Od erytrenu do Keru. Karta historii polskiego kauczuku syntetycznego

• Autorzy: Ciechanowicz L.

Warianty tytułu

EN

From erythrene to Ker rubber. A chapter in the history of the Polish synthetic rubber

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawiono prace badawcze nad syntezą butadienu (erytrenu) i produktem jego polimeryzacji prowadzone w Polsce przedwojennej. Nie powiodły się liczne próby otrzymywania butadienu z mieszaniny alkoholu etylowego z aldehydem octowym z dobrą wydajnością. Wynalezienie nowego katalizatora umożliwiło opracowanie zmodyfikowanej metody otrzymywania butadienu bezpośrednio z alkoholu etylowego. Nowy katalizator zawierał tlenek magnezu i tlenek krzemu. Zapewniał on znacznie większą wydajność butadienu. Z butadienu przez polimeryzację w masie z zastosowaniem sodu jako inicjatora otrzymano kauczuk nazwany Kerem. W 1938 r. w Dębicy w niewielkiej fabryce rocpoczęto produkcję Keru. Pod koniec II wojny światowej opracowana metoda otrzymywania butadienu została przez firmę SAGS zaadaptowana w Ferrarze we Włoszech. W 1942 r. Publicker Commercial Alcohol Company zawarła umowę o wykorzystaniu tej metody w USA. Metoda została też opatentowana w USA. Po II wojnie światowej produkcję Keru w Polsce utrzymywano do 1956 r. Scharakteryzowano metodę otrzymywania butadienu z alkoholu etylowego i kauczuku polimeryzacji sodowej.

EN

Research works on the synthesis of butadiene (erythrene) and its sodium polymerized product carried out in prewar Poland are described. A vast amount of the works on butadiene derived from an acetaldehyde/ethyl alcohol mixture has been unsuccessful because of a low yield. But a new catalyst system for the direct conversion of ethyl alcohol to butadiene was devised. It consisted of magnesia and silica. The catalyst system provided much higher chemical efficiency of butadiene. By bulk polymerization of butadiene using sodium as an initiator synthetic rubber named Ker was obtained. In 1938 a pilot plant producing Ker rubber came into operation at Dębica, a little town in south-eastern Poland. During the latter part of World War II the method for producing butadiene was adapted by Italian SAGS in Ferrara. In 1942 The Publicker Commercial Alcohol Company concluded an agreement for employing the process in the United States. The process for producing butadiene was protected by US patent. After World War II the production of sodium polymerized butadiene was continued until 1956 in Poland. The Polish method for production of butadiene derived from ethyl alcohol and making polybutadiene rubber was characterised. Now it is, of course, of historical significance.

Słowa kluczowe

PL

butadien; polimeryzacja; kauczuk butadienowy; historia badań; praca badawcza; metoda otrzymywania; Polska

EN

butadiene; polymerization; polybutadiene rubber; polybutadiene rubber - research history in Poland

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników
• Czasopismo: Elastomery
• Rocznik: 1999
• Tom: T. 3, nr 4
• Strony: 3--12
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz.

Twórcy

autor

Ciechanowicz L.