gorelok dlja svarki v uglekislom gaze i ego smesjach. Avtomatičeskaja Svarka, 1998, nr 2, s. 42.
• 41. Dovbiščenko J. V., Ignatev V. G., Gorelka dla argono-dugovoj svarki aljuminewych splavov plavjaščimsja elektrodom. Avtomatičeskaja Svarka, 1964, nr 1, s. 59.
• 42. Dudko D. A. i in., Povyšenie effektiwnosti gazowoj zaščity svaročnych gorelok. Avtomatičeskaja Svarka, 1974, nr 9, s. 47.
• 43. Elektra Beckum. Przemysł. Instrukcja obsługi spawarki kompaktowej 400 SEM/W. Elektra Beckum Polska, Stargard Szczeciński 1995.
• 44. Fedko V. T., Šlistin A. P., Metodika rasčeta stabilizirovannogo rezima sistemy podači gaza v zonu svarki. Svaročnoe Proizvodstvo, 1997, nr 3, s. 22.
• 45. Fedorenko G. A., K woprosu o vlijanii nagretogo elektroda na effektiwnost' gazowoj zaščity zony svarki. Avtomatičeskaja Svarka, 1976, nr 11, s. 7.
• 46. Filtered GTAW-torch lens, Welding Design & Fabrication, 1999 (March), t. 72, nr 3 s. 18.
• 47. Gallien R., Erste Untersuchungsergebnisse zur Reduzierung des Gasverbrauchs durch termische schutzgassteuerung beim MAG-Schweissen. ZIS Mitteillungen, 1987, t. 29, nr 11, s. 1178.
• 48. Galos Z, Nykowski J., Żółkiewski Z., Programowanie wielokryterialne, PWE, Warszawa 1987.
• 49. Gavin L. B., Naumov V. A., Turbulentnaja struktura dvuchfaznoj strui. W: Problemy turbulentnych tečenij red. Struminskij V. V., Nauka, Moskva 1987, s. 135 — 141.
• 50. Gorman E. F., New Developments in Gas Shielding, Welding Journal, 1962, t. 41, nr 8, s. 728.
• 51. Gribovskij G., Kravčyk B., Lenivkin V. A., Vlijanie dvuchslojnogo kol'cevogo potoka zaščitnych gazov na process svarki plawjaščimsja elektrodom. Svaročnoe Proizvodstvo, 1996, nr 4 s. 6.
• 52. Grove E. L. i in., Spectrographic Monitoring of Inert — Gas Shields for Atmospheric Contaminants, Welding Journal, 1964, t. 43, nr 6, s. 282-s.
• 53. Gruszczyk A., Tlen jako czynnik ograniczający porowatość spoin stalowych. Biuletyn Instytutu Spawalnictwa, 2001, nr 5, s. 156.
• 54. Huang C. H,. Tsai C. J., Influence of impaction plate diameter and particle density on the collection efficiency of round-nozzle inertial impactors. Aerosol Science and Technology, 2002, t. 36, nr 6, s. 714.
• 55. Instrument accurately measures gas pairs. Welding Journal, 1994, t. 73, nr 12, s. 26.
• 56. James C. i in., Flow equation for an ideal or viscous gas through a nozzle application to cascade impactors. Experimental Thermal and Fluid Science, 2001, t. 25, nr 6, s. 421.
• 57. Kaihara S. i in., Development of In-Process Assurance Welding System. Journal of Ship Production, (May) 1993, t. 9, nr 2, s. 107.
• 58. Kłosowski S. i in., Problemy spawania blach grubych ze stopów aluminiowych. Biuletyn Instytutu Spawalnictwa, 1976, nr 67, s. 30.
• 59. Koledenkov A. S., Štrikman M. M., Smirnov A. P. Poluavtomatičeskaja impul'snaja argono-dugowaja svarka stali VNS-2. Avtomatičeskąja Svarka, 1976, nr 9, s. 41.
