Koncepcja otwartego systemu informacyjnego nauczania zdalnego

• Autorzy: Kushtina E.

Warianty tytułu

EN

Concept of an open information system for distance learning

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Książka dotyczy ważnego i aktualnego zagadnienia e-nauczania (e-learning), związanego ściśle z wykorzystaniem nowoczesnych technik informacyjnych w edukacji. Głównym tematem książki jest rozwój i wdrażanie systemów informacyjnych, wspierających proces nauczania na uczelniach wyższych w ramach ciągle rozszerzającego się Procesu Bolońskiego. Autorka opierając się na istniejących standardach (SCORM itp.) oraz systemach i platformach informatycznych (Moodle, Blackboarde, itp.) proponuje spójną, oryginalną koncepcję systemu informacyjnego, należącego do klasy systemów ODL (Open Distance Learning). W celu wyróżnienia zaproponowanego systemu od dotychczas istniejących systemów tej klasy został wprowadzony akronim OSNZ - Otwarty System Nauczania Zdalnego. We wstępie książki zdefiniowano cele, obiekt oraz przedmiot przeprowadzonych badań. Celem rozpatrzonych w książce rozważań jest opracowanie koncepcji OSNZ opartej na teorii systemów hierarchicznych oraz ukazanie, jak w ramach zaproponowanej koncepcji ewoluują tradycyjne problemy organizacji nauczania zdalnego. Obiektem badań jest otwarte zdalne nauczanie. Przedmiotem badań jest struktura i schemat funkcyjny systemu informacyjnego przeznaczonego do wspierania procesu zarządzania organizacją edukacyjną, prowadzącą nauczanie zgodnie z Deklaracją bolońską. Główna metoda badawcza opiera się na teorii systemów hierarchicznych. W pierwszym rozdziale książki opisano zakres i zasady działania OSNZ. Nacisk położono w nim na cechę otwartości systemów nauczania. Dlatego że OSNZ obejmuje własności systemów społecznych oraz systemów informatycznych, cecha otwartość została przeanalizowana pod kątami: otwartość systemu nauczania, otwartość środowiska informatycznego, otwartość sieci korporacyjnej, otwartość cyklu życia studentów. Na podstawie cechy otwartości została przeanalizowana różnica między funkcjonowaniem organizacji edukacyjnej w warunkach tradycyjne rozumianego nauczania zdalnego (DL), a nauczania w warunkach otwartego nauczania zdalnego (ODL). Określono produkty końcowe OSNZ i nową rolę nauczyciela w ich przygotowaniu. Drugim tematem tego rozdziału jest rozszerzenie modelu ontologicznego i wykorzystanie go do reprezentacji wiedzy teoretycznej. Idea poszerzenia modelu ontologicznego polega na wprowadzeniu macierzowej struktury opisu treści pojęcia, co pozwala dopasować objętość i głębokość pojęcia do określonego kontekstu. Drugi rozdział książki poświęcono opisowi metody i wynikom analizy systemowej struktury i funkcji OSNZ. Zaproponowana hierarchiczna struktura składowych elementów OSNZ zawiera: poziom podsystemów, poziom funkcji i poziom modułów systemu informacyjnego. W skład hierarchicznej struktury systemu zarządzania wchodzą trzy podsystemy: System Zarządzania Strategicznego (SMS), którego celem jest rozwój i adaptacja organizacji edukacyjnej w warunkach ciągle zmieniających się wymagań rynku pracy i technologii; System Zarządzania Procesem Nauczania (LMS), zajmujący się koordynacją odrębnych procesów składających się na całość personalizowanego procesu nauczania studenta; System Zarządzania Zawartością Nauczania (LCMS), którego zadaniem jest prowadzenie repozytorium wiedzy teoretycznej i proceduralnej. Każdy z tych podsystemów opiera się na własnych metodologicznych zasadach analizy systemowej {strefy abstrakcji). Zaproponowana procedura wyróżnienia warstw dekompozycji problemów, wchodzących w zestaw podsystemów, pozwala określić cykle i kolejność podejmowania decyzji, które zapewniają reagowanie organizacji edukacyjnej na zmiany rynku wymaganych technologii. Zaproponowany schemat funkcyjny gwarantuje elastyczność systemu informacyjnego odnośnie do ciągłej zmiany wiedzy i warunków technologicznych, w których odbywa się proces otwartego nauczania. W ramach schematu funkcyjnego została opisana rola decydenta systemowego i reguły podejmowania decyzji w sprawie tego, kiedy i jak musi być zmieniona zawartość programów i przedmiotów nauczania. Trzeci rozdział książki jest poświęcony problemowi określenia kompetencji niezbędnych do opracowania nowych i korekty istniejących programów nauczania. Przeanalizowano miejsce problemu określenia kompetencji w OSNZ oraz opisano podstawy formalnego przedstawienia poznawczego zadania formowania profili specjalności na podstawie kognitywnego podejścia do określenia natury kompetencji. Wykonanie tego zadania wymaga współpracy specjalistów z różnych dziedzin, z których każdy ma własną kompetencję. Jakość opracowanego programu nauczania zależy od efektywnego doboru sumarycznych kompetencji i od przyrostu osobowych kompetencji każdego z uczestników jego przygotowania. Model zarządzania kompetencjami został opisany w terminach gry kooperacyjnej, ale metoda realizacji tego modelu wymaga dodatkowych badań, które nie zostały podjęte w ramach tej książki. Przy określonym programie nauczania proces przygotowania studentów rozpatrywany jest jako proces nabycia przez nich wymaganych kompetencji. Z tego względu ważną rolę odgrywa rozróżnienie wiedzy teoretycznej i proceduralnej, co ma wpływ na wybór modelu reprezentacji wiedzy oraz procedury nabycia kompetencji przez studentów w warunkach