Warstwy wierzchnie wieloskładnikowych brązów antymonowych. Część II. Bizmut, nikiel

• Autorzy: Czupryk W.

Warianty tytułu

EN

Surface layers of multicomponent antimony bronzes. Part II. Bismuth, nickel

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zamieszczono wyniki badań AES warstw wierzchnich brązów antymonowych zawierających w swoim składzie bizmut oraz brązów dodatkiem bizmutu i niklu łącznie. Analizy dotyczyły również warstw wierzchnich stali 45 współpracującej z tymi brązami w tarciu z udziałem smaru. Rola bizmutu i niklu w stopach z miedzią jest skrajnie różna. Bizmut występuje w postaci praktycznie czystego składnika podobnie jak ołów w stopach CuPb. Nikiel tworzy z miedzią w stanie stałym roztwory z nieograniczoną rozpuszczalnością. Dlatego też ich udział w budowie warstw wierzchnich może być różny. Wyniki analiz AES zawartości bizmutu w warstwach wierzchnich brązów wykazały zwiększoną zawartość tego pierwiastka w warstwach powierzchniowych. W warstwach głębiej zlokalizowanych ilość bizmutu silnie wzrasta. Bizmut występuje również w warstwach powierzchniowych stali 45 współpracującej z brązami, ale jest go tutaj mało. W warstwach głębiej leżących jego ilość maleje. Odmiennie zachowuje się nikiel. W warstwie powierzchniowej (do 20A) brązu jego zawartość wynosi średnio 30% przy zawartości w objętości stopu równej 3,0%. W podobnej warstewce na stali zawartość niklu jest również duża. W warstwach głębiej zlokalizowanych brązu ilość niklu zmniejsza się, na stali rośnie.

EN

The paper contains results of AES tests of surface layers of antimony bronzes containing bismuth and bronzes containing both bismuth and nickel. Analyses concerned also surface layers of steel 45 cooperating with these bronzes in friction with lubricant. The role of bismuth and nickel in alloys with copper is entirely different. Bismuth occurs in the form of a practically pure element, just like lead in CuPb alloys. Nickel together wil copper forms solutions with unlimited solubility. That is why their contribution in the forming of surface layer can be varied. Results of AES analyses of bismuth contents in surface layers of bronzes proves an increased contents of this element in surface layers. In deeper layers the amount of bismuth grows rapidly. Bismuth ccurs also in surface layers of steel 45 cooperating with bronzes but there is only very little. In deeper layers its amount decreases even more. Nickel behaves differently. In surface layer (up to 20A ) of bronze its contents accounts for 30% on average, while deeper within the alloy it does not exceed 3,0%. In a similar layer of steel the contents of nickel decreases, whereas in steel it increases.

Słowa kluczowe

PL

brązy antymonowe; brązy wieloskładnikowe; bizmut; nikiel; warstwa wierzchnia; spektrometria AES

EN

multicomponent antimony bronzes; bismuth; nickel; surface layer; AES spectrometry

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2001
• Tom: nr 5
• Strony: 1005--1016
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Czupryk W.

• Katedra Aparatury i Inżynierii Procesowej, Akademia Ekonomiczna, Wrocław

Bibliografia

• 1. Kireenko O. F.; Cvetkova N. B., Berdenikov A. I., Šacova S. A.; Issledovanije pričin anomalnogo iznosa torcevogo uplotnienija vintovogo nasosa, pereraspredelenije chimičeskich elementov u poverchnosti trenia, Trenie i iznos, 1985, t. 6, nr 4, str. 674-683.
• 2. Kragielskij I. V., Rybakova L. M., Kuksenova L. I. Tolokonnikov V. l. (i inni) Issledovanije chimičeskovo sostava i struktury zony deformacji splava CuAlMn pri trenii, Trenie i iznos, 1982, t. 3, nr 2, s. 204-211.
• 3. Kuksenova L. I., Samylkin V. M., Tolokonnikov V. l., Rybakova L. M.; Issledovanije strukturnych izmienienij v poverchnostnych slojach aluminievych bronz pri trenii, Trenie i iznos, 1984, t. 5, nr 2, s. 227-232.
• 4. Czupryk W. Warstwy wierzchnie brązów cynowych i antymonowych, cz. I Cyna, antymon, Tribologia, praca złożona w wydawnictwie, 2000 r.