Wpływ zużycia panewki poprzecznego łożyska ślizgowego na jego charakterystyki tribologiczne

• Autorzy: Wójcicki R.

Warianty tytułu

EN

Effect of the wear of journal bearing sleeve on its tribocharacteristics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W poprzecznych, hydrodynamicznych łożyskach ślizgowych obciążonych statycznie, przeznaczonych nominalnie do pracy w warunkach tarcia płynnego, występują okresy jego pracy przy tarciu mieszanym. Ma to miejsce w fazie rozruchu oraz zatrzymywania maszyny, kiedy prędkość obrotowa wału jest mniejsza od nominalnej. Dotychczasowa analiza stanu powierzchni roboczej panewek łożysk ślizgowych wskazuje, że mogą wystąpić lokalne zmiany geometrii zarysu generowane zużyciem ściernym podczas pracy łożyska pracującego okresowo w warunkach tarcia mieszanego. Skutkiem zużywania jest zawsze zmiana kształtu powierzchni roboczych i zwiększenie luzów pomiędzy współpracującymi elementami. Proces zużycia powierzchni roboczej panewki powoduje zmianę geometrii szczeliny olejowej łożyska. Wraz ze zużyciem zmieniają się charakterystyki tribologiczne pracy węzła: oporów ruchu (momentu tarcia), temperatury łożyska i warunków smarowania występujących w styku czop-panewka. W pracy przedstawiono wyniki badań wstępnych łożysk z panewką wykonaną ze stopu łożyskowego PbSb15Sn10 wg PN-ISO 4381:1997 we współpracy ze stalowym czopem. Przedstawiono wyniki badań wpływu luzu względnego w łożysku na charakterystyki tribologiczne pracy łożyska ślizgowego. Prowadzone badania doświadczalne na stanowisku modelowym pozwalają na wstępną ocenę pracy węzła tarcia pod kątem zużycia w zależności od jego cech konstrukcyjnych, technologicznych i eksploatacyjnych.

EN

In hydrodynamic, radial plain bearings that are loaded statically and operate at the fluid friction the periods of mixed operation occur. It is observed during start up or slowing down of machine when the rotational speed of shaft is smaller than the nominal one. The analysis of the state of operating surface of journal bearing sleeves shows that the local variations of profile geometry occur. Operation of bearing in the conditions of mixed friction generates the abrasive wear. As result of this, there is the variation of profile of bearing operating surfaces and an increase in the backlashes between the journal and sleeve. The wear process of sleeve operating surface causes the variation of geometry of oil gap. The tribo-charactersitics of node operation such as the power losses (friction torque), bearing temperatures and lubricating conditions in the contact journal-sleeve show the changes with the wear. The paper gives the results of experimental initial investigation of bearings with the sleeve made of bearing material PbSb15Sn10 according to polish standard PN-ISO 4381:1997 operating with the steel journal. The results of the effect of bearing relative clearance on the tribo-characteristics of journal bearing were described. Experimental investigation on the model test rig allow to initially evaluate the operation of friction node from the point of wear in the function of its design, technological and operational features.

Słowa kluczowe

PL

łożyska poprzeczne; zużycie; powierzchnia ślizgowa; smarowanie hydrodynamiczne; tarcie płynne; tarcie mieszane; opory ruchu; chropowatość powierzchni

EN

plain journal bearings; wear; sliding surface; hydrodynamic lubrication; hydrodynamic friction; mixed friction; friction loss; surface roughness

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2007
• Tom: nr 1
• Strony: 273--285
• Opis fizyczny: Bibliogr. 4 poz., rys.

Twórcy

autor

Wójcicki R.

• Politechnika Łódzka, Instytut Pojazdów, Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn, ul. Stefanowskiego 1/15, 90-924 Łódź,

Bibliografia

• 1. Strzelecki S., Wójcicki R.: Measurements of Tribological Characteristics in the Research of Journal Bearing Materials. Journal of the Society of Tribologists and Lubrication Engineers. No. 6, vol. 55, June 1999.
• 2. Kaniewski W., Świderski W., Wójcicki R.: Verlauf und Einfluß des Verschleißprocesses auf die Eigenschaften hydrodynamischer Radial-Gleitlager. Tribologie-Fachtagung 1998. September 1998. Göttingen.
• 3. Świderski W., Wójcicki R.: Przebieg i wpływ zużycia panewki na właściwości hydrodynamiczne łożysk ślizgowych. TRIBOLOGIA 2004, Nr 5, s. 265-273.
• 4. Barwell E.T. Łożyskowanie. Warszawa, WNT 1984.