nieobecności nauczyciela. Czwarty rozdział opisuje rolę i przeznaczenie laboratorium wirtualnego jako narzędzia opanowania nie tylko wiedzy proceduralnej, ale również wiedzy teoretycznej, która jest jej podstawą. Autorka rozróżnia trzy typowe sytuacje wykorzystania laboratorium wirtualnego według celu nauczania, przedmiotu nauczania i sposobu wykorzystania środków informatycznych. Została zdefiniowana specyfika przygotowania i wykorzystania laboratorium wirtualnego w przypadku, gdy celem nauczania jest nabycie umiejętności prowadzenia analizy systemowej, sformułowania zadań, interpretacji danych i informacji, itp. Do realizacji tego typu laboratorium wirtualnego została zaproponowana metodyka i przedstawiony przykład jej wykorzystania. Przykład związany jest z tematyką wykorzystania teorii systemów kolejkowych do rozwiązania problemu dystrybucji zasobów produkcyjnych w produkcji niematerialnej. Wybór tematyki przykładu w znacznym stopniu wynika z tego faktu, że proces nauczania i opracowania materiałów dydaktycznych w warunkach OSNZ może być interpretowany jako produkcja niematerialna. W ramach przykładu została przedstawiona taka specyficzna operacja przygotowania laboratorium wirtualnego, jaką jest przejście ze zbioru pojęć wiedzy teoretycznej (dziedziny systemów kolejkowych) do proceduralnej (środowisko pakietu ARENA firmy Rockwell). Piąty rozdział przedstawia problemy realizacji OSNZ opisane ściśle od strony informatycznej. Wprowadzone pojęcie sieci produkcyjnej, jako środowiska sieciowego, w którym odbywają się procesy wymiany wiedzy i informacji pomiędzy wszystkimi uczestnikami procesów przygotowania materiałów dydaktycznych, laboratoriów wirtualnych, prowadzenia konsultacji i zajęć laboratoryjnych. Pokazano, w jaki sposób różne konfiguracje środowiska sieciowego wpływają na efektywność działania sieci produkcyjnej. Dalej w rozdziale został opisany zintegrowany model systemu produkcji niematerialnej w organizacji edukacyjnej, na który składa się: model infrastruktury organizacji edukacyjnej, model procesu produkcyjnego, model sieci produkcji niematerialnej. Z opisanych trzech modeli największy wpływ na możliwość efektywnego wykorzystania posiadanych środków programowo-technicznych ma model sieci produkcyjnej. Następnie sformułowano zadanie optymalizacji struktury i parametrów sieci produkcyjnej oraz opisano jego dekompozycję w postaci następujących lokalnych zadań: rozmieszczenie węzłów sieci produkcyjnej w obszarze działalności organizacji edukacyjnej, minimalizacja kosztów połączeń przez wybór optymalnej konfiguracji sieci produkcyjnej i optymalizacja wydajności węzłów sieci produkcyjnej przez przydzielenie zasobów. Poziom i zakres rozpatrywanych w książce problemów dotyczących OSZN stanowi podstawę do opracowania metodologii systemów informacyjnych wspierających proces zarządzania wiedzą oraz opartymi na niej kompetencjami. Wykorzystanie technik zdalnego nauczania wymusza rozwój badań naukowych, nastawionych na opracowanie pewnego standardu wspierającego te działania od strony metodologicznej. Autor udowadnia, że ani jedno z rozpatrywanych zagadnień zarządzania organizacją edukacyjną w warunkach ODL nie może być badane w oderwaniu jeden od drugiego i potrzebuje prowadzenia kompleksowej analizy systemowej opartej na teorii wielopoziomowych systemów hierarchicznych

EN

The book is concerned with the important and topical problem of e-learning, closely connected with the use of modern information technologies in education. The main subject of the book consists in the development and introduction of information systems for the support of the learning process in colleges and universities within the context of the steadily expanding Bologna process. Based on existing standards (SCORM etc.) as well as information systems and platforms (Moodle, Blackboarde, etc.) the author proposes a coherent and original concept for an information system, which belongs to the category of the ODL-systems (Open Distance Learning). In order to differentiate the proposed system from the already existing systems of this category, the acronym OSNZ (Otwarty System Nauczania Zdalnego; in English: Open System of Distance Learning) was introduced. In the introduction of the book, the aims, the object and the topic of the studies are defined. The aim of the considerations examined in this book is to elaborate a concept for a OSNZ based on the theory of hierarchical systems and to show, how the traditional problems of the organisation of distance learning evolve in the context of the proposed concept. The object of the research is open distance learning. Topic of the examinations are the structure and the functioning of open information systems designed for the support of the management process in the organisation of education in accordance with the Bologna declaration. The main research method is based ont the theory of hierarchical systems. The first chapter of the book describes the area of activity and the basic functions of the OSNZ. Special emphasis is put on the characteristic of the openness of the learning systems. Since the OSNZ embraces the characteristics of social and information systems, the characteristic of the openness is analysed under the following aspects: openness of the learning system, openness of the information milieu, openness of the corporative network, openness of