Szczecińskie fortyfikacje nowożytne. Rola fortyfikacji nowożytnych w kształtowaniu układu przestrzennego miasta Szczecina oraz wpływ analizy historycznej na współczesne działania projektowe i zakres ochrony konserwatorskiej

• Autorzy: Kozłowska I.
• Języki publikacji: PL

Słowa kluczowe

PL

Szczecin; fortyfikacje nowożytne; historia fortyfikacji; architektura forteczna

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2006
• Tom: Nr 4
• Strony: 59--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 168 poz., rys.

Twórcy

autor

Kozłowska I.

Bibliografia

• - Ahlberg N., Stettin (Szczecin) 1630-1648-1713/1720., [w:] Stadsgrundningar och planforandringar. Svensk stadsplnering 1521-172., S.761-767,
• - Altenbourg O., Der alteste Stadtplan von Stettin. Monatsblatter 1913, nr 1, s.1-8,
• - Ansichten aus funf jahrhunderten - Szczecin widoki z pięciu wieków. Katalog wystawy. Regensburg 1991,
• - Arsenał. Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Szczecin 2000,
• - Berghaus H., Geschichte der Stadt Stettin, der Hauptstadt von Pommern. Berlin und Wriezen a/D, Bd. I:1875; Bd. II: 1876,
• - Białecki B., Zmiany topograficzne i onomastyczne Starego Szczecina na przestrzeni dziejów, [w:] Przegląd Zachodniopomorski 1986, Z.3, S.59-97,
• - Białecki T., Dwa źródła kartograficzne do dziejów Szczecina z końca XVIII i XIX wieku, [w:] Przegląd Zachodnio-Pomorski 1988, z. 1,2, s. 299-309,
• - Białecki T., Historia Szczecina. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 r. Wrocław 1992,
• - Białecki T., Szczecin na starych widokach (XVI-XX wiek).Stettin auf alten Abbildungen (16.-20. Jahrhundert). Szczecin 1995,
• - Białecki T., Turek-Kwiatkowska L., Szczecin stary i nowy. Szczecin 1991,
• - Bohmer W.H., Die Belagerung Stettins seit dem Anfange des Zwolften Jahrhunderts. Stettin 1832,
• - Borkowska M., Dzieje zabudowy Wałów Chrobrego w Szczecinie, mps. u Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,
• - Borsch-Supana H., Eine neuentdeckte Ansicht von Stettin. [w:] Land am Meer. Pommern im Spiegel seiner Geschichte. Roderich Schmidt zm 70. Geburtstag. Hrsg. Von W. Buchholz, G. Mangelsdorf, Koln Weimar Wien 1995, s.715-723,
• - Chmarzyński G., Rozwój architektoniczny miasta (Szczecina), [w:] Pomorze Zachodnie. Red. J. Deresiewicz, T.1, Poznań 1949, s.423-449,
• - Dzieje Szczecina 1806-1945. T. III, Red. B. Wachowiak, Szczecin 1994,
• - Dzieje Szczecina wiek X-1805. T. II, Red. Labuda G., Warszawa-Poznań 1985,
• - Eimer G., Die Stadt planung im schwedischen Ostseereich 1600-1715. Stockholm 1961,
• - Eimer G., Ideal projekte zur Erweiterung Stettins um 1630. BSt NF 48(1961), s.34-35,
• - Encyklopedia Szczecina. Red. Białecki T., T.1, Szczecin 1999,
• - Encyklopedia Szczecina. Red. Białecki T., T.2,
• - Frankiewicz B., Garnizony wojsk francusko-polskich na Pomorzy Szczecińskim i Gdańskim w 1807-1813. [w:] Przegląd Zachodniopomorski 1969, z.2, s.5-18,
• - Frankiewicz B., Pomeranica w archiwach Berlina Zachodniego, [w:] Szczeciński Rocznik Archiwalny T. 3/1987, s.45-54,
• - Fredrich C, Ein schwedisches Kataster Stettins vom Jahre 1706. Monatsblatter 1929, nr 3, s. 34-39,
