Próba interpretacji zjawiska nadmiernego zużycia tribologicznego stali przez miedź i jej stopy w tarciu z udziałem smaru

• Autorzy: Czupryk W.

Warianty tytułu

EN

An attempt at interpretation of the phenomenon of excessive tribological wear of steel by copper and its alloys, with the use of lubricant

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W publikacji podjęto próbę wyjaśnienia wielu znanych z literatury tribologicznej przypadków nadmiernego zużycia stali przez współpracujące z nią w tarciu miedź i jej stopy. Zjawisko to usiłowano wyjaśnić ściernym oddziaływaniem tlenków miedzi, w innym przypadku wskazano na procesy zmęczeniowe jako przyczynę nadmiernego zużycia stali. Zdaniem autora niniejszej publikacji nadmierne zużycie stali przez miedź lub brązy występujące w pewnych warunkach tarcia jest wynikiem wtórnego, ściernego oddziaływania tlenkowych produktów zużycia stall osadzonych w matrycy miedzi lub brązu. Mechanizm tworzenia tego rodzaju struktury kompozytowej w warstwie wierzchniej miedzi lub brązu polega na ciernym przenoszeniu tlenkowych produktów zużycia stali do warstwy wierzchniej przeciwciała. Postawioną tezę udowodniono na podstawie badań AES eksploatacyjnych warstw wierzchnich (EWW) par ślizgowych miedź-stal 45, brązy-stal 45. Badania dotyczyły tarcia z udziałem smaru.

EN

The paper attempts to explain many cases of excessive steel wear in the presence of copper and its alloys in friction, as described in tribological literature. The phenomenon was rationalized by the abrasive wear of cupric oxides, or in other cases by fatigue processes, as the cause of excessive steel wear. According to the author of this paper, this excessive steel wear by copper or bronze occurring in specific frictional conditions results from secondary abrasive wear of oxide products of steel wear, imbedded in the copper or bronze matrix. The mechanism of creating such composite structure in the surface layer of copper or bronze resolves in frictional transfer of oxide products of steel wear to the surface layer of the counter-sample. The thesis was proven true on the basis of AES tests of operational surface layers (OSL) of sliding pairs copper - steel and bronze - steel. The tests were carried out with the use of lubricant.

Słowa kluczowe

PL

przenoszenie cierne; zużycie tribologiczne; struktura kompozytowa; tlenki metali

EN

frictional transfer; tribological wear; composite structure; metal oxides

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2001
• Tom: nr 1
• Strony: 63--76
• Opis fizyczny: bibliogr. 16 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Czupryk W.

• Katedra Aparatury i Inżynierii Procesowej Akademii Ekonomicznej, ul. Komandorska 118/120, 53-345 Wrocław.

Bibliografia

• 1.Garbar I.I.: Osobennosti iznasivanija i granicy primienienia sopriazennych materialov truscichsia par. I, Trenie i iznos, 1984, T.V, N 3, s. 489-496.
• 2.Garbar I.I.: Osobennosti iznasivanija i granicy primienienia sopriazennych materialov truscichsia par. II, Trenie i iznos, 1984, T.V, N 4, s. 705-712.
• 3.Kireenko O.F., Cvetkova "N.B., Berdenikov A.I., Sacova S.A., Issledovanie pricin anomalnogo iznosa torcevogo uplotnienia vintovogo nasosa. Pereraspredelenie chimiceskich elemeutov u pverchnosti trenia, Trenie i iznos, 1985 N 4, T.6, s. 674-683.
• 4.Kireenko O.F., Berednikov A.I., Cvetova N.B., Vasilieva L.A.: Obrazovanie poverchnostnych slojev sloznogo sostava v pare trenia stal-bronza kak pricina anomalnogo iznosa torcevogo uplotnienia vintovogo nasosa, Trenie i iznos, 1992, s. 874-880.
• 5.Szkoda F.: Zużycie miedzi w warunkach tarcia technicznie suchego, Tribologia nr. 4, 1991, s. 84-88.
• 6.Rajbov D.V., Matveeskij R.M., Fuks I.G., Bujanovski I.A.: Vlijanie medsoderzascich dobavok na antyfrikcionnye svojstva plasticnych smazok, Trenie i iznos, 1989, T. 10, N 6, s. 1100-1104.
• 7.Gribąjlo A.P., Atroscenko P.V.: Vlijanie medsoderzascich nopolnitelej na nekotoryje tribologiceskije charakteristiki plasticnych smazok, Trenie i iznos, 1987, T.8, N 6, s. 1121-1126.
• 8.Melnicenko I.M., Gribajlo A.P.: O vzaimodejstvi napolnennoj zakisju medi plasticnoj smazki z poverchnostjami tverdych tel pri trenii, Trenie i iznos, 1980, T.1 N 5, s. 911-914.
• 9.Melnicenko I.M., Gribajlo A.P., Zamiatin V.O.: O vlijanii tverdych napolnitelej na ekspluatacionnye svojstra plasticnych smazok, Trenie i iznos, 1980. T.1, N 4, s. 674-677.
• 10.Solski P., Ziemba S.: Zagadnienia zużycia elementów maszyn spowodowanego tarciem, PWN, Warszawa 1969.
• 11.Czupryk W., Wstępna ocena wpływu wtórnego oddziaływania tlenków metali na wielkość zużycia tribologicznego, Tribologia, 1996, N 3, s. 271-280.
• 12.Razumov O.H., Gorskij V.V., Gripacevskij A.H.: Osobennosti stroenia legirovanych kislorodom struktur v slojach trenia medi, Metallofizyka, 1987, T.9, N 2, s. 96-98.
• 13.Verescak A.V., Gripacevskij A.H., Gorskij V.V., Vlijanie skorosti skolzenia na stroenie i sostav kontaktnoj zony medi v pare trenia med-stal 45, Trenie i iznos, 1992, T.13, N 2, s. 295-299.
• 14.Gorskij V.V., Gripacevskij A.H., Nemoskalenko V.V., Razumov O.H. i inni: Atomnoje i elektronnoje stroenie vysokozakalenych struktur v sistemie Cu-O-Fe, Metallofizyka, 1987, T.9, N 5, s. 73-82.
• 15.Gripacevskij A.H., Verescak A.V., Gorskij V.V.: Samoorganizacja vtoricnych struktur pri trenii medi i bronzy po stali, Trenie i iznos, 1992, T.13, N 4, s. 647-653.
• 16.Lee J.D.: Zwięzła chemia nieorganiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.