Właściwości tribologiczne olejów cyklofosfazenowych X-1P i X-100 w układach tarciowych stal/stal i stal/glin

• Autorzy: Przedlacki M. , Kajdas C.

Warianty tytułu

EN

The tribological properties of cyclophosphazene lubricants X-1P and X-100 in steel/steel and steel/aluminum contacts

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań tribologicznych olejów cyklofosfazenowych X-1P i X-100. Testy tribologiczne realizowano w warunkach tarcia granicznego na aparacie typu Optimol SRV w układach tarciowych: kula stalowa-tarcza stalowa i kula stalowa-tarcza glinowa. Zaobserwowano, że mniejsze zużycie elementu aluminiowego w układzie aluminium-stal występuje przy zastosowaniu oleju X-1P o mniejszej zawartości fluoru. Z kolei w układzie stal-stal lepsze właściwości przeciwzużyciowe wykazuje olej X-100, który zawiera znacznie więcej fluoru. W przypadku obydwu układów tarciowych zaobserwowano, że olej zapewniający niższe zużycie charakteryzuje się wyższym współczynnik tarcia. Powierzchnie tarcz smarowanych tymi olejami badane były z wykorzystaniem technik XPS i SEM/EDS. Stwierdzono, że w przypadku układu stal-stal wyższe zużycie stali przy użyciu oleju X-1P powiązane jest z silniejszą degradacją substancji smarowej niż dla oleju X-100.

EN

The tribological test results of cyclophosphazene lubricants X-1P and X-100 are presented in this paper. The tribological tests were performed on an Optimol SRV tester with steel ball - steel disc and steel ball - aluminum disc contacts. The lower wear of aluminum disc in steel/aluminum contacts was observed for the X-1P lubricant which contains smaller concentration of fluorine. On the other hand, in the steel/steel contact better anti-wear properties were exhibited by X--100 oil containing more fluorine. For both friction contacts higher friction coefficient was observed for the lubricant providing smaller wear. The surfaces of the discs lubricated with X-1P and X-100 were examined using XPS and SEM/EDS techniques. It was found that in the steel/steel contact higher steel wear is connected with stronger degradation of lubricant X-1P than of X-100.

Słowa kluczowe

PL

cyklofosfazeny; stal; glin; tarcie graniczne

EN

cyclophosphazenes; steel; aluminum; boundary lubrication

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2002
• Tom: nr 3
• Strony: 985--997
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Przedlacki M.

• Politechnika Warszawska, Instytut Chemii, ul. Łukasiewicza 17, 09-400 Płock

autor

Kajdas C.

• Politechnika Warszawska, Instytut Chemii, ul. Łukasiewicza 17, 09-400 Płock

Bibliografia

• 1. Nader B.S., Kar K.K., Morgan T.A., Pawloski C.E., Billing W.L.: Development and Tribological Properties of New Cyclotriphosphazene High Temperature Lubricants for Aircraft Gas Turbine Engines, Tribology Transactions, 35 (1992), 1, 37-44.
• 2. Kang H.J., Zhao Q., Talke F.E., Perettie D.J., Dekoven B.M., Morgan T.A., Fischer D.A., Hsu S.M., Bhatia S.: The Use of Cyclic Phosphazene Additives to Enhance the Performance of the Head/Disk Interface, Lubrication Engineering, 1999, 3, 22-26.
• 3. Perettie D.J., Johnson W.D., Morgan T.A., Kar K.K., Potter G.E., Dekoven B.M., Putzig C.L.: Cyclic Phosphazenes as Advanced Lubricants for Thin Film Magnetic Media, Adv. Info. Storage Syst. 7. 1996, 157-163.
• 4. Yang M., Talke F.E., Perettie D.J., Morgan T.A., Kar K.K., Dekoven B., Potter G.E.: Cyclotriphosphazenes as Potential Lubricants for Thin Film Hard Disks, Tribology Transactions, 38 (1995), 3, 636-644.
• 5. Zhao Q., Kang H.J., Fu L., Talke F.E., Perettie D.J., Morgan T.A.: Tribological Study of Phosphazene-Type Additives in Perfluoropolyether Lubricant for Hard Disk Applications, Lubrication Engineering, 1999, 3, 16-21.
• 6. Zhao Z., Bhushan B.: Tribological performance of PFPE and X-1P lubricants at head-disk interface. Part I. Experimental results, Tribology Letters, 6(1999), 129-139.
• 7. Jiaa C.L., Liu Y.: Tribological evaluation and analysis of the head/disk interface with perfluoropolyether and X-1P phosphazene mixed lubricants, Tribology Letters, 7 (1999), 11-16.
• 8. Zhao Q., Kang H.J., Talke F.E.: Effect of Phosphazene-Type Additive X-100 on the Tribological Performance of Z-Dol at the Head/Disk Interface, Lubrication Engineering, 2001, 2, 15-20.
• 9. Perettie D.J., Morgan T.A., Zhao Q., Kang H.-J., Talke F.E.: The use of phosphazene additives to enhance the performance of PFPAE lubricants, Journ. of Magnetism and Magnetic Materials, 193 (1999), 318-321.
• 10. Hara H., Nishiguchi I., Sugi S., Tsuboi S.: hwestigation of micro-phase separation of the additive, cyclotriphosphazene, in lubricant films of hard disk media, Tribology Letters, 10 (2001), 3, 143-148.
• 11. Choa S.H., Ludema K.C., Potter G.E., Dekoven B.M., Morgan T.A., Kar K.K.: A Model for the Boundary Film Formation and Tribological Bahavior of a Phosphazene Lubricant on Steel, Tribology Tramsactions, 38 (1995), 4, 757-768.
• 12. Przedlacki M., Kajdas Cz., Liu W.: On lubrication mechanism of perfluorinated alcohols in steel/steel and steel/aluminum contacts, Tribologia (w druku).
• 13. Keller M.A., Saba C.S.: Oxidative Stability and Degradation Mechanism of a Cyclotriphosphazene Lubricant, Analytical Chemistry, 68 (1996), 19, 3489-3492.