Aparat czterokulowy do badania właściwości przeciwzużyciowych, przeciwzatarciowych i powierzchniowej trwałości zmęczeniowej z możliwością podgrzewania środka smarowego

• Autorzy: Michalczewski R. , Szczerek M. , Tuszyński W. , Wulczyński J.

Warianty tytułu

EN

A four-ball machine for testing antiwear, extreme-pressure properties, and surface fatigue life with a possiblility to increase the lubricant temperature

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono nowy aparat czterokulowy, opracowany w ramach zadania realizowanego w Programie Wieloletnim PW-004 pn. "Doskonalenie systemów rozwoju innowacyjności w produkcji i eksploatacji w latach 2004-2008", którego Instytut Technologii Eksploatacji - PIB w Radomiu jest głównym realizatorem. Podstawową różnicą między nowym aparatem czterokulowym a tego typu urządzeniami dotychczas wytwarzanymi w ITeE - PIB jest znaczące rozszerzenie jego możliwości badawczych. Dotychczas wytwarzany aparat czterokulowy, oznaczony symbolem T-02, pozwalał na badania właściwości przeciwzużyciowych i przeciwzatarciowych środków smarowych. Inny aparat czterokulowy, oznaczony symbolem T-03, umożliwiał badanie jedynie powierzchniowej trwałości zmęczeniowej. Do tego oba aparaty nie pozwalały na badania w podwyższonej i kontrolowanej temperaturze. Nowy aparat, oznaczony symbolem T-02U, pozwala na realizację wszystkich wymienionych badań, zarówno dla środków smarowych, jak i materiałów konstrukcyjnych. Zaprezentowano genezę tematu, budowę i charakterystykę techniczną nowego aparatu, realizowane metody badawcze, przedstawiono wybrane wyniki badań weryfikacyjnych, potencjalne obszary zastosowania oraz pierwsze wdrożenia.

EN

The authors present a new four-ball machine developed within the scope of the Multi-Year Programme PW-004 "Development of innovative systems of manufacturing and maintenance 2004-2008", coordinated by the Institute for Sustainable Technologies - National Research Institute in Radom. The main difference between the new device and the ones having been manufactured by ITeE - PIB so far is related to a significant improvement of the research capabilities. The previously manufactured four-ball machine, known as T-02 tribotester, was intended for testing antiwear (AW) and extreme-pressure (EP) properties of lubricants. Another four-ball tribotester, denoted as T-03, was intended only for determination of the surface fatigue life. Neither T-02, nor T-03 machine made it possible to perform runs at an increased and controlled lubricant temperature. The new machine, denoted as T-02U, enables the user to perform all the mentioned tests, both for lubricants and engineering materials. A genesis of the idea of the new four-ball machine, its main units, technical specifications, realized test methods, chosen results of verification testing, potential areas of application, as well as first implementations in industrial and scientific laboratories, are presented.

Słowa kluczowe

PL

aparat czterokulowy; właściwości przeciwzużyciowe i przeciwzatarciowe; powierzchniowa trwałość zmęczeniowa; środki smarowe; materiały konstrukcyjne; wdrożenie; innowacyjność

EN

four-ball machine; antiwear (AW) and extreme-pressure (EP) properties; surface fatigue life; lubricants; engineering materials; implementation; know-how

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2009
• Tom: nr 1
• Strony: 113--128
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Michalczewski R.

autor

Szczerek M.

autor

Tuszyński W.

autor

Wulczyński J.

• Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy (ITeE - PIB), Zakład Tribologii, ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom

Bibliografia

• 1. Kajdas C., Majzner M.: Effectiveness of selected CHO compounds as antiwear additives to white mineral oils. Tribology Transactions. 2005, t. 48, s. 93-99.
• 2. Jayadas, N.H., Prabhakaran Nair K., Ajithkumar G.: Tribological evaluation of coconut oil as an environment-friendly lubricant. Tribology International. 2007, t. 40, s. 350-354.
• 3. Zeng X., Li J., Wu X., Ren T., Liu W.: The tribological behaviors of hydroxyl-containing dithiocarbamate-triazine derivatives as additives in rapeseed oil. Tribology International. 2007, t. 40, s. 560-566.
• 4. Sharma Brajendra K., Adhvaryu A., Erhan Sevim Z.: Friction and wear behavior of thioether hydroxy vegetable oil. Tribology International. 2009, t. 42, s. 353-358.
• 5. Sułek M.W., Bocho-Janiszewska A.: The effect of metal 8-hydro-xyquinolinates as lubricant additives on the friction process. Tribology Letters. 2003, t. 15, s. 301-307.
• 6. Rico E. Fernandez, Minondo I., Cuervo D. Garcia: The effectiveness of PTFE nanoparticle powder as an EP additive to mineral base oils. Wear. 2007, t. 262, s. 1399-1406.
• 7. Tuszyński W., Michalczewski R., Piekoszewski W., Szczerek M.: Effect of ageing automotive gear oils on scuffing and pitting. Tribology International. 2008, t. 41, s. 875-888.
• 8. Rico E. Fernandez, Minondo I., Cuervo D. Garcia: Rolling contact fatigue life of AISI 52100 steel balls with mineral and synthetic polyester lubricants with PTFE nanoparticle powder as an additive. Wear. 2009, t. 266, s. 671-677.
• 9. Michalczewski R., Piekoszewski W., Szczerek M., Tuszyński W.: The lubricant - coating interaction in rolling and sliding contacts. Tribology International. 2009, t. 42, s. 554-560.
• 10. Szczerek M.: Metodologiczne problemy systematyzacji eksperymentalnych badań tribologicznych. Wyd. ITeE, Radom 1997.
• 11. Szczerek M., Tuszyński W.: Badania tribologiczne. Zacieranie. Wyd. ITeE, Radom 2000.
• 12. Piekoszewski W., Szczerek M., Tuszyński W.: The action of lubricants under extreme pressure conditions in a modified four-ball tester. Wear. 2001, t. 249, s. 188-193.
• 13. Szczerek M., Tuszyński W.: A method for testing lubricants under conditions of scuffing. Part I. Presentation of the method. Tribotest journal. 2002, t. 8, nr 4, s. 273-284.
• 14. Burakowski T., Szczerek M., Tuszyński W.: Scuffing and seizure - characterization and investigation. Rozdział 6 pracy zbiorowej (red. Totten G.E., Liang H.): Mechanical Tribology. Materials, characterization, and applications. Wyd. Marcel Dekker, Inc. (USA), New York - Basel 2004.
• 15. Michalczewski R., Szczerek M., Tuszyński W., Wulczyński J.: Nowa metoda wyznaczania właściwości przeciwzatarciowych materiałów konstrukcyjnych i środków smarowych. ZEM. 2006, z. 3, s. 53-66.
• 16. Michalczewski R., Piekoszewski W.: The method for assessment of rolling contact fatigue of PVD/CVD coated elements in lubricated contacts. Tribologia. Finish Journal of Tribology. 2006, t. 25, s. 34-43.
• 17. Libera M., Piekoszewski W., Waligóra W.: The influence of operational conditions of rolling bearings elements on surface fatigue scatter. Tribologia. 2005, nr 3, s. 205-215.