Architektura, stres i potrzeba bezpieczeństwa

• Autorzy: Czyński M.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zwykle z niechęcią i irytacją patrzymy na wszelkie formy ludzkiej, nieprofesjonalnej ingerencji w architekturę budynków, na samowolne próby przekształcania elewacji, przebudowę wewnętrznych układów funkcjonalnych, zmiany aranżacji i zagospodarowania terenu. Uważamy je przeważnie za przejaw skłonności anarchicznych, dowód niskiej kultury czy braku gustu użytkowników. Niektórym z tych działań godzimy się przypisać bardziej szlachetne intencje - potrzebę indywidualnej ekspresji w zuniformizowanym środowisku, chęć odróżnienia się od innych. Jednak po głębszym zastanowieniu dostrzeżemy, że w wielu przypadkach motorem ludzkiej aktywności przestrzennej może być przede wszystkim deficyt poczucia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego, spowodowany obecnością w środowisku zbudowanym różnego rodzaju czynników stresogennych i zjawisk patologicznych. Dlatego dezaprobata dla tego typu zachowań wydaje się być wątpliwa etycznie, nawet jeśli stanowią one samowolę budowlaną, naruszają warunki techniczne budownictwa czy zapisy prawa autorskiego. Ich przyczyną są bowiem często wady rozwiązań architektonicznych i urbanistycznych, które niejednokrotnie wynikają z doktrynalnych podstaw projektowania. Powszechność zjawiska pozwala przypuszczać, że poznanie mechanizmu reakcji przystosowawczych oraz zachowań obronnych może być kluczem dla lepszego zrozumienia roli architektury jako regulatora relacji społecznych człowieka oraz instrumentu kształtowania bardziej przyjaznego i bezpiecznego środowiska życia.

Słowa kluczowe

PL

antropologia architektury; stres w środowisku zbudowanym; zachowania obronne

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 10
• Strony: 153--162
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., fot.

Twórcy

autor

Czyński M.

• Politechnika Szczecińska, Wydział Budownictwa i Architektury, Zakład Projektowania Architektonicznego

Bibliografia

• - Aronson E., Wilson T.D., Alert R.M., Psychologia społeczna. Serce i umysł., Wyd. Zysk i Ska, Poznań 1997
• - Bańka A., Społeczna psychologia środowiskowa, Wyd. Naukowe Scholar, t.9, Warszawa 2002
• - Burszta W.J., Antropologia kultury, Wyd. Zysk i Ska Poznań 1998
• - Czyński M., Architektura w przestrzeni ludzkich zachowań. Wybrane zagadnienia bezpieczeństwa w środowisku zbudowanym., Wyd. Uczelniane PS, Szczecin 2006
• - Gehlen A., W kręgu antropologii i psychologii społecznej, Czytelnik, Warszawa 2001
• - Glass D., Singer J., Urban stress, Academic, New York 1972
• - Goffman E., Relations in public, Harper, New York 1971
• - Hali E.T., Ukryty wymiar, PIW , Warszawa 1976
• - Kocowski T., Potrzeby człowieka. Koncepcja systemowa, Ossolineum, Wyd. PAN, Wrocław 1982
• - Newman O., Defensible Space. Crime prevention through urban design, The Macmillan Company New York 1972
• - Niezabitowski A., Struktura przestrzenna miasta a poczucie bezpieczeństwa. Architektoniczne komponenty stresu środowiskowego, Zeszyty Naukowe PŚ 1996, 33
• - Sulima R., Antropologia codzienności, Wyd. UJ, Kraków 2000
• - Sztompka P., Socjologia wizualna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005
• - Tzonis A., Vers un envirinnement non-oppressif, Ed. P. Madraga, Paris 1976
• - Wilson E.O., Socjobiologia, Wyd. Zysk i Ska, Poznań 2000
• - Wolański N., Ekologia człowieka, t.1,2, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006
• - Wódz J., Problemy patologii społecznej w mieście, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1989
• - Zimbardo P.G., Psychologia i życie , Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1999