• 60. Komputerowy program doradczy służący do optymalizacji doboru gazów ochronnych przy spawaniu łukowym, przegląd prasy opracował prof. dr hab. inż. Andrzej Klimpel, Przegląd Spawalnictwa, 1993, nr 3, s. 26.
• 61. Komputerowy system obsługi eksperymentu. Praca zbiorowa pod red. Wojciecha Myszki, WNT, Warszawa 1991.
• 62. Korotynskij A. E., Pančenko A. V., Linejnyj preobrazovatel' raschoda gazov. Avtomatičeskaja Svarka, 1993, nr 11, s. 48 — 50.
• 63. Krivošeja V. E., Judin V. M., Novye gorelki dla argono-dugovoj svarki izdelij iz titana. Avtomatičeskaja Svarka, 1966, nr 9, s. 54.
• 64. Kudła K., Algorytm doboru parametrów spawania impulsowego w osłonie gazów ochronnych. Przegląd Spawalnictwa, 2004, nr 5 — 7, s. 94 — 96.
• 65. Kutsuna M., Abraham M., Metal trasfer and spatter loss in double gas chielded metal arc welding using lfux-cored wire. Study on double gas shielded metal metal arc welding (Report 2). Transaction of the Japan Welding Society, 1988, t. 20, nr 1, s. 45.
• 66. Kuwana T., Kokawa H., The nitrogen absorption of arc-metal iron and stainless steel. Transaction of the Japan Welding Society, 1988, t. 19, nr 2, s. 12.
• 67. Kvirikadze T. G., Novožilov N. M., Vlijanie wetra na gazovuju zaščitu pri svarke v CO2. Avtomatičeskaja Svarka, 1968, nr 7, s. 7.
• 68. Landau L. D., Lifszyc E. M., Hydrodynamika, WN PWN, Warszawa 1994.
• 69. Landau L. D., Lifszyc E. M., Mechanika splošnych sred, Gostechizdatelstvo, Moskva 1953.
• 70. Lapteva N. E. i in., Charakter isteczenija zaščitnogo gaza iz sopla svarocznoj gorelki s poristoj nabivkoj. Svaročnoe Proizvodstvo, 1972, nr 10, s. 20.
• 71. Leksykon naukowo-techniczny z suplementem, wydanie czwarte poprawione, WNT, Warszawa 1989.
• 72. Lesiński K., Kiełczyński W., Piątkowski T., Uchwyt do spawania łukowego w osłonie gazów ochronnych. Patent 161457. Uprawniony z patentu: Politechnika Gdańska, Gdańsk, Int. Cl. B23K 9/16, B23K 9/28, 1993
• 73. Lipanov A. M., Aliev A. V., Rešenie vnutrennych gazodinamičeskich zadač v složnych oblastjach integrirovanija. W: Čislennoe modelirovanie v aerogidrodinamike, red. Černyj G. G., Nauka, Moskva 1986, s. 132 — 142.
• 74. Lomas C., G., Fundamentals of hot wire anemometry, Cambridge University Press, Cambridge 1986.
• 75. Lowery J. F., The open air welding of titanium. British Welding Journal, 1966, t. 13, nr 7, s. 436.
• 76. Lukas B., i in., Effect of entrapped air in the shielding gas on weld metal properties. Welding Metal Fabrication, 2001, t. 69, nr 2, s. 7.
• 77. Luksa K., Charakterystyka akustyczna łuku przy spawaniu metodą TIG. W: Sympozjum Naukowe Katedr i Zakładów Spawalnictwa Politechnik nt. „Nowoczesne Technologie spajania metali", Politechnika Śląska, Gliwice 1993, s. 129—135.
• 78. Luksa K., Metody sztucznej inteligencji w technologii i kontroli procesów spawalniczych. W: Sympozjum Katedr i Zakładów Spawalnictwa, Politechnika Śląska, Rudy 1997, s. 31 — 46.
• 79. Luksa K., Wykrywanie braku osłony gazowej łuku w metodzie GMA, na podstawie wyników monitorowania procesu spawania. Przegląd Spawalnictwa, 2002, nr 4, s. 6.
• 80. Malicki M., Wentylacja i klimatyzacja, PWN, Warszawa 1980.
