Mechanizmy oddziaływań niekonwencjonalnego dodatku przeciwzużyciowego z powierzchnią stali

• Autorzy: Molenda J. , Makowska R. , Grądkowski M.

Warianty tytułu

EN

Mechanisms of interaction between unconventional AW additive and steel surface

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy badano mechanizmy tribochemicznych reakcji niekonwencjonalnego dodatku przeciwzużyciowego (4-allilo-2-metoksyfenolu). Dla osiągnięcia celu pracy niezbędne było określenie struktury chemicznej produktów tych przemian, odłożonych na powierzchni tarcia elementów ze stali. Na podstawie obrazów SEM stwierdzono obecność warstwy produktów triboreakcji na powierzchni tarcia. Analiza EDS umożliwiła zidentyfikowanie składu pierwiastkowego (C, O) powstających związków chemicznych. Badania FTIRM pozwoliły natomiast potwierdzić przebieg reakcji utleniania z udziałem wiązania podwójnego zastosowanego dodatku, a XPS - zidentyfikować skład chemiczny produktów, związanych z powierzchnią stali. Stwierdzono, iż efektywność przeciwzużyciowa 4-allilo-2-metoksyfenolu jest wynikiem jego aktywności tribochcmicznej, prowadzącej do powstawania podczas tarcia związków o strukturze karboksylanów i/lub układów chelatowych.

EN

It has been studied tribochemical reactions of 4-allyl-2-methoxyphenol (AMF) aiming at determining the chemical structure of formed surface products. SEM images indicated the formation of layer on the metal surface. EDS analysis anabled to find that these compounds contain carbon and oxygen atoms in the structure. Examination of wear tracks by means of FTIRM provided clear evidence for oxidation reactions proceeding under the boundary lubrication process. Additionally, the carboxylate and/or chelate structure formation was confirmed by XPS results. It is also of importance that the hydroxyl group of that molecule takes part in triboreactions.

Słowa kluczowe

PL

tribochemia; dodatki przeciwzużyciowe; 4-allilo-2-metoksyfenol; karboksylany

EN

tribochemistry; antiwear additives; 4-allyl-2-methoxyphenol; carboxylates

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2004
• Tom: nr 1
• Strony: 137--148
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys.

Twórcy

autor

Molenda J.

• Instytut Technologii Eksploatacji, ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom

autor

Makowska R.

• Instytut Technologii Eksploatacji, ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom

autor

Grądkowski M.

• Instytut Technologii Eksploatacji, ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom

Bibliografia

• 1. Hsu S.M., Shen M.C., Klaus E.E. i in.: Mechano-chemical model reaction temperatures in a concentrated contact. Wear, 1994, 175, s. 209-218.
• 2. Płaza S.: Fizykochemia procesów tribologicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 1997.
• 3. Burakowski T., Marczak R., Senatorski J., Marczak M.: Znaczenie transformacji warstwy wierzchniej technologicznej w eksploatacyjną. Tribologia, 1997, 4-5, s. 477-485.
• 4. Piekoszewski W., Szczerek M., Wulczyński J.: Urządzenie typu trzpień-tarcza do badań tribologicznych w podwyższonych temperaturach. Tribologia, 1997, 5-6, 826-832.
• 5. Messerschmidt R.G., Harthcock M.A.: Infrared microspectroscopy. Theory and applications. Marcel Dekker, New York and Basel, 1988.
• 6. Molenda J., Grądkowski M., Kajdas C.: Study of chemical nature of organic produts forming during friction on steel surface lubricated by unsaturated compounds. Tribologia, 2003, 1, 93-102.
• 7. Kajdas C., Molenda J., Makowska M., Grądkowski M.: Investigation of tribochemical behaviour of some unsaturated organic additives in steel-steel contact. Proc. of Symp. on Lubricating Materials and Tribochemistry, Lanzhou (China), 1998, 83-94.
• 8. Konchits V.V., Myshkin N.K.: Organic deposits on friction surface and their role in boundary lubrication. Proc. of 13th Int. Colloquium Tribology, Esslingen, 2002, 1259-1268.
• 9. Majzner M. i wsp.: Lubricity and tribochemistry of selected CHO and CHNO compounds - a review. Proc. of conf. „Tribology: science and applications", Vienna (Austria), 2003, 58-59.
• 10. Kajdas C.: Tribochemistry. Proc. of 2nd World Tribology Congress, Vienna (Austria), 2001, 39-46.
• 11. Nakayama K.: Triboemission of charged particles and resistivity of solids. Tribology Letters, 1999, 6, 37-40.
• 12. Kajdas C., Furey M.J., Ritter A.L., Molina G.J.: Triboemission as a basie part of the boundary friction regime. Proc. of 12th Int. Coll., Esslingen (Germany), 2000, 2075-2096.
• 13. Rozancew E.G., Szolle W.D.: Chemia organiczna wolnych rodników. PWN, Warszawa, 1985.
• 14. Brzyska W.: Sposoby koordynacji grupy karboksylanowej w kompleksach metali z kwasami karboksylowymi. LAB, 2002, 1, 20-26.