Charakterystyki tribologiczne płynów eksploatacyjnych

• Autorzy: Guzik J.

Warianty tytułu

EN

Tribological characteristics of operating fluids

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki oznaczeń obciążenia zacierającego w aparacie czterokulowym z wzrastającym obciążeniem (40 N/s). Rysunki przedstawiają obciążenia zacierające dla różnych rodzajów olejów. Na Rys. 2 przedstawiono wyniki dla olejów mineralnych nie zawierających dodatków smarnościowych. Rysunek 3 (roztwory dodatków przeciwzużyciowych w oleju bazowym) oraz Rys. 5 przedstawiający oleje silnikowe wykazują charakterystyczną zależność momentu tarcia od obciążenia: ostry "pik", tj. szybki wzrost i spadek momentu tarcia po przekroczeniu obciążenia zacierającego. Na Rys. 4 można zauważyć jeszcze inny przebieg zmian: wzrost, a następnie łagodny spadek wartości momentu tarcia po przekroczeniu obciążenia zacierającego zarówno dla roztworu samego dodatku EP, jak też razem z dodatkiem dyspergująco-myjącym oraz dla oleju przekładniowego zawierającego dodatek tego typu. Na Rys. 6 porównano wyniki dla oleju napędowego oraz olejów roślinnych (olej rzepakowy i ester metylowy otrzymany z tego oleju). Przebieg zmian momentu tarcia jest podobny do zależności pokazanej na Rys. 2 dla olejów mineralnych bez dodatków smarnościowych. Dodatki smarnościowe zwiększają obciążenie zacierające od ok. 580 N (dla oleju bazowego - Rys. 2) do 1100-1450 N dla różnych rodzajów i zawartości dodatku AW (Rys. 3) oraz do 1500 N dla badanego dodatku EP (Rys. 4). Na tym rysunku można też zauważyć zmniejszenie obciążenia zacierającego po wprowadzeniu dodatku dyspergująco--myjącego. Rys. 6 potwierdza, że oleje roślinne (i otrzymywane z nich produkty) mogą zwiększać obciążenie zacierające oleju napędowego.

EN

Results of the determination of seizing load in four-ball apparatus with rising speed load of 40N/s were presented in this paper. 2-6 Figures illustrate seizing load for different types of oils. Results for mineral oils (without lubricating additives) are compared in Figure 2. Figure 3 (solutions of antiwear additives in base oil) and Fig. 5 (commercial motor oils) show a characteristic dependency of friction moment and load: sharp "peak" i.t. rapid increase and decrease of friction moment after exceeding seizing load. In the Fig. 4 can be noted another course change: increase and next gentle decrease of friction moment value after exceed the limit of seizing load not only EP solution and for solution of EP and dispersing-washing additives and for gear oil containing the same EP additive, too. Results of diesel oil and vegetable oils (rape and its methyl ester) were compared in the Fig. 6. Changing course of friction moment is similar to the relationship shown in Fig. 2 for mineral oils without AW or EP additives. Lubricating additives increase seizing load from about 580 N (for base oil - Fig. 2) to 1100-1450 N for various types and contents of AW additives (Fig. 3) and up to 1500 N for test EP additive (Fig. 4) In this figure it can be observed decrease seizing load after the introduction of dispersing-washing additive. Fig. 6 confirms that vegetable oils (and its products) may increase seizing load of diesel oil.

Słowa kluczowe

PL

aparat czterokulowy; charakterystyka trybologiczna; obciążenie zacierające

EN

four-ball apparatus; tribological characteristic; seizing load

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2008
• Tom: nr 2
• Strony: 207--214
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Guzik J.

• Politechnika Radomska, Wydział Mechaniczny, Instytut Eksploatacji Pojazdów i Maszyn, ul. B. Chrobrego 45, 26-600 Radom,

Bibliografia

• [1] Polska Norma PN-76/C-04147.
• [2] Maciąg A., Olszewski W., Guzik J.: Czterokulowa maszyna tarcia. Rozszerzenie możliwości badawczych w warunkach zmiennych obciążeń, mat. konf. XXVI Szkoła Tribologiczna, Łódź-Niedzica 2003, s. 95-100.
• [3] Norma FIAT 50500.
• [4] Kałdoński T.: O normatywnych badaniach smarności na aparacie czterokulowym, Tribologia, 1, 1990, s. 18-22.
• [5] Wojtyniak M.: Metoda badania właściwości smarnych oleju napędowego, rozprawa doktorska, Radom 2002.