Analiza wpływu grubości warstw składowych na deformacje i pękanie powłok wielowarstwowych Ti/TiN

• Autorzy: Kot M. , Major Ł. , Lackner J. , Rakowski W.

Warianty tytułu

EN

Analysis of the influence of sublayer thickness on the deformation mechanism and fracture of Ti/TiN multilayer

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule analizowano wpływ wielowarstwowej budowy powłok typu ceramika/metal na zwiększenie ich odporności na pękanie i ograniczenie zużycia. Analizowano deformacje i pękanie takich powłok w oparciu o wyniki badań indentacyjnych i tribologicznych. Badano powłoki 8xTi/TiN o różnych stosunkach grubości warstw składowych Ti i TiN, nałożone na stalowe podłoża metodą PLD. Mechanizm deformacji takich powłok polegał na uplastycznianiu warstw Ti i pękaniu warstw TiN, co obserwowano z użyciem mikroskopii transmisyjnej. Analizowano możliwość propagacji pęknięć w kolejnych warstwach składowych ceramicznych i metalowych na skutek powtarzającego się obciążenia przy teście tribologicznym w styku kula–tarcza.

EN

Ceramic/metal multilayers with a nanometer thickness of layers are new kinds of materials for tribological applications. A stack of hard ceramic and tough metallic layers give coatings with higher hardness, adhesion and wear resistance. In this article, micromechanical properties of Ti/TiN multilayers with different thickness ratios of ceramic to metallic sublayers are presented. Multilayers were deposited on 2H17 ferrite steel by the PLD (Pulsed Laser Deposition) technique. The deformation mechanism based on subsequent fracture of TiN sublayers and followed plastic deformation of Ti around crack were found using TEM examination of thin foils from spherical indents. Tribological tests show the highest wear resistance of 8xTi/TiN multilayer with 1:2 thickness ratio of Ti:TiN (42:83 nm). Slightly lower wear resistance of 8xTi/TiN 1:4 (25:100 nm) is a result of possible crack propagation through the metallic sublayer and the loss of its ability to deflect and terminate cracks. The thinner metallic sublayers, the easier is crack propagation through the coating, but excessively thick Ti sublayers lead to lower hardness and wear resistance. Optimum properties for tested Ti/TiN system could be expected when the metallic sublayer is not thinner than 40nm and metallic to ceramic thickness ratio is 1:2.

Słowa kluczowe

PL

powłoki wielowarstwowe; deformacje; pękanie; zużycie

EN

multilayer coatings; deformations; fracture; wear

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 4
• Strony: 181--189
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kot M.

autor

Major Ł.

autor

Lackner J.

autor

Rakowski W.

• Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki, 30-065 Kraków, al. Mickiewicza 30,

Bibliografia

• 1. Musil J.: Hard and superhard nanocomposite coatings. Surface and Coatings Technology 125 (2000) 322-330.
• 2. Kot M., Rakowski W., Major B., Major Ł., Morgiel J.: Effect of bilayer period on properties of Cr/CrN multilayer coatings produced by laser ablation. Surface and Coatings Technology 202 (2008) 3501-3506.
• 3. Major Ł., Morgiel J., Lackner J.M., Szczerba M.J., Kot M., Major B.: Microstructure Design and Tribological Properties of Cr/CrN and TiN/CrN Multilayer Films. Advanced Engineering Materials 10 (2008) 617-621.
• 4. Kot M., Rakowski W., Morgiel J., Major Ł.: Właściwości powłok wielowarstwowych o różnej grubości warstw Ti/TiN. Tribologia 225 (3/2009) 59-68.
• 5. Lackner J.M.: Industrially- scaled hybrid Pulsed Laser Deposition at Room Temperature, published by "Orekop", Kraków (2005).
• 6. Was G.S., Foecke T.: Deformation and fracture in microlaminates. Thin Solid Films 286 (1996) 1-31.
• 7. Xie Z.H, Hoffman M., Munroe P., Bendavid A., Martin P.J.: Deformation mechanisms of TiN multilayer coatings alternated by ductile or stiff interlayers. Acta Materialia 56 (2008) 852-861.
• 8. Rzepiejewska-Malyska K., Parlinska-Wojtan M., Wasmer K., Hejduk K., Michler J.: In-situ SEM indentation studies of the deformation mechanisms in TiN,CrN and TiN/CrN. Micron 40 (2009) 22-27.