• 81. Mańczak K., Metody identyfikacji wielowymiarowych obiektów sterowania. Wydanie II, WNT, Warszawa 1979.
• 82. Mańczak K., Technika planowania eksperymentu, WNT, Warszawa 1976.
• 83. Marple V. A., Liu Y. H., Whitby K. T., On the Flow Fields of Inertial Impactors, Transactions of the ASME — Serial I (J. Fluids Eng.), 1974, t. 96, nr 12, s. 395.
• 84. Masin V. S., Dovbiščenko I. V., Effektivnost' gazovoj zaščity pri svarke plavjaščimsja elektrodom v gelij-argonovych smesjach. Avtomatičeskaja Svarka, 1993, nr 11, s. 39 — 44.
• 85. Masumoto I., Kutsuna M., Abraham M., Metal transfer and spatter loss double gas shielded metal arc welding (Report 1). Transaction of the Japan Welding Society, 1988, t. 19, nr 2, s. 38 —44.
• 86. Mazur A. A., Karnauch A. K., Paščenko N. I., Normirowanie raschoda materialov i elektroenergii pri svarke v inertnych gazach. Avtomatičeskąja Svarka, 1996, nr 2, s. 47.
• 87. McQuaid J., Wright W., The response of hot-wire anemometer in flows of gas mixtures. Int. J. Heat Mass Transfer, 1973, t. 16, s. 819.
• 88. Metall-Intergasschweissen von Aluminiumwerkstoffen mit zwei getrent zugefuehrten Schutzgasstroemen. Schweissen und Schneiden, 1990, t. 42, nr 12, s. 627.
• 89. Miętus K., Wpływ prędkości przepływającego powietrza na jakość powstającej spoiny. Prace Instytutu Spawalnictwa, 1977, nr 3, s. 29.
• 90. Milutin V. S., Lapteva N. E., Men' P. G., Izučenie pola skorostej strui zaščitnogo gaza pri istiečenii iz sopla svoročnoj gorelki s poristoj nabivkoj. Svaročnoe Proizvodstvo, 1974, nr 6, s.37.
• 91. Monse K. i in., Influence of nozzle geometry on particle formation during the expansion of superheated emulsions. Chemie Ingenieur Technik, 2002 t. 74, nr 7, s. 963.
• 92. Morel S., Badania procesu przenikania powietrza przez gazową warstwę osłonową do strumienia plazmy. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej Nr 19, Praca habilitacyjna, Częstochowa 1980.
• 93. Myers L. W., Practical guide to gas flow rates for GTA welding. Welding Journal, 1997, t. 76, nr 4, s. 75.
• 94. Nickov N.Y., Dichev P. D., A study of gas shield characteristics during semi-automatic underwater welding. W: International Conference on Ocean Research and Underwater Technology "Interoceantechnology'90", 29 May — 1 June, Szczecin 1990, s. 249 — 254.
• 95. Nickov N.Y., Gencheva V., An analytic model for gas atmosphere composition round the arc in underwater welding. W: International Conference on Ocean Research and Underwater Technology "Interoceantechnology'90", 29 May — 1 June, Szczecin 1990, s. 255 — 261
• 96. Nickov N.Y., Gencheva V., Simulation of gas atmosphere of shielded zone in semiautomatic underwater welding. W: International Conference on Ocean Research and Underwater Technology "Interoceantechnology'90", 29 May — 1 June, Szczecin 1990, s. 271 — 279.
• 97. Novikov O. M., Denisov L. S., Ragunowič S. P., Urządzenie do dynamicznej regulacji podawania gazów osłonowych przy spawaniu. Biuletyn Instytutu Spawalnictwa, 1997, nr 3, s. 40.
• 98. Novotny J., Problematika zvarania vo vzdusnej atmosfere. Zvaranie, 1984, t. 33, nr 2, s. 56.
• 99. Odenthal H. J. i in., Simulation of the submerged energy nozzle-model water model system using laser-optical and computational fluid dynamics method. Metallurgical and Materials Transactions B — Process Metallurgy and Materials Processing Science, 2002, t. 33, nr 2, s. 163.
