Nowe metody badania wpływu olejów smarowych na zacieranie, pitting i mikropitting kół zębatych

• Autorzy: Tuszyński W. , Wulczyński J.

Warianty tytułu

EN

New methods for testing an effect of lubricating oils on scuffing, pitting and micropitting of gears

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono trzy nowe metody badania olejów smarowych na stanowisku przekładniowym typu FZG. Metody zostały opracowane w Gear Research Center (FZG) Uniwersytetu w Monachium. Metoda pierwsza, oznaczona A10/16,6R/120, dotyczy różnicowania olejów smarowych pod względem ich wpływu na zacieranie. Jest ona prowadzona w znacznie ostrzejszych warunkach niż popularna metoda badania zacierania A/8,3/90. Stwierdzono, że nowa metoda ma lepszą rozdzielczość i pozwala rozróżnić samochodowe oleje (do przekładni mechanicznych) klasy jakościowej APIGL-3 od olejów klas wyższych (GL-4 i GL-5). Druga z metod, oznaczona PT C/10/90, dotyczy badania wpływu olejów smarowych na powierzchniową trwałość zmęczeniową (ang. pitting) testowej przekładni zębatej. Stwierdzono, że pozwala ona uzyskać - pomimo dużych rozrzutów wyników nieodłącznych w badaniach zmęczeniowych - "oczekiwaną" formę zużycia, czyli wykruszenie zmęczeniowe, a inne formy zużycia (mikropitting, zacieranie) mają znaczenie drugorzędne bądź nie występują wcale. Ostatnia z metod dotyczy badania wpływu olejów smarowych na mikropitting i jest oznaczona GT-C/8,3/90. Stwierdzono, że pozwala ona uzyskać "oczekiwaną" formę zużycia, jaką jest mikropitting, a inne formy zużycia (pitting, zacieranie) nie występują wcale. W artykule opisano również stanowisko T-12U do kompleksowych badań przekładni zębatej, opracowane i wytwarzane w ITeE - PIB w Radomiu, a także wyniki badań wybranych olejów przekładniowych.

EN

The authors present three new methods for the testing of lubricating oils using a gear test rig. The methods have been developed in the Gear Research Center (FZG) at the Technical University of Munich. The first test method, denoted as A10/16,6R/120, is intended for differentiating between oils from the point of view of their EP (extreme-pressure) properties. It is carried out under more severe test conditions than the popular scuffing test method A/8,3/90. It has been shown that the new test method has a better resolution and makes it possible to differentiate between automotive gear oils (for mechanical transmissions) of API GL-3 performance level and oils of higher level (GL-4 and GL-5). The second test method, denoted as PT C/10/90, is intended for investigation of an influence of lubricating oils on surface fatigue (pitting) of test gears. It has been shown that - despite big scatter of results, typical of surface fatigue tests - the method makes it possible to obtain a 'desired' form of wear, i.e. pitting, while other forms of wear (micropitting, scuffing) are of minor significance or do not appear at all. The last test method, denoted as GT-C/8,3/90, concerns investigation of an effect of lubricating oils on micropitting of test gears. It has been shown that the method makes it possible to obtain a 'desired' form of wear, i.e. micropitting, while other forms of wear (pitting, scuffing) do not appear at all. A new test rig T-12U for comprehensive gear testing, designed and manufactured by ITeE-PIB in Radom, as well as results for selected gear oils have been also presented in the paper. The presented gear test methods become more popular in the laboratories of the biggest producers of lubricating oils in the world. Their standardization is in progress. So, the test methods could be very helpful also in the R&D petroleum laboratories in Poland; their implementation in this sector seems to be highly desired.

Słowa kluczowe

PL

metoda badawcza; stanowisko przekładniowe; olej smarowy; zacieranie; pitting; mikropitting

EN

test method; gear test rig; lube oil; scuffing; pitting; micropitting

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 3-4
• Strony: 303--317
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys.

Twórcy

autor

Tuszyński W.

autor

Wulczyński J.

• Instytut Technologii Eksploatacji - PIB, Zakład Tribologii, ul. K. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom,

Bibliografia

• 1. ISO 14635-2. FZG step load test A10/16,6R/120 for relative scuffing load carrying capacity of high EP oils.
• 2. CEC L-84-02. FZG scuffing load carrying capacity test for high EP oils.
• 3. FVA Information Sheet No. 243 Status June 2000. Method to assess the scuffing load capacity of lubricants with high EP performance using an FZG gear test rig.
• 4. Hoehn B.-R. i inni: A scuffing load capacity test with the FZG gear test rig for gear lubricants with high EP performance. Tribotest journal, t. 5, nr 4, 1999, s. 383-390.
• 5. Michaelis K., Hoehn B.-R., Graswald C.: Scuffing tests for API GL-1 to GL-5 gear lubricants. Materiały 13 Międzynarodowego Kolokwium Tribologicznego w Ostfildern/Nellingen (Niemcy). 2002, t. II, s. 1133-1137.
• 6. Michaelis K., Hoehn B.-R., Oster P.: Influence of lubricant on gear failures - test methods and application to gearboxes in practice. Tribotest journal, t. 11, nr 1, 2004, s. 43-56.
• 7. Pytko S., Środa P.: Podział i ocena maszyn do badania materiałów na koła zębate. Zagadnienia Eksploatacji Maszyn, z. 1, 1975, s. 39-58.
• 8. FVA Information Sheet No. 2/IV Status July 1997. Influence of lubricant of the pitting capacity of casecarburized gears in load-spectra and single-stage investigations.
• 9. Hoehn B.-R., Oster P., Schedl U.: Pitting load capacity test on the FZG gear test rig with load-spectra and one-stage investigations. Tribotest journal, t. 5, nr 4, 1999, s. 417-430.
• 10. Hoehn B.-R., Michaelis K.: Influence of oil temperature on gear failures. Tribology International, t. 37, 2004, s. 103-109.
• 11. Jao T.C. i inni: Influence of surface roughness on gear pitting behavior. Gear Technology, May/June 2006, s. 31-38.
• 12. Brechot P.: Micropitting resistant industrial gear oils with balanced performance. Materiały firmy Mobil.
• 13. FVA Information Sheet No. 54/7 Status July 1993. Test procedure for the investigation of the micro-pitting capacity of gear lubricants.