Optymalizacja zawartości dodatków smarnych w modelowych kompozycjach smarowych

• Autorzy: Matuszewska A. , Grądkowski M. , Makowska M.

Warianty tytułu

EN

Optimization of the additives content in model lubricants

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbadano wpływ wybranych, komercyjnych dodatków smarnych na zdolność środka smarowego na bazie mineralnego oleju podstawowego SAE 30/95 do przeciwdziałania zacieraniu. Badania prowadzono za pomocą aparatu czterokulowego T-02, umożliwiającego liniowy przyrost obciążenia węzła tarcia. Porównania właściwości smarnych badanych dodatków dokonano na podstawie wielkości obciążenia zacierającego (Pt), granicznego nacisku zatarcia (poz) oraz analizy zmian momentu i współczynnika tarcia w funkcji obciążenia. Wartości poszczególnych badanych parametrów zależą od rodzaju i zawartości dodatków smarnych w kompozycji smarowej. W wielu przypadkach stwierdzono brak monotonicznej zależności badanej cechy od zwartości dodatku w kompozycji, przy czym maksima dla różnych badanych dodatków oraz poszczególnych badanych cech występują przy różnych stężeniach dodatków w kompozycji smarowej. Brak monotoniczności oraz różna zależność badanych cech dla różnych dodatków od ich stężenia w oleju uniemożliwia aprioryczną optymalizację składu oleju smarowego. Stwierdzono także, że kompozycje smarowe o porównywalnej wartości Pt mogą wykazywać znaczne różnice wartości poz i odwrotnie. Wskazuje to, że maksymalna wartość obciążenia zacierającego nie powinna być jedynym kryterium optymalizacji zawartości dodatku smarnego w kompozycji. Fakty te powinny być brane pod uwagę podczas komponowania środków smarowych dla określonych rodzajów węzłów i warunków tarcia.

EN

The paper discusses the research on the influence of selected commercial lubricating additives on the ability of the lubricant based on SAE 30/95 to prevent scuffing. The research was done using the T-02 four-ball apparatus, which allows a proportional increase of the load of the friction pair. The comparison of the investigated additives was based on the value of scuffing load (Pt), limiting pressure of seizure (poz) and on changes of the moment and coefficient of friction as a function of the load. The values of the examined parameters depend on the type and quantity of additives in the lubricating composition. In many cases, no monotonic dependence of the parameters on the content of additive was observed, and maxima for different additives and investigated features are present at different concentrations of the additives in the lubricating composition. No monotonicity and varying dependence of the investigated features for different additives and their concentration prevents aprioric optimisation of the lubricating oil composition. It has also been concluded that lubricating compositions of comparative values of Pt can show significant differences in poz values and vice versa. This shows that the maximal value of scuffing load should not be the only criterion for optimising the content of the additive in lubricant. These facts should be considered during composing the lubricants for specified friction pairs and friction conditions.

Słowa kluczowe

PL

tarcie; smarowanie; kompozycje smarowe; dodatki smarne; zacieranie

EN

friction; lubrication; lubricant compositions; lubricating additives; scuffing

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 3
• Strony: 171--184
• Opis fizyczny: Bibliogr. 10 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Matuszewska A.

autor

Grądkowski M.

autor

Makowska M.

• Instytutu Paliw i Energii Odnawialnej, ul. Jagiellońska 55, 03-301 Warszawa

Bibliografia

• 1. Burakowski T., Wierzchoń T.: Inżynieria powierzchni metali. WNT, Warszawa, 1995.
• 2. Krantz L. T., Coper C. V., Townsend D. P., Hansen B. D.: Increased Surface Fatigue Lives of Spur Gears by Application of a Coating, NASA Report NASA/TM-2003-212463, 2003.
• 3. Gahlin R., Larsson M.; Hedenqvist P.: Me-C:H Coatinss in Motor Vehicles. Wear, 2001, 249, 302-309,
• 4. Stachowiak G.W., Batchelor A.W.: Engineering Tribology - Second Edition. Butterworth-Heinemann, 2001, 744.
• 5. Kajdas Cz., Hiratsuka K.: Kataliza i tribokataliza. Tribologia, 2004, 2, 11-24.
• 6. Burakowski T., Marczak R.: Eksploatacyjna warstwa wierzchnia i jej badanie. Zagadnienia Eksploatacji Maszyn. 1995, 3(103), 327-337.
• 7. Konchits V.V., Myszkin N.K.: Organic Deposits on Friction Surface and Their Role in Boundary Lubrication. Proc. of 13th International Colloquium on Tribology, Esslingen, 2002, 1259-1268.
• 8. Matuszewska A., Grądkowski M.: Antiwear Action of Mineral Lubricants Modified by Conventional and Unconventional Additives. Tribology Letters, 2007, 2(27), 177-180.
• 9. Szczerek M., Tuszyński W.: Badania tribologiczne. Zacieranie. ITeE, Radom, 2000.
• 10. Matuszewska A.: Tribologiczna ocena efektywności środków smarowych przeznaczonych do stalowych węzłów tarcia. Rozprawa doktorska, Politechnika Krakowska, Kraków, 2008, 171.