• - Fredrich C, Eine plastische Darstellung der Belagerung von Stettin im Jahre 1659. BSt NF, Bd. XXVIII:1926, s.203-207,
• - Fredrich C., Stettin nach der Belagerung durch den großen (!) Kurfursten. BSt NF, Bd. XXVI:1924, s.285-291, il.1-5,
• - Golczewski K., Porzucona twierdza. Szczecin 1944-1945. Poznań 1967,
• - Gwiazdowska E., Fredrich Ludwig Kirchhof- szczeciński rytownik z przełomu XVIII i XIX wieku, [w:] Szczecin na przestrzeni wieków. Historia, kultura, sztuka. Red. E. Włodarczyk, Szczecin 1995, s.229-234,
• - Gwiazdowska E., Widoki ogólne Szczecina w XVIII wieku. MZP, T. XL:1994, s.277-290,
• - Gwiazdowska E., Widoki Szczecina. Źródła ikonograficzne do dziejów miasta od XVI wieku do 1945 roku. Szczecin 2001,
• - Heyduk B., Dahlberg w Polsce. Dziennik i ryciny szwedzkie z dziejów "Potopu" 1656-1657. Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk 1971,
• - Hoffmann T., Eine Stettiner Goldschmiedearbeit auf die schwedische Huldigung der Stadt i.J.1663. Monatsblatter 1931, nr 7,
• s.106-108, Tabl. VII-VIII,
• - Informator dotyczący budownictwa miasta Szczecina i Świnoujścia ((834-1945). T.l-ll, Oprać. M. Stelmach, Szczecin 1978,
• - Jammers A., Klemp E., Stettin. [w:] Historische Plane und Grundrisse von Stadten und Ortschafen in Polen. Ein deutsch-polnischer Katalog. Wiesbaden 2000,
• - Katalog planów miast i wsi Pomorza Zachodniego z XVII-XIX w. w zbiorach Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Szczecinie. Oprać. M. Stelmach, Szczecin 1980, s.110-114,
• - Katalog planów miasta Szczecina 1590-1944. Red. Stelmach M., Szczecin 1989,
• - Kozińska B., Kożan-Maciejewicz H., Stelmach M., Archiwum Państwowe, Muzeum Narodowe, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Szczecinie, Katalog planów miasta Szczecina 1590-1944. Red. M. Stelmach, Szczecin 1989,
• - Kozińska B., Rozwój przestrzenny Szczecina od początku XIX wieku do II wojny światowej. Szczecin 2002,
• - Kozińska B., Rozwój przestrzenny Szczecina w latach 1808-1939. praca doktorska, mps. Szczecin 1992,
• - Kozińska B., Szczecin na dawnej fotografii. Szczecin 1993,
• - Loeck G., Johann Wilhelm Michaelis und seine Pommernkatre. Der Beitrag eines Kursachen zur Kartogaphiegeschichte. BSt NF, Bd. LXXX: 1994, s.81-82,
• - Łopuch W., Dzieje architektoniczne nowoczesnego Szczecina 1808-1945. Szczecin 1999,
• - Łopuch W., Od miasta-twierdzy do miasta nowoczesnego. Rozwój architektoniczny Szczecina (1815-1945). Szczecin 1998, mps. Dysertacji w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego,
• - Łopuch W., Rozwój architektoniczny nowoczesnego Szczecina w latach 1835-1933. [w:] Przegląd Zachodnio-Pomorski (R.XI) 1996, z.2,
• - Magdoń J., Pozostałości forteczne w Szczecinie, praca magisterska 1000, mps., Szczecin 1997,
• - Magdoń J., Pozostałości pruskich fortyfikacji Szczecina u schyłku XX wieku. Próba charakterystyki, [w:] Przegląd Zachodniopomorski 2000, z.3, s.163-180,
• - Magdoń J., Zieleń twierdzy Szczecin. Projekt- Realizacja - Pozostałości, [w:] Zamki. Miasta warowne. Ogrody. Realizacje historycznych założeń fortyfikacyjnych oraz terenów zielonych w miastach zabytkowych. Materiał z konferencji naukowej. Kraków, 14 grudnia 2001. Red. J. Bogdanowski, M. Holewiński, Kraków 2002, s.191-195,