• 100. Oster E., On-line weld monitoring — CAQ in welding — State of technology and practical experiences in Germany. Welding in the World, 1998, nr 42, s. 60.
• 101. Ostrovskij O. E., Novikov O. M., Novyj metod dugovoj svarki s impul’snoj podačej zaščitnych gazov. Svaročnoe Proizvodstvo, 1994, nr 11, s. 10.
• 102. Petersens R., Ballingal I., Runnerstam O., Selecting shielding gases for welding of stainless steel. Welding Review International, 1993, nr 8, s. 152.
• 103. Petrov A. V., Štrikman M. M., Issledovane parametrov strui zaščitnogo gaza pri dugovoj svarke. Svaročnoe Proizvodstvo, 1961, nr 5, s. 5.
• 104. Pierożek B., Lassociński J., Spawanie łukowe stali w osłonach gazowych, WNT, Warszawa 1987
• 105. Podręcznik metrologii. Tom I. Podstawy teoretyczne, pod red. P. H. Sydenham, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa 1988.
• 106. Pogorzelski W., Optymalizacja układów technicznych w przykładach, WNT, Warszawa 1978.
• 107. Polański Z., Planowanie doświadczeń w technice, PWN, Warszawa 1984.
• 108. Popravka D. L., Chvorostov N. E., Proskurin V. N., Nekotoryje zakonomernosti istečenija strui zaščitnogo gaza. Svaročnoe Proizvodstvo, 1973, nr 6, s. 33.
• 109. Poradnik inżyniera spawalnictwo, red. J. Mryka, WNT, Warszawa 1983, tom I.
• 110. Potapevskij A. G., Svarka v zaščitnych gazach playjaščimsja elektrodom. Mašinostroene, Moskva 1974.
• 111. Prandtl L., Dynamika przepływów, PWN, Warszawa 1956.
• 112. Probst R., Splitt K., Einsatz der Gaschromatographie in der Schweisstechnik. Schweisstechnik, 1990, t. 40, nr 8, s. 345.
• 113. Probst R., Wendel M., Beitrag zur Untersuchung des Schutzgas-strömungsverhaltens an CO2— Schweisspistolen. Schwiesstechnik DDR, 1969 nr 10, s. 376.
• 114. Psaras G. G., Aleksejenko V. I., Gorelki dla svarki aluminja i jego splavov plavjaščimsja elektrodom w zaščitnych gazach. Svaročnoe Proizvodstvo, 1970, nr 7, s. 46.
• 115. Rao Radhakrishna C., Statystyka i prawda, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
• 116. Reichelt W. R., Evancho J. W., Hoy M. G., Effects of Shielding gas on Gas metal Arc Welding Aluminum. Welding Journal, 1980, t. 58, nr 5, s. 147-s.
• 117. Reiter S. M., Gas Shielding Test Methods. Welding Journal, 1967, t. 46, nr 8, s. 676.
• 118. Reynolds A. J., Observations of a Liquid-into-Liquid jet. Journal of Fluid Mechanics (Cambridge), 1962, t. 1414, nr 121, s. 552.
• 119. Romano G. P., The effect of boundary conditions by the side of the nozzle of a low Reynolds number jet. Experiments Fluids, 2002, t. 33, nr 2, s. 323.
• 120. Russo V. L., Dugovaja svarka v inertnych gazach, Sudostroenie, Leningrad 1984.
• 121. Salter G. R., Milner D. R., Gas absorption from arc atmospheres. British Welding Journal, 1960, t. 7, nr 2, s. 518.
• 122. Savčenko A. I., Novožilov N. M., Nepreryvnyj kontrol stepeni wlažnosti zaščitnovo gaza pri svarke. Svaročnoe Proizvodstvo, 1976, nr 1, s. 37.
• 123. Schutzgasschweissen mit gasgesteuerter Lichtbogenmodulation. ZIS-REPORT, 1990, nr 6, s. 13.
