Specyfika procesu tarcia i smarowania węzłów konstrukcyjnych o małych amplitudach przemieszczeń i prędkości ruchu oscylacyjnego

• Autorzy: Spałek J. , Kowal A.

Warianty tytułu

EN

Specification of friction and lubrication of construction ties with the small amplitudes of movements and speed of oscillatory move processes

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Połączenia sworzniowe zawiesi naczyń wyciągowych oraz splotki lin nośnych należą do tych skojarzeń konstrukcyjnych, które podlegają wymuszeniom kinematycznym o charakterze oscylacyjnym (drgającym), W tym przypadku proces tarcia jest stanem nieustalonym, przejściowym - od tarcia spoczynkowego do kinematycznego. Inne zatem musi być podejście do jego opisu i inne wynikają stąd skutki w zakresie smarowania. Klasyczna teoria smarowania nie znajduje w tym przypadku zastosowania. Z praktyki eksploatacyjnej znana jest szczególnie duża uciążliwość w zapewnieniu wymaganej ruchliwości złączy sworzniowych - zwłaszcza w sytuacjach, gdy względne przemieszczenia oraz prędkości kątowe elementów połączenia są małe i posiadają charakter oscylacyjny. Utrata ruchliwości tych złączy wiąże się z tzw. korozją frettingową, zjawiskiem które w Polsce dopiero w ostatnich latach stało się przedmiotem głębszych badań naukowych [L. 1-4]. Zazwyczaj w procesie użytkowania wykluczenie stanu blokady ruchowej uzyskuje się poprzez częste uzupełnianie (tzw. dosmarowywanie) lub wymianę czynnika smarnego. Obserwacje praktyczne wskazują jednak na małą efektywność tych zabiegów. Ten udokumentowany fakt doświadczalny wymaga szczegółowego rozpatrzenia i podjęcia próby udzielenia odpowiedzi na gruncie współczesnej wiedzy o procesach tarcia i smarowania.

EN

Bolt connections of the suspension vessel gears together with wires and suspension rope strands belong to those construction associations that relate to kinematical input functions with the oscillatory (resonator) characteristics. The movements and relative speeds of these elements are small. In this case the friction process is a nonstationary state, transient from the standstill to kinematics friction. The approach to the description should be different then and the other results in lubrication appear. The classic theory of lubrication doesn't apply to the above case. In the work the above case was described based on the modern tribological knowledge, describing various models of friction and the given mathematical relations.

Słowa kluczowe

PL

tarcie; smarowanie; skojarzenie sworzniowe; korozja frettingowa

EN

friction; lubrication; bolt connection; fretting corrosion

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2002
• Tom: nr 6
• Strony: 1623--1633
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Spałek J.

• Instytut Mechanizacji Górnictwa. Politechnika Śląska, ul. Akademicka 2, 44-100 Gliwice

autor

Kowal A.

• Instytut Mechanizacji Górnictwa. Politechnika Śląska, ul. Akademicka 2, 44-100 Gliwice

Bibliografia

• 1. Neyman A.: Studia nad frettingiem. Wpływ struktury węzła styku na zużycie. ZN Politechniki Gdańskiej, nr 69, Gdańsk 1993.
• 2. Pytko S., Szczerek M.: Fretting - forma niszczenia elementów maszyn. Tribologia (138), nr 6, 1994.
• 3. Kowal A.: Korozja frettingowa na powierzchniach styku elementów maszyn. VII Konferencja „Trwałość elementów i węzłów konstrukcyjnych maszyn TEMAG'99", Ustroń, listopad 1999.
• 4. Kowal A., Spałek J.: Zjawisko korozji frettingowej w ruchowych skojarzeniach czop-piasta. Konferencja „Efektywne i bezpieczne sysemy transportowe w zakładach górniczych - KOMTECH'2001", Szczyrk, listopad 2001.
• 5. Fuller D.D.: Teoria i praktyka smarowania. Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa 1960.
• 6. Cottrel A.H.: Własności mechaniczne materii. PWN, Warszawa 1970.
• 7. Lawrowski Z.: Tribologia - tarcie, zużywanie i smarowanie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• 8. Płaza S.: Fizykochemia procesów tribologicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1997.
• 9. Zum Gahr K.H.: Microstructure and wear of materials. Tribology Series 10, Wyd. Elsevier, Amsterdam - Oxford 1987.
• 10. Spałek J.: Nowe kryterium wpływu oleju na proces zmęczenia stykowego warstwy wierzchniej elementów o hertzowskim kontakcie. III Międzynarodowa Konferencja „Zastosowania Mechaniki w Górnictwie", Gliwice - Rudy Raciborskie, styczeń 2001. Mat. s. 147-150.
• 11. Neyman A., Karaszewski W., Łubniewski M.: Porównanie wyników badań przeciwzatarciowych wybranych środków smarnych z ich skutecznością w ograniczaniu zużycia. IX Kongres Eksploatacji Urządzeń Technicznych, Krynica, wrzesień 2001. Mat t. II, s. 117-124.
• 12. Osiński Z. (red): Tłumienie drgań. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.