the life cycle of the students. On the basis of the characteristic of the openness, the differences between the functioning of the organisation of education according to the traditional understanding of distance learning (DL) on the one hand and learning according to the conditions of open distance learning (ODL) on the other hand are analysed. The final products of the OSNZ and the new role of the teacher in the process of their preparation are described. The second subject of this chapter is the enlargement of the onthological model and its use for the presentation of theoretical knowledge. The idea of the enlargement of the onthological model is based on the introduction of a fundamental structure for the description of the content of a concept, so that the extent and the depth of a concept can be adapted to a particular context. The second chapter of the book is dedicated to the description of the method and the results of the analysis of the system structure and function of the OSNZ. The proposed hierarchichal structure, composed of the elements of the OSNZ, contains the level of the subsystems, the level of the function and the level of the modules of the information system. The hierarchical structure of the management system includes three subsystems: the Strategic Management System (SMS), which aims at the development and adaptation of the organisation of education to the constantly changing requirements of the job market and technology; the Learning Management System (LMS), which serves to coordinate the praticular processes, which form together the personalised learning process of the student; the Learning Content Management System (LCMS), the task of which is to manage a repositorium of theoretical and procedural knowledge. Each of these subsystems is based on its own methodological principles of system analysis (areas of abstraction). The proposed procedure to differentiate the resolution layers of the problems, which are part of the subvsystems, makes it possible to define the cycles and the order of the decisions, which ensure the ability of the educational organisation to react to the change of the market of the required qualifications. The proposed function pattern guarantees the flexibility of the information system with regard to the constant change of the knowledge and the technological conditions, under which the process of open learning takes place. Within the context of the function pattern, the role of the decision-maker of the system is described as well as the rule for making decision concerning the question, when and how the content of the program and the learning subjects must be changed. The third chapter of the book concerns the problem of the definition of the required competences for the elaboration of new and the correction of existing learning programs. It analyses the place of competence definition in the OSNZ and describes the basis of a formal representation of the task of forming the profile of a specialisation on the basis of a cognitive approach of the definition of the nature of the competence. The fulfilment of this task requires the cooperation of specialists of different fields, each of whom have their own competence. The quality of the elaborated program is dependent on the successful choice of the summary competences and the increase of personal competences of all those, who participate in the preparation of the program. The model for the competence management is described with the term of a social game, but the method for the realisation of this model requires further research, which was not included in the extent of this book. For a particular learning program the preparation process of the students is examined as the acquisition process of the necessary competences by the students. An important role in this respect plays the differentiation of theoretical and procedural knowledge, which has an influence on the model for the representation of the knowledge as well as on the procedure of competence acquisition by the students in the absence of a teacher. The fourth chapter describes the role and the destination of the virtual laboratory as a tool to control not only procedural knowledge but also theoretical knowledge, which is the basis for the first. The author distinguishes three typical situations of the use of a virtual laboratory according to the learning aim, the learning topic and the use of means of information. She defines the specific characteristic of the preparation and use of a virtual laboratory in case the learning aim consists in the acquisition of knowledge for the implementation of a system analysis, the formulation of tasks, the interpretation of data and information etc. A method is proposed for the realisation of a virtual laboratory of this kind and an example for its use is presented. The example is connected with the subject of the use of the theory of order systems for the solution of the problem of distribution of production ressources in immaterial production. The choice of the subject of the example results to an important extent from the fact, that the learning process and the elaboration of didactic materials in the OSNZ can be interpreted as immaterial production. Within the context of the example a specific procedure for the preparation of a virtual laboratory is presented, consisting in the