Wpływ kierunkowości struktury geometrycznej powierzchni na intensywność zużywania par ciernych

• Autorzy: Matuszewski M. , Styp-Rekowski M.

Warianty tytułu

EN

Influence of texture direction of surface geometric structure on intensity of wear of the frictional couples

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono rezultaty analizy stanu wiedzy w zakresie istotności wpływu parametrów struktury geometrycznej powierzchni (SGP) na intensywność zużywania par ciernych. Stwierdzono, że stosunkowo mało jest informacji dotyczących wpływu parametrów opisujących kierunkowość SGP na proces zużywania. Przeprowadzono więc cykl badań eksperymentalnych, których wyniki także przedstawiono w artykule. Jako czynniki wejściowe (zmienne niezależne) w badaniach przyjęto: kąt przecięcia śladów obróbki na próbce i przeciwpróbce (0°; 30°; 45°; 60° i 90°), docisk próbki i przeciwpróbki (1,0; 1,5 i 2,0 MPa). Zmiany w SPG obserwowano rejestrując zmiany wartości wybranych parametrów chropowatości, tak więc czynnikami wynikowymi (zmiennymi zależnymi) były następujące wielkości: Ra, Rt. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że kąt skrzyżowania śladów obróbki na próbce i przeciwpróbce ma istotny wpływ na przebieg zmian mierzonych parametrów chropowatości. Zmiany te są największe dla kąta 0°, najmniejsze zaś dla kąta 90°. Stwierdzono także, że obserwowane zmiany mają większy gradient dla większych wartości obciążenia próbek. Potwierdzono w ten sposób istotność wpływu kierunkowości SGP na intensywność procesu zużywania elementów par ciernych.

EN

In this paper there were presented results of knowledge state analysis concern the influence of parameters of surface geometrical structure (SGS) on intensity of wear proces of frictional pairs. It was stated that information about influence of parameters decribed texture direction on wear proces in the pair with conformal contact of their elements, are relatively few. So, cycle of experimental investigations were carryied out and their results were presented in this paper too. As input factors (independent variables) one accepted: angle alfa of machining traces intersection on sample and countersample (alfa = 0°; 30°; 45°; 60° i 90°), pressure sample to countersample (1,0; 1,5 i 2,0 MPa). One observed the changes in SGS recording changes in time (on friction distance) of some roughness parameters values, therefore resulting factors (dependent variables) there are following quantities: Ra, Rt. On the base of carried out experiments one affirm that angle of machining traces intersection on sample and countersample has essential influence on changes of measured roughness parameters run. These changes are the greatest for alfa = 0°, the smallest - for alfa = 90°. One affirm also that observed changes have greater gradient for greater values of load of samples. This way it is confirmed significance of texture direction of SGS influence on intensity of wear process of frictional pairs elements.

Słowa kluczowe

PL

para tarciowa; styk konforemny; kierunkowość struktury; parametr chropowatości; zużycie

EN

frictional pair; conformal contact; surface texture direction; roughness parameter; wear

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 2
• Strony: 469--478
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys.

Twórcy

autor

Matuszewski M.

autor

Styp-Rekowski M.

• Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Wydział Mechaniczny, ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-796 Bydgoszcz

Bibliografia

• 1. Burakowski T., Wierzchoń T.: Inżynieria powierzchni metali. WNT, Warszawa 1995.
• 2. Grzesik W.: Podstawy skrawania materiałów metalowych. WNT, Warszawa 1998.
• 3. Hebda M., Wachal A.: Trybologia. WNT, Warszawa 1980.
• 4. Kolman R.: Mechaniczne wzmacnianie powierzchni części maszyn. WNT, Warszawa 1965.
• 5. Matuszewski M., Styp-Rekowski M.: Kinematyka elementów pary ciernej w badaniach wpływu kierunkowości struktury geometrycznej powierzchni na proces zużywania. Materiały XXII Sympozjonu Podstaw Konstrukcji Maszyn, Gdynia-Jurata 2005, tom 3.
• 6. Matuszewski M., Styp-Rekowski M.: Significance Meaning of Texture Direction of Surfaces' Geometrie Structure for Course of Wear Process. International Journal of Applied Mechanics and Engineering, vol. 9/2004.
• 7. Pietrusewicz W.: Parametry chropowatości powierzchni i ich przydatność do określania cech użytkowych przedmiotu. Materiały konferencji "Wpływ technologii na stan warstwy wierzchniej" Poznań - Gorzów Wlkp. 1985.
• 8. Styp-Rekowski M.: Geometrical Constructional Features of Special Rolling Bearings against their Exploitational Properties. Proceedings of IVth Symposium INTERTRIBO '90, vol. C.
• 9. Styp-Rekowski M.: Znaczenie cech konstrukcyjnych dla trwałości skośnych łożysk kulkowych. Wydawnictwo Uczelniane ATR, seria Rozprawy nr 103, Bydgoszcz 2001.
• 10. Zwierzycki W., Grądkowski M. (redakcja): Fizyczne podstawy doboru materiałów na elementy maszyn współpracujących tarciowe Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2000.
• 11. Żurowski W., Sadowski J.: Badania maksymalnej odporności układów ciał metalicznych na zużywanie. Inżynieria Powierzchni nr 1/2001.