Określenie właściwości smarnych oleju napędowego z hydrokrakingu w funkcji zawartości wybranych estrów CHO - Cz. 2

• Autorzy: Korycki J. , Kajdas Cz. , Frydrych J. , Słowiński G. , Pisarek M.

Warianty tytułu

EN

Determination of lubricity properties of hydrocracked diesel base fuel as the function of the concentration of CHO esters - Part II

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W Cz. 1 badanego obszaru tematycznego omówiono wyniki badań wstępnych - metodycznych. W niniejszej pracy przedstawiono szczegółowe wyniki badań właściwości smarnych dwóch estrowych dodatków CHO (węgiel, wodór i tlen): butynianu metylu, dekanianu metylu. Ocenę właściwości smarnych w funkcji stężenia dodatków, prowadzono w bazowym oleju napędowym z hydrokrakingu o zawartości siarki poniżej 5 ppm. Badania te wykonano dla próbek strumieni surowcowych różnych producentów paliw i cieczy wzorcowej - n-heksadekanu. Próbki po procesie tarcia w specjalnej komorze myto i suszono w azocie. Procedurę tę opracowano i wdrożono w IPiEO by ograniczyć utlenianie i inne procesy na powierzchni tarcia. Następnie wybrane fragmenty powierzchni tarcia badano metodami instrumentalnymi. Badania AFM z rozdzielczością poniżej 1nm pozwoliły na ocenę topologii powierzchni po procesie tarcia oraz określenie zakresu zmienności grubości tworzonej warstwy tribofilmu. Postawiono hipotezę, że utworzony tribofilm jest zbudowany z polimerów tarcia. Podjęto próbę potwierdzenia postawionej hipotezy, poprzez oznaczenie składu fragmentów powierzchni tarcia za pomocą innych adekwatnych badań instrumentalnych (AES, XPS). Wpływ tego rodzaju dodatków na strumienie i/lub frakcje paliw węglowodorowych nie jest jeszcze dokładnie poznany. Wynika to m.in. z faktu, że tego rodzaju produkty są dopiero w trakcie opracowywania i atestacji technicznej i ekologicznej. Obszerne badania w tym obszarze tematycznym są prowadzone w Instytucie Paliw i Energii Odnawialnej.

EN

In the article introduced research was presented results of the lubrication properties of selected additives CHO (carbon, hydrogen and oxygen) in hydrocracked or hydrotreated base feel fuels, contain- ing sulphur below 5 ppm. Samples after the friction process in the special chamber were washed and dried in nitrogen. This procedure was worked out and initiated in IPiEO to limit the oxygenation and other processes on the friction surface. Then chosen fragments of friction surfaces were investigated with instrumental methods. Research using AFM apparatus with the resolution below 1 nm allowed estimating surface topology after the friction process and the qualification of the range of the variability of the created layer thickness of friction polymers. By means of other adequate instrumental analytical methods the author investigated the composition of selected friction surface sites. Base fuels of two producers n-hexadecane were used as solvents to test the effect of two esters at different treatment the rates. The hydrocracking process permits the production of base fuels meeting constantly increasing ecological requirements. The influence of such CHO ester type additives on streams and/or fractions of hydrocarbons fuels is not as wide of research on this subject has being performed in the Institute of Fuels and the Renewable Energy.

Słowa kluczowe

PL

hydrokraking; biopaliwa; estry; NIRAM; reakcja tribochemiczna; tarcie; zużycie; deformacja ciał stałych; AFM; mikroskop sił atomowych; AES; spektroskopia elektronów Augera; XPS

EN

hydrocracked diesel fuel; biofuels; esters; NIRAM; tribochemical reaction; friction; wear; deformation of solids; AFM; atomic force microscopy (AFM); AES; Auger electron spectroscopy; XPS; X ray Photon Spectroscopy

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 2
• Strony: 257--276
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Korycki J.

autor

Kajdas Cz.

autor

Frydrych J.

autor

Słowiński G.

autor

Pisarek M.

• Instytut Paliw i Energii Odnawialnej, ul. Jagiellońska 55, 03-301 Warszawa,

Bibliografia

• [1] Bowden F.P., Tabor D.: Friction and lubrication. Meuthen Co Ltd. 1956. Tłumaczenie polskie. Tarcie i smarowanie. Warszawa, PWN 1962.
• [2] Kajdas C.: Importance of anionic reactive intermediates for lubricant component reactions with friction surfaces. Lubrication Science, 6 (1994), 203-228; www.tribologia.org/ptt/kaj/kaj40.htm.
• [3] Carey F.A.: Organic chemistry. McGraw-Hill, New York, 5 edition, 2003.
• [4] Bowden F.P., Moore A.C.: Physical and chemical adsorption of long chain compounds on metals. Research 2 (1949), 585-586.
• [5] Kajdas C.: Abdul-Karim Shuga'a, Badanie Właściwości Przeciwzużyciowych i Reakcji Tribochemicznych Estrów Kwasu Palmitynowego i Alkoholi Alifatycznych w Układzie Tarciowym Stal-Stal, Tribologia, v. XXIX, nr 3,1998, s. 389; www.tribologia.org/ptt/kaj/kaj38.htm.
• [6] Korycki J.: Śladem Energii od Deformacji do Stanu Wzbudzenia Chemicznego, Tribologia, v. XXXVI, nr 2, 2005, 153-172.
• [7] Kajdas C., Korycki J.: Energia Deformacji a Reakcje Tribochemiczne, Tribologia, v. XXXVI, nr 5, 2005, 41-54.
• [8] Guido P.H. Gubbels: Diamond Turning of Glassy Polymers, Eindhoven; Technische Universiteit Eindhoven, 21st August 2006.
• [9] Dreer S,, Wiltiartitz P.: Critical evaluation of the state of the art of the analysis of light elements in thin films demonstrated using the examples of SiOxNy and A10xNy films, Pure Appl. Chem., Vol. 76, No. 6, pp. 1161-1213, 2004.
• [10] Bobcock K.L., Prater C.B.: Phase Imaging: Beyond Topography, Veeco Instruments Inc.
• [11] Kim I.Y, Lieber CM.: Machining oxide films with an atomic force microscope: pattern and object formation on the nanometer scale, Science 257 (1992) p. 275.