Korelacja twardości stali 100Cr6 i jej zużycia w warunkach smarowania olejem Transol 150 z dodatkiem 3% grafitu

• Autorzy: Leśniewski T. , Krawiec S.

Warianty tytułu

EN

Correlation between hardness of 100Cr6 steel and its wear at lubrication of Transol 150 with addition of 3% of graphite

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań, których celem było określenie wpływu twardości materiału na zużycie części maszyn pracujących w obszarze tarcia mieszanego. Prace przeprowadzono z wykorzystaniem metody planowanego eksperymentu. Badania zrealizowano na aparacie 4-kulowym przy użyciu kulek ze stali 100Cr6 o twardości z zakresu 24-62 HRC. Badania te pozwoliły opracować funkcję regresji zużycia skojarzeń ślizgowych pracujących przy styku skoncentrowanym punktowym. Przedstawiony model wiąże twardość stalowych powierzchni ślizgowych z wielkością ich zużycia w przyjętym obszarze wymuszeń (nacisku pH i prędkości poślizgu v) oraz przy działaniu kompozycji smarnej zbudowanej z oleju Transol 150 z dodatkiem 3% grafitu. Zauważono istotny wpływ tej wielkości na zużycie kulek. Stwierdzono, że związek ten nie jest jednoznaczny, ale ściśle uzależniony od charakteru parametrów wymuszeń. Powiązanie twardości z wymuszeniami zewnętrznymi pozwoliło zaobserwować, że otrzymana funkcja d = f(pH, v, H) nie jest monotoniczna, lecz posiada ekstremum. Model pozwala dobierać, bez przeprowadzania badań eksperymentalnych, stalowe materiały na węzły ślizgowe pracujące przy styku skoncentrowanym liniowym, tj. przekładnie zębate.

EN

In the paper the results reveling the influence of material hardness on wear parts of machines working in mixed friction range were presented. The tests were realized on four-ball extreme pressure tester using a method of planned experiment. The balls of 100Cr66 steel of hardness 24-62 HRC were tested. The investigations allowed to work out a wear regression function of slide matchings working at point concentrated contact. The presented mixed friction model binds hardness of steel sliding surfaces with friction magnitude and their wear in considered area of external input functions (pressure pH and sliding velocity v) and lubrication with Transol 150 oil + 3% of graphite. Significant influence of this magnitude on balls wear was reported. It was found that this relation is ambiguous and depend on external input function. The binding of hardness together with external input functions let it to be observed that the obtained function d = f(pH, v, H) is not monotonic but has an extremum. The model lets choose up without need of running experimental research steel materials for sliding nodes working in concentrated linear contact (for example gears).

Słowa kluczowe

PL

tribologia; odporność na zużywanie; twardość

EN

tribology; resistance to wear; hardness

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2006
• Tom: nr 2
• Strony: 77--92
• Opis fizyczny: Bibliogr. 7 poz., rys.

Twórcy

autor

Leśniewski T.

autor

Krawiec S.

• Politechnika Wrocławska, Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn, ul. Łukaszewicza 7/9, 50-371 Wrocław,

Bibliografia

• 1. Kostecki B.J.: Evolucija strukturnogo i fazovogo sostojanija i mehanizmy samoorganizacii materialov pri vniesniem trenii. Trenie i iznos, t. 14, nr 4, 1993, s. 773-783.
• 2. Krawiec S., Leśniewski T.: Korelacja twardości materiału i jego właściwości tribologicznych, Tribologia, nr 4, 2002.
• 3. Lerner J.N.: O pereocenke vlijanija poverhnostnoj energii na processy iznasivanija. Trenie i iznos, nr 5, 1989, s. 820-825.
• 4. Michin N.M.: Osnovnye zakonomemosti molekuljarno-mehaniceskoj teorii vnesnego trenija. Trenie i iznos, nr 1, 1992, s. 81-89.
• 5. Krawiec S.: Wpływ synergizmu wybranych napełniaczy w smarze na zwiększenie trwałości ślizgowych węzłów maszyn, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1998.
• 6. Mańczak K.: Technika planowania eksperymentu, WNT, Warszawa 1976.
• 7. Polański Z.: Współczesne metody badań doświadczalnych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.