• 124. Sejko P. P., Žernosekov A. M., Sevčuk S. A., Technologičeskie osobennosti svarki playjaščimsja elektrodom nizkolegirovannych stalej s ceredujuščejsja gazovoj zaščitoj. Awtomatičeskaj Svarka, 1997, nr 8, s. 32.
• 125. Sekiguti Ch. i in., Effektivnost' zaščitnoj sredy pri gazoelektričeskoj svarke (tłumacz, z j. japońskiego, Sekigushi i in. Nagoja sange kagaku kenkjuse kenkju hokoku), perevod nr 4289414, Biuro Perevodov AN SSSR, Moskva 1964.
• 126. Simakov V. M., Tulupov V. P., Gorelka dla avtomatičeskoj swarki w zaščitnych gazach neplawjaščimsja elektrodom. Svaročnoe Proizvodstvo, 1972, nr 8, s. 47.
• 127. Simonik A. G., Nekotoryje pričyny poristosti svarnych soedinenij aluminievo-magnievovo splava AMg5. Avtomatičeskaja Svarka, 1962, nr 10, s. 37.
• 128. Šlichting G. Teoria pograničnogo sloja (tłum. z j. niemieckiego, Grenzschicht — Theorie), Nauka, Moskva 1969.
• 129. Starčenko Ë. G., Lubavskij K. V., Wlijanie konstrukcji sopla gorelki na effektivnost' gazovoj zaščity zony svarki. Svaročnoe Proizvodstvo, 1968, nr 11, s. 13.
• 130. Stoner D. R., Lessmann G. G., Measurement and Control of Weld Chamber Atmospheres. Welding Journal, 1965, t. 44, nr 8, s. 337-s.
• 131. Survey report 1984/85. Welding in the World, 1985, t. 23, nr 9/10, s. 208-224.
• 132. Suszkov V. N. i in., Wlijanie nekatorych parametrov atmosfery svarocznovo cecha na kačestvo švov aluminievych splavov. Svaročnoe Proizvodstvo, 1976, nr 6, s. 27.
• 133. Szefner Z., Analizator strumienia ochronnego jako przykład nietypowych możliwości komputerowego systemu obsługi eksperymentu. W: Sympozjum Katedr i Zakładów Spawalnictwa, Politechnika Śląska, Rudy 1997, s. 49 — 61.
• 134. Szefner Z., Automatyka procesów spawalniczych. Koncepcja zupełnej automatyzacji na przykładzie problemu gazu ochronnego. (XXXVIII Krajowa Konferencja Spawalnicza), Biuletyn Instytutu Spawalnictwa, 1995, t. 39, nr 5, s.173.
• 135. Szefner Z., Controlling protective gas consumption in "Total Automation in Joining" concept. W: JOM-7, Proceedings of the International Conference on the Joining of Materials, Helsingor, 1995, s. 543 —550.
• 136. Szefner Z., Dualizm gazu ochronnego w problematyce spawania łukiem osłoniętym. W: materiały konferencyjne Krajowej Konferencji Naukowo-Technicznej nt. „Spawanie w osłonie gazów ochronnych", Częstochowa, październik 1988, s. 177 — 187.
• 137. Szefner Z., Fizyka spawania - problem kształtowania gazowej osłony łuku przy spawaniu łukiem osłoniętym. Badania podstawowe, grant MEN. Zakład Spawalnictwa IIM, Politechnika Szczecińska, Szczecin 1990.
• 138. Szefner Z., Głowica osłony łuku spawalniczego. Patent UP PRL nr 131459, Int.Cl. B23K 9/16. Twórca wynalazku Zbigniew Szefner, uprawniony z patentu Politechnika Szczecińska, 1986.
• 139. Szefner Z., Koncepcja systemu sterowania spawarki kompaktowej 400 SEM firmy ELEKTRA BECKUM. Przegląd Spawalnictwa, 1997, nr 6, s. 20.
• 140. Szefner Z., Konstrukcje dysz do spawania w atmosferze gazów ochronnych. Przegląd Spawalnictwa, 1983, nr 4, s. 22.