transition from the collection of concepts of theoretical knowledge (area of the order systems) to procedural knowledge (environment of the simulation package ARENA of the company Rockwell). The fifth chapter presents the problems in the realisation of the OSNZ strictly from the informatic side. It introduces the concepts of the production network, as a network environment where the processes of exchange of knowledge and information between all the participants of the preparation processes of the didactic materials, the virtual laboratories, the consultations and laboratory lessons take place. It is illustrated, how the different configurations of the network environment influence the effectiveness of the production network. The following part of the chapter describes an integrated model of the system for immaterial production in the organisation of education, which is composed of a model of the infrastructure of the educational organisation, a model of the production processes and a model of the network of immaterial production. Of the three models described here, the model of the production network has the greatest influence on the possibility of an effective exploitation of the available programm-technical means. This is followed by the formulation of the task of optimizing the structure and parameters of the production network as well as the description of its division into the following local tasks: the distribution of the centres of the production network in the area of the educational organisation, the minimization of the connection costs through the choice of the best possible configuration of the production network and the optimization of the productivity of the production network centres through the allocation of ressources. The level and the extent of the problems regarding the OSZN represent the basis for the elaboration of a methodology of the information systems for the support of the management process of knowledge and the related competences. The use of the technique of distance learning imperatively demands the development of scientific research, directed towards the elaboration of a certain standard for the support of these functions from the methodological side. The author proves, that none of the examined problems of the management of the organisation of education in ODL can be treated separately from the other problems and that a complex system analyses based on the theory of hierarchical systems with many levels, is needed.

Słowa kluczowe

PL

nauczanie na odległość; nauczanie zdalne; organizacja nauczania; system informacyjny

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej
• Czasopismo: Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej. Wydział Informatyki
• Rocznik: 2006
• Tom: Nr 589 (1)
• Strony: 1--163
• Opis fizyczny: Bibliogr. 123 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kushtina E.

Bibliografia

• 1. Aloysius J. A., Membership in a research consortium: the project selection game, Journal of Economic Behavior & Organization, 1999, Vol. 40, No. 3, pp. 325-336
• 2. Anderson J. R., Cognitive Psychology and Its Implications, 5th edition, Worth Publishing, New York 2000
• 3. Arnheim R., Art and Visual Perception: A Psychology of the Creative Eye, University of California Press 1974
• 4. Azadivar, F. and Lee, Y., Optimization of discrete variable stochastic systems by computer simulation. Mathematics and Computers in Simulation, 2, (1988), 331-345.
• 5. Banks J., Carson J. S., Nelson B. L., Nivol D. M. (2001), Discrete-Event System Simulation, Prentice Hall, New York
• 6. Bertsekas, D. and Gallager, R., Data Networks, Prentice-Hall, New York 1992.
• 7. Beynon-Davis P. Information systems development, PWT, 1999
• 8. Beynon-Davis P., Inżynieria systemów informacyjnych, WNT, Warszawa 1999
• 9. Biethan, J. and Nissen, V., Combinations of simulation and evolutionary algorithms in management science and economics. Annals of Operations Research, 32, 1994, 183-208.
• 10. Binczewski A., Meyer N., Nabrzyski J., Starzak S., Stroinski M., Węglarz J., First experiences with the Polish Optical Internet, Computer Networks, 2001, Vol. 37, No. 6, pp. 747-759
• 11. Brennan M., Funke S., Anderson C., The Learning Content Management System: A New eLearning Market Segment Emerges, IDC White Paper 2001
• 12. Bubnicki Z., Teoria i algorytmy sterowania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 (wydanie II)
• 13. Burgess J. R. D., Russell J.E.A, The effectiveness of distance learning initiatives in organizations, Journal of Vocational Behavior, 2003, 63, 2, 289-303
• 14. Buzacott, J. and Shanthikumar, J., Modelling and analysis of manufacturing systems: Wiley & Sons, New York 1993.
• 15. Chmielecka E., Standardy kształcenia, standardy akredytacji. Jak poluźnić (zdjąć) ten gorset?, Seminarium Uniwersyteckiej Komisji Akredytacyjnej, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, 24 czerwca 2005 r.
• 16. Chung Ch. A., Simulation Modeling Handbook - A Practical Approach, 2004, CRC Press
• 17. Cohen M. A., Lee H. L., Resource deployment analysis of global manufacturing and distribution networks, Journal of Manufacturing and Operations Management, 1989, Vol. 2, pp. 81-104.
• 18. Conole G., Dyke M., Oliver M., Seale J., Mapping pedagogy and tools for effective learning design, Computers & Education, 2004, Vol. 43, No. 1-2, pp. 17-33.
