Stopy metali wykazujące pamięć kształtu i ich zastosowanie

• Autorzy: Morawiec H. , Lelątko J. , Gigla M. , Lekston Z. , Goryczka T. , Stróż D.

Warianty tytułu

EN

Shape memory alloys and their application

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest wykazanie, że stopy z pamięcią kształtu w zastosowaniu do różnych konstrukcji spełniają wymóg równoczesnego pełnienia funkcji sensora i aktuatora, co jest charakterystyczne dla grupy materiałów zaliczanych do "smart materials". Krótkie wprowadzenie dla wykazania ścisłego związku pomiędzy zjawiskami pamięci kształtu i odwracalną przemianą martenzytyczną oraz opis możliwości sterowania właściwościami poprzez kształtowanie realnej struktury praktycznie wykorzystywanych stopów: Ni-Ti, Cu-AI-Zn i Cu-AI-Ni pozwala na zrozumienie licznych przykładów zastosowania stopów w technice i medycynie.

EN

The aim of this paper was to prove that the shape memory alloys applied in different structures fulfill the requirement of simultaneous serving as sensors and actuators what is characteristic for the smart-materials. Short introduction to prove the association between the shape memory effect and the reversible martensitic transformation and the description of properties, which are controlled by microstructure formed in Ni-Ti, Cu-AI-Zn and Cu-Al-Ni alloys, allow to understand the numerous examples of shape memory alloys applications in technique and medicine.

Słowa kluczowe

PL

stop z pamięcią kształtu; pamięć kształtu; materiały inteligentne; zastosowanie

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Inżynieria Materiałowa
• Rocznik: 2004
• Tom: R. XXV, nr 2
• Strony: 87--94
• Opis fizyczny: Bibliogr. 29 poz., rys.

Twórcy

autor

Morawiec H.

• Instytut Nauki o Materiałach, Uniwersytet Śląski, Katowice

autor

Lelątko J.

• Instytut Nauki o Materiałach, Uniwersytet Śląski, Katowice

autor

Gigla M.

• Instytut Nauki o Materiałach, Uniwersytet Śląski, Katowice

autor

Lekston Z.

• Instytut Nauki o Materiałach, Uniwersytet Śląski, Katowice

autor

Goryczka T.

• Instytut Nauki o Materiałach, Uniwersytet Śląski, Katowice

autor

Stróż D.

• Instytut Nauki o Materiałach, Uniwersytet Śląski, Katowice

Bibliografia

• [1] Michaud V.: Scripta Mater. 50 (2001) 249
• [2] Buchler W. J., Gilfrich J. V., Wiley R. C.: J. Appl. Phys. 34 (1963) 1471
• [3] Chang L. C., Read T. A.: Trans. AIME, 191 (1951) 47
• [4] Duering T. W., Melton K. N., Stockd D., Wayman C. M.: Engineering aspects of shape memory alloys, Ed. Butterworth-Heinemann Ltd. 1990
• [5] Bojarski Z., Morawiec H.: Metale z pamięcią kształtu, PWN, Warszawa 1989
• [6] Morawiec H.: Inżynieria Biomateriałów 4 (2001) 3
• [7] Lelątko I, Morawiec H.: J. Mater. Sci. 31 (1996) 2767
• [8] Lelątko J.. Morawiec H., Koval Y. N., Kolomytsey V.: Inż. Mater. 3 (1998) 471
• [9] Morawiec H., Lelątko J., Koval Y. N., Kolomytsev V.: Mat. Sci. Forum, 291 (2000) 327
• [10] Morawiec H. Stróż D., Chrobak D.: J. Phys. IV, suppl. III, C2-205 (1995)
• [11] Morawiec H. Stróż D., Goryczka T., Chrobak D.: Scripta Mater. 35 (1996), 485
• [12] Morawiec H., Ilczuk J., Stróż D., Goryczka T., Chrobak D.: J. Phys. IV, 7 (1997) C5-155.
• [13] Chrobak D., Morawiec H.: Scripta Mater. 44 (2001) 725
• [14] Morawiec H., Gigla M.: Acta Met. Mater. 42 (1994) 2683
• [15] Morawiec H., Gigla M.: J. Phys. IV, suppl. III, C8-937 (1995)
• [16] Morawiec H., Gigla M.: J. Phys. IV, suppl. III, C2-193 (1995)
• [17] Lelątko J., Morawiec H.: J. Phys. IV, 11 (2001) 487
• [18] Gigla M., Lelątko J., Morawiec H.: Proc. of X Conf. on Electron Microscopy of Solids, Warszawa-Serock (1999), 231
• [19] Morawiec H., Lelątko J., Stróż D., Gigla M.. Bojarski Z.: Archiwum Nauki o Materiałach 14 (1993) 263
• [20] Goryczka T., Morawiec H.: Inż. Materiałowa (w druku)
• [21] Lelątko J., Bojarski Z., Morawiec H., Burzyński H., Ardanowski W.: Pat. RP nr 301297
• [22] Frąckiewicz H.. lanecki D.. Trela St.: Mat. Konf., „Dynamical problems in mechanical systems", Warszawa 1992, 17
• [23] Lelątko J., Morawiec H.: Krajowa konferencja .,Dobór i eksploatacja materiałów inżynierskich", lurata 1997, 83
• [24] Gothardt R., Scherrer P., Stalmans R.: Mat. Sci. Forum, 327-328 (2000) 83 [24] Van Humbeeck J., Liu Y.: Mat. Sci. Forum 327-328 (2000) 331
• [25] lae-Sank Park, Ji-Hwan Kim, Seong-Hwan Mong, Composite Structures, 63 (2004) 179
• [26] Drugacz J., Lekston Z., Morawiec H., Januszewski K.: J. Orał Maxillofac. Surg. 53 (1995) 665
• [27] Van Humbeeck J.: Scripta Mater. 50 (2004) 179
• [28] Morawiec H., Drugacz J., Lekston Z.: ASM - Materials and Processes for Medical Devices, California 2003 (w druku)
• [29] Melzer A., Stkel D.: Proceed. of the First International Conference on Shape Memory and Superelastic Technologies, California 1994, 401.