• - Meyer C.F., Stettin in alter und neuer Zeit. Stettin 1887,
• - Meyer C.F., Stettin zur Schwedenzeit. Stadt, Festung und Umgebung am Ende des 17. Jahrhunderts mit besonderer Berucksichtigung der Belagerung von 1677. Stettin 1886,
• - Mielcarek A., Rozwój sieci kolejowej na Pomorzu Zachodnim do 1914r. [w:] Przegląd Zachodnio-Pomorski 1982, z. 1-2,
• - Mitelski M., Widoki dawnego Szczecina w grafice i rysunku. Katalog zbioru Muzeum Narodowego w Szczecinie. Szczecin 1985,
• - Mittelstast W., Kurzer Abriß uber Befestigungswesen von Stettin. [w:] Pommern 1985, nr 2, s.22-32,
• - Mittelstast W., Das Neue Tor in Stettin (1661-1732). [w:] Pommern 1984, nr 1, s.15-17,
• - Musebeck E., Die Feldzuge des Großen Kurfursten in Pommern 1675-1677. BSt NF, Bd. 1:1897, s.1-141,
• - Niemirowski W., Radacki Z., Architektura obronna miast Pomorza Zachodniego, [w:] Szczecin. Czasopismo Regionu Zachodniopomorskiego 1958, nr 6,
• - Orlińska H., Bibliografia kartograficzna rozwoju przestrzennego Szczecina. Szczecin,
• - Orlińska H., Materiały kartograficzne starego Szczecina, [w:] Szczecin. Czasopismo Regionu Zachodnio-Pomorskiego 1962, z. 5/6, s.123-133,
• - Paszkowska M., Architekci szwedzcy na Pomorzu w XVII wieku, [w:] Badania nad sztuką Pomorza. Materiały z Sesji Historyków Sztuki w Kamieniu Pomorskim 20-21 maj 1988. Szczecin 1998, s.131-138,
• - Paszkowska M., Szczecin i Pomorze Zachodnie w dziełach kartograficznych, dokumentach i pieczęciach. Wystawa archiwalna w ramach obchodów 750 rocznicy nadania praw miejskich Szczecinowi. Szczecin 1993,
• - Paszkowski Z., Wizje i realizacje 1997-2003, Szczecin 2004,
• - Paszkowski Z., Tarka I., Wpływ badań historycznych na proces projektowy. [w:] Architektura a nauka. Materiały VII Sympozjum. Rybna 2002,8.342-351,
• - Plany i widoki Szczecina na przestrzeni wieków. Katalog wystawy. Oprac. E. Pierzchała, Szczecin 2001,
• - Pomorze Zachodnie poprzez wieki. Red. Piskorski J.M., Szczecin 1999,
• - Pomorze Zachodnie w tysiącleciu. Red. P. Bartnik, K. Kozłowski, Szczecin 2000,
• - Przestrzenny rozwój Szczecina w dziełach kartograficznych XVII-XX w. Ze zbiorów Archiwum Państwowego w Szczecinie. Oprac. M. Stelmach, Szczecin 1996,
• - Różycki O., Filipiak J., Szczecin na starych widokówkach. Cz. 1-9, Szczecin 1995-1998,
• - Rudel, Die Lage Pommerns vom Beginn des dreissigjahrigen Krieges bis zum Eintreffen Gustaw Adolf (1620-16300. BSt AF 40 (1890),
• - Saal B., Alt-Stettin, eine Stadt Prteussischen Stiles. Stettin 1938,
• - Sauer B., Stettin vor 100 Jahren. Pommern 1997, nr 2, s. 27-29, 1977, nr 3, s. 14-15, 1978, nr 1, s. 2-23, 1978, nr 2, s.26-27,
• - Słomiński M., Makała R., Paszkowska M., Szczecin barokowy. Architektura lat 1630-1780. Szczecin 2000,
• - Słomiński M., Szczecińskie budowle Gerharda Comeliusa von Walrawe. [w:] Przegląd Zachodniopomorski 1987, z. 3, s.109-120,
• - Stelmach M., David Gilly i jego mapa Pomorza Zachodniego z 1789 r. [w:] Przegląd Zachodniopomorski 1983, z.1-2, s.237-244,
• - Stelmach M., Die Plane der Fetsung Stettin. Versuch einer Bestandsaufnahme. Nord-Ost-Archiv, Zeitschrift fur Kulturgeschichte und Landeskunde, H.95:1989, s.11-148,
• - Stelmach M., Dwa nieznane plany Szczecina z 1873 /1879. [w:] Przegląd Zachodniopomorski 1976, z.3,
