Zmienność wyników w zagadnieniach powtarzalności i odtwarzalności wyznaczenia charakterystyk tribologicznych

• Autorzy: Trzos M.

Warianty tytułu

EN

Result variation related to a repeatability and a reproducibility of tribological characteristics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedstawione w artykule rozważania dotyczą zagadnienia zmienności wyników badań tribologicznych prowadzonych w warunkach laboratoryjnych przy określonych parametrach procesu tarcia. Zmienność wyników badań analizowano w dwóch aspektach; pierwszy związany był z powtarzalnością charakterystyk tribologicznych: współczynnika tarcia i wartości zużycia, drugi dotyczył odtwarzalności wyników na różnych tribotesterach. Badaniom poddano charakterystyki tribologiczne trzech różnych skojarzeń materiałowych. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono zależność zmienności badanych charakterystyk od parametrów procesu. Na podstawie uzyskanych wyników wykazano dobrą odtwarzalność współczynnika tarcia oraz przy wyznaczonych parametrach procesu również niewielką zmienność w powtórzeniach badań szczególnie na tribotesterze T10V. W przypadku badań zmienności zużycia zaobserwowano silną jej zależność od skojarzenia materiałowego. Tylko dla skojarzenia materiałowego stal-ceramika na podstawie wartości współczynnika zmienności stwierdzono dobrą powtarzalność i odtwarzalność wyznaczanej charakterystyki w określonych warunkach prowadzenia procesu. Pomiary zużycia dla skojarzeń stal z powłoką CrN-ceramika oraz stal-stal nie są powtarzalne oraz odtwarzalne w przyjętym obszarze parametrów procesu tarcia.

EN

The considerations presented concern the issue of the variation of tribological research results. The research was conducted within the chosen area of process parameters in a tribological laboratory. The variations of experimental results are analysed in two aspects. The first one concerns the repeatability of tribological properties - the friction coefficient and the value of wear. The second concerns the reproducibility of results from different tribotesters. The research encompassed the tribological properties of three different pairs of materials and proved the dependence of the variation of measured properties on the process parameters. Based on the results, the research proved both good reproducibility of the friction coefficient and good repeatability for particular tribotesters, especially for the T10V, if the values of process parameters are suitably established. In the case of wear, the strong influence of the materials on the wear variation was observed. For only the frictional pair steel–ceramics was the possibility of achieving good reproducibility and repeatability proved. In the area of analysed process parameters, for both the pairs steel-steel and steel with CrN-coating-ceramics, the measurements of tribological characteristics are neither reproducible nor repeatable.

Słowa kluczowe

PL

współczynnik zmienności; zużycie; współczynnik tarcia; test tribologiczny; odtwarzalność wyników; powtarzalność wyników

EN

coefficient of variation; wear; friction coefficient; tribotesting; experimental research; results reproducibility; results repeatability

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2011
• Tom: nr 6
• Strony: 227--239
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Trzos M.

• Instytut Technologii Eksploatacji – PIB, ul. K. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom.

Bibliografia

• 1. Trzos M.: Badania eksperymentalne w rozwiązywaniu problemów tribologicznych. Tribologia 3/2007 (213) 2007, s. 285-302.
• 2. Meng H. C., Ludema K. C.: Wear models and predictive equalions: their form and content. Wear 181-183 (1995), pp. 443-457.
• 3. Andersson S., Soderberg A., Bjorklund S.: Friction models for sliding dry, boundary and mixed lubricated contacts. Tribology International 40 (2007) s. 580-587.
• 4. Zwierzycki W.: Prognozowanie niezawodności zużywających się elementów maszyn. Biblioteka Problemów Eksploatacji. Instytut Technologii Eksploatacji 1998.
• 5. Bregliozzi G., Ahmed S.I.-U., Di Schino A., Kenny J.M., Haefke H.: Friction and wear behayior of austenitic stainless steel: influence of atmospheric humidity, load range, and grain size. Tribology Letters, Vol. 17, No. 4, November 2004 (p. 697-704).
• 6. Zieberl C., Zum Gahr K.-H.: Microtribological properties of two-phase A1203 ceramic studied by AFM and FFM in air of different relative humidity. Tribology Letters. Vol. 17. No. 4, November 2004 (901-909).
• 7. Amamoio Y., Goto H.: Friction and wear of carbon steel near T1 -transition under dry sliding. Tribology International 39 (2006) 756-762.
• 8. Bonny K., De Baets P., Perez Y., Vleugels J., Lauwers B.: Friction and wear characteristics of WC-Co cemented carbides in dry reciprocating sliding contact. Wear 268 (2010) 1504-1517.