• 141. Szefner Z., Kształtowanie optymalnej osłony łuku w wybranych warunkach technicznych przy spawaniu w gazach ochronnych, rozprawa doktorska, Politechnika Szczecińska, Szczecin 1984.
• 142. Szefner Z., Mathematical model of gas shield in Heliarc inert-gas-shielded welding. Part 1. Model of the gas coverage. The International Journal for the Joining of Materials, 1992, t. 4, nr 2, s.55.
• 143. Szefner Z., Mathematical model of gas shield in Heliarc inert-gas shielded welding. Part 2. Adequacy of the shield model. The International Journal for the Joining of Materials, 1992, t. 4, nr 3, s.79.
• 144. Szefner Z., Mathematical model of gas shield in heliarc inert-gas-shielded welding. W: JOM-5, Fifth International Conference on the Joining of Materials, Helsingor, 1991, s. 78 — 85
• 145. Szefner Z., Nowacki J., Wybrane aspekty strefy wrażliwej złącza spawanego, Archiwum Technologii Maszyn i Automatyzacji, 2002, t. 22, nr 1, s. 137.
• 146. Szefner Z., Nowe rozwiązania dysz spawalniczych — Głowica osłony łuku. W: Sesja NT "Wkład Wydziału Mechanicznego i Instytutu Okrętowego w Rozwój Nauki i Przemysłu. Politechnika Szczecińska, Szczecin 1986
• 147. Szefner Z., O metodzie oceny skuteczności osłony uchwytów spawalniczych. W: XXXIX Krajowa Konferencja Spawalnicza "Spawanie w osłonie gazów ochronnych, Częstochowa —Poraj 1996, s. 71 —81.
• 148. Szefner Z., Określenie charakterystyki osłony gazowej palników do łukowego spawania metodą MAG. ETAP I. Profil prędkości strumienia w przekroju czoła dyszy. CPB-R 7.3 (Techniki spawalnicze)/Cel C-l koordynowany przez Instytut Spawalnictwa w Gliwicach, Zakład Spawalnictwa IIM, Politechnika Szczecińska, Szczecin 1988.
• 149. Szefner Z., Określenie charakterystyki osłony gazowej palników do łukowego spawania metodą MAG. ETAP II. Termogram strumienia gazu ochronnego. CPB-R 7.3 (Techniki spawalnicze)/Cel C-l koordynowany przez Instytut Spawalnictwa w Gliwicach, Zakład Spawalnictwa IIM, Politechnika Szczecińska, Szczecin 1989.
• 150. Szefner Z., Określenie charakterystyki osłony gazowej palników do łukowego spawania metodą MAG. ETAP III. Wskaźnik turbulencji strumienia w przekroju czoła dyszy oraz analiza wyników badań i ocena konstrukcji badanych palników pod kątem własności osłony gazowej. CPB-R 7.3 (Techniki spawalnicze)/Cel C-l koordynowany przez Instytut Spawalnictwa w Gliwicach, Zakład Spawalnictwa IIM, Politechnika Szczecińska, Szczecin 1990.
• 151. Szefner Z., PC-BasedDAS experiment handling system in empirical investigation of gas shielding problem. W: CAW-Workshop Ostrava'95 Computer Aided Welding, Ostrava 1995, s. 91 — 102.
• 152. Szefner Z., Podstawowe definicje problemu kształtowania osłony łuku podczas spawania łukiem osłoniętym. Archiwum TBM PAN, 1990, nr 8, s. 177.
• 153. Szefner Z., Sonda aspiratora dla oznaczania koncentracji roztworów gazowych. Prawo ochronne PL 53852 Y1 na rzecz Politechniki Szczecińskiej na wzór użytkowy z dnia 20.12.1991 wg zgłoszenia W. 102534, twórca wynalazku Z. Szefner 100%, IntCl: G01P 5/10, G01F 1/698, G01N 25/00, Urząd Patentowy RP, 1996.