• 19. Dierick J., Fredriksz H., Boutelegier R., Bosschers E., Krooshof R., Zarządzanie ryzykiem — Model najlepszych praktyk, IFC Press, Kraków 2003
• 20. Dolgui A., Zaikin O., Kushtina E., Korytkowski P., Modelling and optimization of the processing nodes performance in Computer aided Control Systems of distributed Production of Printer Matter, Automation and Remote Control, 2003, 64 (9), 1501 - 1506
• 21. Downes S., Learning objects: Resource for Distance Education Worldwide, International Review of Research in Open and Distance Learning, 2001, Vol. 2, No. 1
• 22. Ebbers M. Balagué D., Ganguly B., Noyes D., Salm P., Using IBM Lotus LearningSpace – Virtual Classroom E-Learning Edition, IBM RedBooks series 2002.
• 23. Element K Corporate, A Guide to Learning Management Systems, Rochester, New York, http://www.elementk.com/downloads/webservices_whitepaper.pdf 2001
• 24. ENQA: the European Association for Quality Assurance in Higher Education, http://www.enqa.net/
• 25. e-Ouality: Quality implementation in open and distance learning in a multicultural European environment, the Socrates/Minerva European Union Project, 2003-2006. http:// www.e-quality-eu.org/
• 26. European Commission, Participating in European Research - Guide for applicants under the Sixth Framework Programme for European research & technological development 2002 — 2006, 2nd edition, Brussels
• 27. Fensel D., Ontologies: Silver Bullet for knowledge Management and Electronic Commerce, Wyd. Springer- Verlag, Berlin 2001
• 28. Filipowicz B.,. Modele stochastyczne w badaniach operacyjnych: analiza i synteza systemów obsługi i sieci kolejkowych, WNT, Warszawa 1996.
• 29. Friesen N., McGreal R., International E-learning Specifications, International Review of Research in Open and Distance Learning, 2002, Vol. 3, No. 2
• 30. Ginger S., Gestalt. Sztuka kontaktu, Wydawnictwo: Santorski & CO, Warszawa 2004
• 31. Gordon W., Newell G., Closed Queuing Systems with Exponential Servers, Operation Research, v. 15, 1967, p. 254-265
• 32. Gómez T., González M., Luque M., Miguel F., Ruiz F., Multiple objectives decomposition-coordination methods for hierarchical organizations, European Journal of Operational Research, 2001, 133(2), 323-341
• 33. Graves S. C., Kletter D. B., Hetzel W. B., A dynamic model for requirements planning with application to supply chain optimization, Operations Research, 1998, vol. 46, No.3, pp. 35-49.
• 34. Greenberg L., LMS and LSMS: What’s the Difference?, Learning Circuits - ASTD's Online Magazine All About E-Learning, www.learningcircuits.com/ 2002/dec2002/Greenberg.htm
• 35. Gruber T.R., A translation approach to portable ontologies, Knowledge Acquisition, 1993, Vol. 5, No. 2, pp 199-220
• 36. Guariso, G., Hitz, M. and Werthner, H., An integrated simulation and optimization modeling environment for decision support. Decision Support Systems, 1, 1996, 103-117.
• 37. Guru A., Savory P., Williams R., A web-based interface for storing and executing simulation models, W: Proceedings of the 2000 Winter Simulation Conference 2000
• 38. Hall, R.W., Queuing methods for service and manufacturing. Prentice Hall, Englewood Cliffs. New York 1991.
• 39. Hamel C. J., Ryan-Jones D., We're Not Designing Courses Anymore, W: Materiały z WebNet 2001 Conference, October 2001, Orlando
• 40. Henderson-Sellers B., Collins G., Dué R., Graham I., A qualitative comparison of two processes for object- oriented software development, Information and Software Technology, 2001, Vol. 43, No. 12, pp. 705-724
• 41. Henriksen J. O., Hanisch A., Osterburg S., Lorenz P., Schriber T. J., Web based simulation center: professional support for simulation projects, W: Proceedings of the 2002 Winter Simulation Conference
• 42. Jain A. K., Murty M. N., Flynn P. J., Data Clustering: A Review, ACM Computing Surveys, 1999, Vol 31, No. 3, pp. 264-323.
• 43. Jóźwiak J., Perspectives from East and Central Europe, Higher Education Policy, 2002, 15(3), 263-276.