• - Stelmach M., Historia kartografii Pomorza Zachodniego do końca XVIII wieku. Uniwersytet Szczeciński, Rozprawy i Studia. T.(CLXXII) 98:1991,
• - Stelmach M., Plany miast Pomorza Zachodniego w atlasie Joh. Georga Maxa von Furstenhoffa. [w:] Przegląd Zachodniopomorski 1982, z.3/4, s.163-171,
• - Stelmach M., Plany twierdzy Szczecin, [w:] Z dziejów kartografii. t.5, Kartografia forteczna. Red. A. Tomczak, Warszawa 1991,
• - Stelmach M., Pomorze i Szczecin na dawnych mapach, planach i widokach. Pommern und Stettin auf damaligen Karten, Planen und Ansichten Collection Niewodniczański (Bitburg), Uniwersytet Szczeciński ¦ Zamek Książąt Pomorskich. Katalog wystawy. Szczecin 1998,
• - Stelmach M., Powstanie Nowego Miasta w Szczecinie (1845-1869)., [w:] Historia i Archiwistyka. Toruń-Warszawa 1992,
• - Stelmach M., Pruskie władze administracyjne miasta Szczecina w okresie okupacji francuskiej (1807-1813). [w:] Przegląd Zachodniopomorski 1980, z.1, s.57-67,
• - Stelmach M., Rozwój przestrzenny Szczecina X-XX w. [w:] Szczecin na przestrzeni wieków. Historia, kultura, sztuka. Red. E. Włodarczyk, Szczecin 1995, s.49-62,
• - Stelmach M., Studium urbanistyczno konserwatorskie miasta Szczecina. Fortyfikacje Szczecina od XII do XIX w. mps. Szczecin 1986,
• - Stelmach M., Zarys dziejów kartografii pomorskiej (XVI-XVIII w.), [w:] Z dziejów kartografii. T.IX, Mapy południowego Bałtyku. Red. M. Stelmach, Materiały XVII Ogólnopolskiej Konferencji Historyków Kartografii, Szczecin 6-7 IX 1996, Szczecin 1997, s.35-52,
• - Szczecin na przestrzeni wieków. Historia, kultura, sztuka. Materiały z sesji naukowych Historyków i Historyków sztuki 3.04.1993 r. i 23 i 24.04.1993 r. organizowanych z okazji 750 rocznicy lokacji Szczecina na prawie magdeburskim. Red. E. Włodarczyk, Szczecin 1995,
• - Szczecin w malarstwie niemieckim i polskim. Szczecin 1998,
• - Thiede F., Chronik der Stadt Stettin. Stettin 1849,
• - Viergutz F. H., Erik Dahlberg und seine Beziehungen zu Pommern. BStNF, Bd. XL:1938, s.96-102,
• - Viergutz F. H., Pommersche Stadt- und Festungplane im Kriegsarchiv zu Stockholm. BSt NF, Bd. XU:1939, s.141-160,
• - Volker Ernst, Stettin - daten und Bilder zur Stadtgeschichte. Verlag Gerhard Rautenberg/Leer 1986,
• - Wehrmann M., Geschichte der Stadt Stettin. Stettin 1911,
• - Wehrmann M., Pommern in Munster Cosmographie. Monatsblatter 1915, nr 8, s.57-59,
• - Wehrmann M., Von pommerschen Hofmalern. Monatsblatter 1910, nr 6, s.90,
• - Wendt E., Das Neue Tor in Stettin (1661-1732), [w:] Pommern, R.XXII:1984, z.1, s.15-17,
• - Wielkopolski A., Rozwój i zabudowa dawnego Szczecina, [w:] Szczecin. Czasopismo Regionu Zachodnio-Pomorskiego 1958, z. 3,
• - Wielkopolski A., Szczecin w dobie wojen napoleońskich, [w:] Szczecin. Czasopismo Regionu Zachodnio-Pomorskiego 1958 z. 11-12 s.,
• - Wiśniewski J., Walka o Pomorze Zachodnie w toku wojen polsko-szwedzkich i brandenbursko-szwedzkich w latach 1655-1720. [w:] Z dziejów wojennych Pomorza Zachodniego. Red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972, s. 214-226,
• - Wolny B., Próba kartograficznej rekonstrukcji rzeźby terenu Starego Miasta w Szczecinie, [w:] Przegląd Zachodnio-Pomorski 1971, z.3, s.63-80,