• 154. Szefner Z., Sterowanie i optymalizacja zużycia gazu ochronnego dla zmechanizowanych i zrobotyzowanych stanowisk do spawania w osłonie argonu lub mieszanek na bazie Ar i CO2. Projekt badawczy, grant KBN, Zakład spawalnictwa IIM, Politechnika Szczecińska, Szczecin 1992.
• 155. Szefner Z., Sterowanie wydatkiem gazu ochronnego na tle koncepcji "Total Automatization". W: Sympozjum Spawalnicze, Politechnika Śląska, Gliwice 1993, s. 45 — 55.
• 156. Szefner Z., Strategie rozwoju sterowania urządzeń i systemów spawalniczych Problemy Eksploatacji, 2004, t. 53, nr 2, s. 91.
• 157. Szefner Z., Strefa wrażliwa jako kryterium skuteczności osłony przy spawaniu łukiem osłoniętym. W: materiały VI Konferencji „Metale nieżelazne w przemyśle okrętowym", Część I. PAN, STOP, WSM Szczecin, Szczecin - Świnoujście 1993, s. 97 — 106.
• 158. Szefner Z., System obsługi eksperymentu "PC-LabDAS" w Laboratorium Kształtowania Osłony Łuku Zakładu Spawalnictwa Politechniki Szczecińskiej. W: Sympozjum Katedr i Zakładów Spawalnictwa "Techniki komputerowe w spawalnictwie, Politechnika Śląska, Gliwice 1994, s. 123 — 134.
• 159. Szefner Z., Temperatura wrażliwości materiału rodzimego — jako parametr technologii spawania, Przegląd Spawalnictwa, 2004, nr 4, s. 9.
• 160. Szefner Z., Ustalenie warunków brzegowych wypływu helu i innych gazów ochronnych z dysz do osłony łuku (Zadanie 05.13.2.3.1). Problem węzłowy 05.13. pt. „Optymalizacja i technologia spawania" koordynowany przez Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN we Wrocławiu, Politechnika Szczecińska, Szczecin 1981
• 161. Szücs E., Modelowanie matematyczne w fizyce i technice (tłumacz, z j. węgierskiego, Hasonlosag es modell), WNT, Warszawa 1977.
• 162. The Phisics of Welding red. Lancaster J. F. Pergamon Press, Oxford, New York, Second Edition, 1986.
• 163. Tomasz S., Hel; własności, produkcja, zastosowanie, WNT Warszawa 1978.
• 164. Vlijanie azota i kisloroda v zaščitnej srede na strukturu i svojstva zony splavlenija austenitnogo metalla s nizkouglerodistoj stalju. Avtomatičeskaja Svarka, 1999, nr 7, s. 15.
• 165. Walden H., Stasiak J., Mechanika cieczy i gazów, PWN, Warszawa 1969.
• 166. Węgrzyn J., Fizyka i metalurgia spawania. Politechnika Śląska, Gliwice 1990.
• 167. Wlosov Ë. V. i in., Issledovanie rezonansnych riežimov pri natekanii na ekran dozvukovoj turbulentnoj strui. W: Problemy turbulentnych tečenij pod red. Struminskij V. V., Nauka, Moskva 1987. s. 115 — 122.
• 168. Zadanie metoda rozwiązanie. Techniki twórczego myślenia zbiór 1 pod red. Andrzeja Góralskiego, WNT, Warszawa 1977.
• 169. Zadanie metoda rozwiązanie. Techniki twórczego myślenia zbiór 2 pod red. Andrzeja Góralskiego, WNT, Warszawa 1978.
• 170. Zalmanzon L. A., Teoria elementów stosowanych w technice strumieniowej (tłumacz, z j. rosyjskiego), WNT, Warszawa 1971.
• 171. Zierep J., Kryteria podobieństwa i zasady modelowania w mechanice płynów (tłumacz, z j. niemieckiego), PWN, Warszawa 1978.
• 172. Zoellner L., Roehner B., Froehlich H., Moeglichkeit der Einsparung von CO2 und Argon beim Schutzgasschweissen. ZIS Mitteilungen, 1986, t. 28, nr 6, s. 667.