• 44. Juszczyk S., Edukacja na odległość Kodyfikacja pojęć, reguł i procesów, Wyd. Adama Marszałek, Toruń 2002
• 45. Kałuski J., Teoria gier, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2002
• 46. Kelton W. D., Sadowski R. P., Sadowski, D. A., Simulation with Arena, McGraw-Hill, New York 1997
• 47. Kleinrock L., Queueing Systems, John Wiley & Sons, New York 1976
• 48. Kleinrock. L,.. Queuing Systems, John Wiley, New York 1975
• 49. Kłopotek M. A., Inteligentne wyszukiwarki internetowe, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2001
• 50. Knudsen C., Naeve A. Presence Production in a Distributed Shared Virtual Environment for Exploring Mathematics, W: Advanced Computer Systems: Eighth International Conference, Acs'2001, Sołdek J, Pejaś J. (Red.), Wyd. Kluwer Academic 2002, 149-161.
• 51. Konieczny J., Inżynieria Systemów Działania, Wyd. WNT, Warszawa 1983
• 52. Korytkowski P., Modelowanie i optymalizacja zdolności produkcyjnej w systemach potokowej produkcji niematerialnej, Rozprawa doktorska, Wydział Informatyki Politechniki Szczecińskiej, Szczecin 2005
• 53. Korytkowski, P., Zaikin O., Zarządzanie zdolnością produkcyjną w produkcji niematerialnej, W: R. Kulikowaki et al. (Red.), Badania operacyjne i systemowe 2004: Podejmowanie Decyzji, Podstawy Metodologiczne i Zastosowania, Instytut Badań systemowych PAN. Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2004, 207-218.
• 54. Kushtina E, Zaikin O, Enlund N, A knowledge base approach to courseware design for distance learning, Proceedings of the 7th Conference of European University Information Systems EUNIS'01, Humboldt- University, p. 313-316, Berlin 2001
• 55. Kushtina E., Dolgui A., Małachowski B., Organization of the modeling and simulation of the discrete processes, W: proceedings of 11th International Conference on Advanced Computer Systems (ACS'2004), Vol. 1, pp. 255-264
• 56. Kushtina E., Różewski P., Analiza systemowa idei otwartego nauczania zdalnego, W: Straszak A., Owsiński J.., (Red.), Badania operacyjne i systemowe 2004: Na drodze do społeczeństwa wiedzy, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2004, 231-245.
• 57. Kushtina E., Różewski P., Opracowanie podejścia do tworzenia formalnego opisu dziedzinowej wiedzy teoretycznej, Instytut Badań Systemowych PAN 2003, Badania Systemowe, tom. 33, 29-40.
• 58. Kushtina E., Różewski P., Opracowanie schematu funkcyjnego systemu zarządzania organizacją edukacyjną w warunkach ODL, Instytut Badań Systemowych PAN, 2005, Badania Systemowe, tom. 44, 185-194.
• 59. Kushtina E., Woloszyn M., Method of workflow optimization in publishing SME. 7th St. Petersburg International Conference Regional Informatics 2000 RI-2000, 5-8 grudzień 2000 r., St. Petersburg 2000
• 60. Kushtina E., Zaikine O., Różewski P., Małachowski B., Tadeusiewicz R., Kusiak J., Polish experience in the didactical materials creation: the student involved in the learning/teaching process, W: l0th Conference of European University Information Systems EUNIS'04, Bled, Slovenia 2004, pp. 428-433
• 61. Kushtina, E., Zaikin, O and Enlund N., Knowledge base approach to courseware design, EUNIS'01, Information Technology Shaping in European Universities, Berlin, Germany 2001
• 62. Law, A. M., W. D. Kelton Simulation Modeling and Analysis, McGraw-Hill, Boston 2000
• 63. Lin Y. T., Tseng S. S., Tsai Chi-Feng, Design and implementation of new object-oriented rule base management system, Expert Systems with Applications, 2003, Vol. 25, No. 3, pp. 279-481
• 64. Mack R., Ravin Y., Byrd R. J., Knowledge portals and the emerging digital knowledge workplace, IBM Systems Journal, 2001, Vol. 40, No. 4, pp. 925-955
• 65. Malawski M., Wieczorek A., Sosnowska H., Konkurencja i kooperacja - Teoria gier w ekonomii i naukach społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
• 66. Maruszewski T., Psychologia poznania. Sposoby rozumienia siebie i świata, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002
• 67. Mathematics Subject Classification, http://www.ams.org/msc/index.html
• 68. McGorry S. Y., Measuring quality in online programs, 2003, The Internet and Higher Education, 2003, Vol. 6, No.2,pp. 159-177.
• 69. McGorry S. Y., Measuring quality in online programs, The Internet and Higher Education, 2004, 6(2), 159-177
• 70. Mesarovic M. D., Macko D., Takahara Y., Theory of Hierarchical, Multilevel Systems, Academic Press, New York 1970
• 71. Miklashevich I. A., Barkaline V., Mathematical representations of the dynamics of social system: I. General description, Chaos, Solitons and Fractals, 2005 Vol. 23, No. 1, pp. 195-206
• 72. Morrison D., E-learning Strategies", John Wiley & Sons Publishing, 2003 England.
