Wpływ temperatury pracy węzła tarcia na aktywność tribochemiczną wybranych olejów bazowych

• Autorzy: Grądkowski M.

Warianty tytułu

EN

Influence of tribological system temperature on the tribochemical activity of selected base oils

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy badano zależność oporów ruchu i wielkości zużycia węzła tarcia stal-stal, smarowanego węglowodorami od temperatury. Stwierdzono, że najmniejsze opory ruchu i zużycie występną w temperaturze 80-100 C. Zjawisko to jest następstwem tribochemicznych przekształceń węglowodorów obecnych w oleju bazowym. Produkty tych przekształceń wytwarzają na powierzchni tarcia warstwy ochronne, które składają się z węglowodorów, związków karbonylowych, karboksylanów, a także estrów i pochodnych tych substancji. Produkty te są lokalnie związane z powierzchnią tarcia. W trakcie tarcia zachodzi także przebudowa struktury chemicznej warstwy wierzchniej, polegająca na wbudowaniu w nią węgla i tlenu.

EN

The author has been investigated relationship between dependence of a resistance to motion and wear of steel-steel tribological system lubricated with hydrocarbons upon its working temperature. It was shown that at 80-100°C the resistance to motion and wear are the lowest. This is a result of tribochemical conversions of hydrocarbons coming from the base oil. Products of this changes form protective layers composed of hydrocarbons, carbonyl compounds, carboxylates as well as esters and their derivatives, which are locally bounded with friction surface. During friction chemical structure of external layer are also modified by built-in carbon and oxygen atoms.

Słowa kluczowe

PL

tarcie graniczne; węglowodory; procesy tribochemiczne; siła tarcia; zużycie

EN

boundary friction; hydrocarbons; tribochemical processes; friction force; wear

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2003
• Tom: nr 4
• Strony: 185--196
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Grądkowski M.

• Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu, ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom

Bibliografia

• 1. Wojciechowicz B.: O fizyce i chemii w tribologii. Tribologia, 1994, 6, 659-663.
• 2. Heinicke G.: Tribochemistry. Akademie-Verlag, 1984, Berlin (Germany).
• 3. Nakayama K., Hashimoto H.: Triboemission from various materials in atmosphere. Wear, 1991, 147, 335-343.
• 4. Kajdas C. et al.: Triboemission as a basie part of the boundary friction regime. Proc. of 12th Int. Colloą. Tribology, Esslingen, 2000, 2075-2096.
• 5. Szumniak J., Starczewski L.: Dyfuzyjne przenoszenie materii do warstwy wierzchniej skojarzeń ciernych pracujących w podwyższonej temperaturze. Tribologia, 1997, 5-6, 935-945.
• 6. Grzesiak W.: Adhesive effect on frictional conditions at the chip-tool interface in turning. Tribologia, 1995, 2, 136-149.
• 7. Płaza S.: Reakcje tribochemiczne powierzchni tarcia. Tribologia, 1995, 4, 335-349.
• 8. Płaza S.: Fizykochemia procesów tribologicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 1997, 346 s.
• 9. Molenda J., Makowska M., Grądkowski M.: Zastosowanie chromatografii gazowej do badania środków smarowych. Problemy Eksploatacji, 4, 2000, 167-182.
• 10. Grądkowski M., Guzik J., Makowska M., Molenda J.: Badanie produktów destrukcji n-heksadekanu w warunkach oksydacji chemicznej i tribochemicznej. Tribologia, 1998, 3, 265-284.
• 11. Makowska M., Grądkowski M., Molenda J., Kajdas Cz.: Tribochemical behaviour of n-hexadecane in steel-steel contact. Tribologia, 1999, 3. 515— 321.
• 12. Makowska M.: Badanie tribochemicznych przemian węglowodorów alifa-1 tycznych w warunkach tarcia. Rozprawa doktorska, Uniwersytet Łódzki. Łódź 2001, 146 s.
• 13. Smith A.L.: Applied infrared spectroscopy. J. Wiley&Sons, Chichesicf-N. Y.-Brisbane-Toronto-Singapore, 1979.
• 14. Briggs D., Seah M.P.: Practical surface analysis by Auger and X-ray PhoK Elactron Spectroscopy. J. Wiley&Sons, Chichester-N.Y.-Brisbane-Toroni:-Singapore, 1992.
• 15. Geib K.M., Wilmeen C.W.: Iron carbide formed by reacting surface hydrocarbons with an iron film. Surf. Sci. Spec, 1992, 1, 3, 297-300.