• - Zaremba P., Orlińska H., Urbanistyczny rozwój Szczecina. Poznań 1965,
• - Z dziejów wojennych Pomorza Zachodniego. Red. B. Miśkiewicz, Poznań 1972 r.,
• - Zieleń Szczecina, ilustrowany przewodnik dendrologiczny. Red. A.Stachak, Szczecin 2000,
• - Zilm F., Die Festung und Garnison Stettin. Osnabruk 1998,
• - Źródła do dziejów Pomorza Zachodniego. Tom IX. Filipa Hainhofera dziennik podróży zawierający obrazki z Frankonii, Saksonii, Marchii Brandenburskiej i Pomorza w roku 1617. Przekład i oprać. K. Gołda, Szczecin 2000,
• - Ahlberg N., Stadsgrundningar och planforandringar. Svensk stadsplnering 1527-172.Uppsala 2005,
• - Alexandrowicz W. A., Rozwój historyczny fortyfikacji w zarysie. Toruń 1924,
• - Biesiekierski K., Fortyfikacja polowa. Warszawa 1922,
• - Biesiekierski K., Kleczke K., Rewieński M., Fortyfikacja polowa. Warszawa 1929,
• - Biesiekierski K., Zarys historii rozwoju fortyfikacji w Polsce niepodległej. Odbitka z artykułu umieszczonego w No 8,9,10 Sapera i Inżyniera Wojskowego, Warszawa 1924,
• - Biesiekierski K., Historia fortyfikacji stałej. Toruń 1924,
• - Bochenek R.,1000 słów o fortyfikacji. Warszawa 1980,
• - Bogdanowski J., Architektura krajobrazu. Kraków 1981,
• - Bogdanowski J., Architektura obronna w krajobrazie Polski: od Biskupina do Westerplatte. Warszawa-Kraków 1996,
• - Bogdanowski J., Fortyfikacje austriackie na terenie Galicji w latach 1850-1914. Kraków 1993,
• - Bogdanowski J., Holcer Z., Komecki M., Słownik terminologiczny architektury. Architektura obronna. Warszawa 1994,
• - Bogdanowski J., Holcer Z., Kornecki M., Swaryczewski A., Mały słownik terminologiczny dawnej architektury obronnej w Polsce. Kraków 1988,
• - Bogdanowski J., Krajobraz warowny XIXIXX w.: dzieje i rewaloryzacja. Kraków 1993,
• - Bogdanowski J., Twierdza Koźle. Problem planu z świetle systemu kleszczowego szkoły staropruskiej i szkoły Arad. [w:] Studia i Materiały do Historii Sztuki Wojennej. T.12, Cz.1, Warszawa 1966, s.153-162,
• - Bogdanowski J., Warownie i zieleń twierdzy Kraków. Kraków 1979,
• - Bogdanowski J., Wpływ szkoły staroholenderskiej na uformowanie się "polskiej maniery" w sztuce obronnej XVII w. [w:] Nideriandyzm w sztuce polskiej. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Toruń, grudzień 1992. Warszawa 1995, s.328-348,
• - Bourtange. De geschiedenis van de Vesting Bourtange. Hoogezand 1980,
• - Bukal G., Forty gwiaździste w pruskich twierdzach XVIII wieku. mps. praca doktorska, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej 1998,
• - Bukal G., Gertiard Cornelius Walrave i holendersko-pruska fortyfikacja na ziemiach polskich, [w:] Niderlandyzm w sztuce polskiej. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Toruń, grudzień 1992. Warszawa 1995, s.351-363,
• - Clausewitz C. von, O wojnie. Księgi I-VIII, reprint: Lublin 1995,
• - Dybaś B., Henryka Strobanda projekt organizacji "fabryki wałów" (walgebewole) w Toruniu w końcu XVI w. [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.XXXVll, Warszawa 1995, s.17-30,
• - Encyklopedia Techniki Wojskowej. Warszawa 1987,
• - Encyklopedia Wojskowa. Red. 0. Laskowski, T.1-6, Warszawa 1931,