• 73. Mulawka J. J., Systemy ekspertowe, Wyd. WNT, Warszawa 1997
• 74. Neches R., Fikes R., Finin T., Gruber T., Patil R., Senator T., Swartout W.R., Enabling technology for knowledge sharing, AI Magazine, 1991, Vol. 12, No. 3, pp. 36-56
• 75. Newby P., Culture and ąuality in higher education, Higher Education Policy, Vol. 12, No. 3, pp. 261-275
• 76. O'Quin D., Print Publishing: A Hayden Shop Manual, Haiden books, Indiana 2000.
• 77. Owen G., Teoria gier, PWN, Warszawa 1975
• 78. Patru M., Khvilon E. (Red.), Open and distance learning: trends, policy and strategy considerations, dokument UNESCO 2002, kod: ED.2003/WS/50.
• 79. Patru M., Khvilon E.(Red.), Open and distance learning: trends, policy and strategy considerations, dokument UNESCO, kod: ED.2003/WS/50
• 80. Piskurich G. M. (Red.), The AMA Handbook of e-learning: Effective Design, Implementation, and Technology Solutions", American Management Association, AMACOM 2004
• 81. Po L. Yu, D. Zhang, A foundation for competence set analysis, Mathematical Social Sciences, 1990, Vol. 20, No. 3, pp. 251-299
• 82. Pogorzelski W., Teoria systemów i metody optymalizacji, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1999
• 83. Popov O., Barcz A., Piela P., Sobczak T. Practical realization of modeling an airplane for an intelligent tutoring system, W: Advanced Computer Systems: Night International Conference, Acs'2002, Sołdek J, Drobiazgiewicz L. (Red.), Wyd. Kluwer Academic 2003, 127-136.
• 84. Radosiński E., Systemy informatyczne w dynamicznej analizie decyzyjnej, Wyd. PWN, Warszawa - Wrocław 2001
• 85. Rak R. J., Rozproszone Wirtualne Laboratoriów Dydaktycznych dostępne przez Intemet, W: materiały z III Konferencji i Warsztatów Politechniki Warszawskiej „Uniwersytet Wirtualny: Model, Narzędzia i Praktyka", 5-7 czerwiec. Warszawa 2003, (materiał na CD)
• 86. Robbins S. R., The Evolution of the Learning Content Management System, Learning Circuits - ASTD's Online Magazine All About E-Learning, www.learningcircuits.com/2002/apr2002/robbins.html
• 87. Robertson J., Robertson S., Pełna analiza systemowa, WNT, Warszawa 1999
• 88. Robinson S., Simulation: The Practice of Model Development and Use, John Wiley & Sons Ltd. 2004
• 89. Różewski P., Metoda projektowania systemu informatycznego reprezentacji i przekazywania wiedzy dla nauczania zdalnego, Rozprawa doktorska, Wydział Informatyki Politechniki Szczecińskiej 2004
• 90. Santosa O. A., Ramos F.M.S., Proposal of a framework for Internet based licensing of learning objects, Computers & Education, 2004, Vol. 42, No. 3, pp. 227-242
• 91. SCORM, Advanced Distributed Learning Initiative, Sharable Content Object Reference Model (SCORM), v. 1.3, http://www.adlnet.org
• 92. Shannon D. Simulation modeling of systems - Art and science. - M.: The World, 1978.
• 93. Shaw M. L. G., Gaines B. R., Comparing Conceptual Structures: Consensus, Conflict, Correspondence and Contrast, Knowledge Acquisition 1998, Vol. 1, pp. 341-363
• 94. Simon, H. A.. The information-processing theory of mind, American Psychologist, 1995, Vol. 50, No. 7, pp. 507-508
• 95. Simonton, D. K.. Age and outstanding achievement: What do we know after a century of research?, Psychological Bulletin, 1988, Vol. 104, pp. 251-267.
• 96. Simonton, D. K.. Scientific creativity as constrained stochastic behavior: The integration of product, process, and person perspectives. Psychological Bulletin, 2003, Vol. 129, pp. 475-494
• 97. Smirnov A., Pashkin M., Chilov N., Levashova T., Ontology-based knowledge repository organisation for supply chain management', W: proceedings of International Conference on Advanced Computer Systems'02 - SCM, October 23-25, Szczecin 2002, Vol. 1, pp. 303-311
• 98. Smith J.M., Smith D. C. P., Database Abstractions: Aggregation and Generalization, ACM Transactions on Database Systems, 1977, Vol. 2, No. 2, pp 105-133
• 99. Sovetov B., Jakovlev S., Modelling of the systems, High School, Moscow 1998
• 100. Straffin Ph. D., Teoria gier, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004
• 101. Straszak A., Społeczeństwa oparte na wielkich zasobach wiedzy, W: Straszak A., Owsiński J., (Red.), Badania operacyjne i systemowe 2004: Na drodze do społeczeństwa wiedzy, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2004, 13-31.
• 102. Tadeusiewicz R., Społeczeństwo Internetu, Akademicka Oficyna Wydawnicza EXIT, Warszawa 2002
• 103. Tait A., Open and Distance Learning Policy in the European Union 1985-1995, Higher Education Policy, 1996, Vol. 9, No. 3, pp. 221-238
• 104. Teaster P., Blieszner R., Promises and pitfalls of the interactive television approach to teaching adult development and aging, Educational Gerontology, 1999, Vol. 25, No. 8, pp. 741-754
• 105. Ting-Yu Chen, Expanding competence sets for the consumer decision problem, European Journal of Operational Research, 2002, Vol. 138, No. 3, pp. 622-648
• 106. Tsichritzis D. C, Lochovsky F. H., Modele danych, Wyd. WNT, Warszawa 1990
• 107. H-F. Wang, C. H. Wang, Modelling of optimal expansion of a fuzzy competence set", International Transactions in Operational Research, 1998, Vol. 5, No. 5, pp. 413-424
• 108. Wang Y., On Cognitive Informatics, Brain and Mind, 2003, Vol. 4, No. 2, 151-167
• 109. Watt R. J., Phillips W. A., The function of dynamic grouping in vision, Trends in Cognitive Sciences, 2000, 4(12), 447-454
• 110. Wong H. K. T., J Mylopoulos J., Two Views of Data Semantics A Survey of Data Models in Artificial Intelligence and Database Management, INFOR 1977, Vol. l5, No. 3, pp. 344-382
• 111. Wu C.-H., Building knowledge structures for online instructional/learning systems via knowledge elements interrelations, Expert Systems with Applications, 2004, Vol. 26, No. 4, pp.311-319
• 112. Zaikin O., Dolgui A., Korytkowski P., Optimisation of Resource Allocation in Distributed Production Networks, In: Lecture Notes in Artificial Intelligence, 2296, Dunin-Klepicz B., Nawarecki E. (Eds.), Springer-Verlag, Berlin 2002, 322-332
• 113. Zaikin O., Kushtina E., Korytkowski P., Modelowanie i optymalizacja węzłów wytwórczych w rozproszonej produkcji niematerialnej, Automatyka i Telemechanika, Nr 9 Moskwa 2003, pp. 155-161
• 114. Zaikin O., Kushtina E., Woloszyn M., Korytkowski P., Stochastic simulation modeling in manufacturing resources planning for publishing enterprise, In: Advanced Computer Systems, Soldek J., Pejas J. (Eds.), Informa, Szczecin 2001, 167-175.
• 115. Zaikine O., Queuing Modelling Of Supply Chain In Intelligent Production, Wyd. Informa, Wydziału Informatyki Politechniki Szczecińskiej, Szczecin 2002
• 116. Zaikin O., Resource Distribution in Automatic Production Control for Nonmaterial Products: A Mathematical Model, Automation and Remote Control 63, 2002, (8), 1351-1356
• 117. Zaikin, O. and Dolgui, A., Simulation model for optimization of resources allocation in the queuing networks -In: Proceed. of IMACS Symposium on Mathematical Modelling 3rd MATHMOD, Argesim Report #15, Vienna 2000
• 118. Zaikin, O. and Ignatiev, V., A method of analysis of multi-channel queuing models. Izv. AN SSSR (Technical Cybernetics, Academy of Science of USSR), 1973, 6, 86-88.
• 119. Zaikin, O., P. Korytkowski, E. Kushtina, B. Malachowski,, Modelling of the Supply Chain for a Distributed Publishing Enterprise, W: A. Dolgui et al. (eds.), Supply Chain Optimisation, Springer, Berlin 2005, pp. 101-116.
• 120. Zaikine O., Kushtina E., Różewski P., Model and algorithm of the conceptual scheme formation for knowledge domain in distance learning, European Journal of Operational Research, (przyjęte do druku w 2006).
• 121. Zaikine O., Kusthina E., Różewski P., Analiza wykorzystania sieci telekomunikacyjnych w zastosowaniach nauczania na odległość, W: materiały z V Poznańskich Warsztatów Telekomunikacyjnych Politechnika Poznańska 2000, 1.6-1 - 1.6-4.
• 122. Zaikine O., Różewski P., Wirtualne laboratorium symulacji procesów produkcyjnych: program e-Quality, I Konferencja Nowe technologie w kształceniu na odległość, Koszalin - Osieki 2005, pp. 287-296
• 123. Zaliwski A., Korporacyjne bazy wiedzy, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2000