• - Foch F., Zasady sztuki wojennej. Warszawa 1924,
• - Kukiel M., Foch jako teoretyk wojny. Odbitka z Przeglądu Współczesnego, Nr 83, maj 1929,
• - Fortyfikacja europejskim dziedzictwem kultury. Tom XI. Fortyfikacje rosyjskie. Twierdze Dęblin i Brześć26. Fortyfikacje Lubelszczyzny. Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Dęblin; 8-10 września 2000 zorganizowana w ramach Kampanii Europa - wspólne dziedzictwo pod auspicjami Generalnego Konserwatora Zabytków. Red. M. Lewicka-Cempa, A. Cempa, Warszawa 2000,
• - Fortyfikacja 1 Krajowe Seminarium Naukowe - Twierdza Nysa. Program rozwoju kulturalno-turystycznego w Euroregionie Pradziad.; Nysa 17-18 marca 2000r.. Red. M. Lewicka-Cempa, A. Cempa, Warszawa 2000,
• - Fortyfikacja europejskim dziedzictwem kultury. Tom XII. Nowożytne fortyfikacje Śląska. Twierdze Kłodzko i Srebrna Góra. Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Kłodzko, Srebrna Góra; 6-8 października 2000 zorganizowana w ramach Kampanii Europa - wspólne dziedzictwo pod auspicjami Generalnego Konserwatora Zabytków. Red. M. Lewicka-Cempa, A. Cempa, Warszawa 2000,
• - Fortyfikacje. Tom V. Twierdza Toruń - stan badań i problematyka konserwatorska. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji i Generalnego Konserwatora Zabytków. Toruń 1997. Twierdze pruskie i niemieckie na północnych i zachodnich ziemiach polskich - stan badań i problematyka konserwatorska. Skróty materiałów z konferencji naukowej zorganizowanej przez Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji i Generalnego Konserwatora Zabytków. Nysa 1993. Red. L. Narębski, W. Brzoskwinia, Warszawa - Kraków 1998,
• - Fortyfikacje. Tom VI. Ochrona i konserwacja architektury obronnej. Red. M. Lewicka-Cempa, Warszawa 1999,
• - Fortyfikacje. Tom VIII. Lokalne programy ochrony i zagospodarowania zabytkowych zespołów obronnych. Materiały z Krajowej Konferencji Samorządów Terytorialnych i Organizacji Pozarządowych zorganizowanej pod auspicjami Generalnego Konserwatora Zabytków przez Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji przy współudziale Towarzystwa Miłośników Twierdzy Boyen i Urzędu Miejskiego w Giżycku. Giżycko-Twierdza Boyen 10-12 września 1S99 r.. Red. M. Lewicka-Cempa, P. Molski, Warszawa 1999,
• - Freytag A., Architectura militaris nova et aucta.1631, egzemplarz w wielu bibliotekach m.in. BN. XVII. 4.1564,
• - Giergielewicz J., Wybitni polscy inżynierowie wojskowi. (Sylwetki biograficzne). Warszawa 1939,
• - Gruszecki A., Bastionowe zamki w Małopolsce. Warszawa 1962,
• - Jurga R.M., Architectura militaris w rysunkach perspektywicznych. Lubrza,
• - Konserwatorska Teka Zamojska. Problematyka konserwatorska fortyfikacji nowożytnych. Materiały z sesji naukowej w Zamościu w dniach 26-27 listopada 1981. Część I. Warszawa-Zamość 1983,
• - Konserwatorska Teka Zamojska. Problematyka konserwatorska fortyfikacji nowożytnych. Materiały z sesji naukowej w Zamościu w dniach 26-27 listopada 1981. Część II. Warszawa-Zamość 1984,
• - Naronowicz-Naroński J., Budownictwo wojenne. Oprac. J. i T. Nowakowie, Warszawa 1957,
• - Nowak T., Polska technika wojskowa XVI-XVII wieku. Teoria i praktyka artylerii i inżynierii, [w:] Technika a wojna X- XX w. Red. P.
• Matusak, J. Pitatowicz, Siedlce 2000, s.52-89,
• - Nowak T., Polskie piśmiennictwo techniczne do roku 1764. [w.] Wypisy Źródłowe do Historii Polskiej Sztuki Wojennej, z 8 B., Warszawa 1961,
• - Nowak T., Polska technika wojenna XVI-XVIII w. Warszawa 1970,
• - Nowak T., Cztery wieki polskiej książki technicznej 1450-1850. Warszawa 1961,
• - Nowak T., Z dziejów techniki wojennej w dawnej Polsce. Warszawa 1965,
• - Nowak T.M., Polska artyleria, inżynieria i kartografia wojskowa XVII w. Teorie i praktyka, [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.XXII, Warszawa 1979, s.65-130,
• - Nowak T.M., Przegląd polskiego piśmiennictwa z dziedziny fortyfikacji i inżynierii wojskowej z XVI-XVHI w. [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.XI, cz.2, Warszawa 1965, s.122-141,
• - Nowak T.M., Recepcja europejskiej literatury wojskowej w Polsce XVI-XVIII w. 4. Tłumaczenia dzieł autorów nowożytnych
• wydanych w Polsce, [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.XXXVII, Warszawa 1995, s.43-72,
• - Nowak T.M., Recepcja europejskiej literatury wojskowej w Polsce XVI-XVIII. Cz. I Tłumaczenia i publikacje obcojęzyczne, [w:] Studia i materiały do Historii Wojskowości. T.XXXII, Warszawa 1990, s.111-136,
• - Nowak T.M., Recepcja europejskiej literatury wojskowej w Polsce XVI-XVIII w. 3. Tłumaczenia dzieł autorów starożytnych wydane w latach 1764-1795. [w.] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.XXXIII, Warszawa 1990, s.,
• - Nowak T.M., Z problematyki staropolskiego piśmiennictwa wojskowego, [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.XXIX, Warszawa 1987, s.43-72,
• - Nowak T.M., Zagadnienia systematyki i metodyki opracowania wojskowych map historycznych, [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.XXVIII, Warszawa 1985, s.251-286,
• - Prądzyński I., Umocnienia polowe. Warszawa 1986,
• - Rogalski M., Żebrowski M., Fortyfikacje wczoraj i dzisiaj. Warszawa 1978,
• - Sikorski J., Zarys historii wojskowości powszechnej do końca XIX w. Warszawa 1975,
• - Sikorski J., Materiały do studiowania historii wojska i sztuki wojennej. Cz. I, zeszyty 1-3, Warszawa 1973,
• - Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. T. I, Pod red. J. Sikorskiego, Warszawa 1965,
• - Stankiewicz J., System fortyfikacji Gdańska i okolicy w czasie wojny 1655-166 r. [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.XX, Warszawa 1976, s.73-121,
• - Stankiewicz J., Ze studiów nad fortyfikacjami pruskimi na ziemiach polskich, [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.XII, cz.1, Warszawa 1966, s.107-152,
• - Stankiewicz J., Twierdza Kostrzyn - zarys dziejów, [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.XII, cz.1, Warszawa 1966, s.163-184,
• - Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T. I-XXXVII, Warszawa 1966-1995,
• - The principal works of Simon Stevin. IV, Oprac. W.H. Schukking, Amsterdam 1964,
• - Wentz G., Gerhard Cornelius von Walrave. [w:] Mitteldeutsche Lebensbilder, 5/1930,
• - Wójcik Z., Źródła archiwalne do historii polskiej sztuki wojennej w okresie najazdu szwedzkiego 1655-1660. [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.XXII, Warszawa 1979, s.181-208,
• - Wrzosek M., Kampania 1757 roku w Prusach Wschodnich, [w:] Studia i Materiały do Historii Wojskowości. T.V, Warszawa 1960, s.96-164,
• - Wuthrich L.H., Das druckgraphische Werk von Matthaeus Merian d. Ae.. Bd. IV, Die Topographien. Hamburg 1996, s.138, il. 135,
• - Wypisy źródłowe do historii polskiej sztuki wojennej. Zeszyt ósmy B. Polskie wojskowe piśmiennictwo techniczne do roku 1764.
• Oprac. T. Nowak, Warszawa 1961,
• - Wyszczelski L., Historia myśli wojskowej. Warszawa 2000,
• - Zarębska T., Początki polskiego piśmiennictwa urbanistycznego. Warszawa 1975,
• - Zarębska T., Teoria urbanistyki włoskiej XV i XVI wieku. Warszawa 1971.