Historia techniczno-technologiczna Zakładów Azotowych w Tarnowie

• Autorzy: Lichwała R.

Warianty tytułu

PL

Technical and technological history of Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A.

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule skrótowo przedstawiono fakty dotyczące kształtowania się technologii i techniki Zakładów Azotowych w Tarnowie- Mościcach. Wskazano najbardziej znaczące dla kształtowania fabryki okresy: powstanie Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Mościcach, okres tzw. Tarnowa II i okres po wejściu Azotów Tarnów na Giełdę Papierów Wartościowych. Dokonania ostatniego okresu są tylko zasygnalizowane, bowiem ich dynamizm trwa. Autor podkresla, że w 85-letniej historii Firmy bardzo ważni byli jej pracownicy, często wybitni specjaliści i znakomite osobowości, a zawsze ludzie bezgranicznie oddani Firmie.

EN

This paper presents briefly the facts related to the development of technology and technique of Zakłady Azotowe in Tarnów-Mościce. It describes the most important periods for the factory formation such as: the establishment of the State Works of Nitrogen Compounds in Mościce, the period of so called Tarnów II and the present period after Azoty Tarnów debut on the Warsaw Stock Exchange. The achievements from the latter period are only generalised as they are dynamic and still in progress. The author emphasises that the company workers, often outstanding specialists and remarkable personalities and always entirely devoted to the Company, were very important in the 85-year history of the Company.

Słowa kluczowe

PL

Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A.; historia przemysłu; rozwój myśli technicznej; organizacja przemysłu

EN

Azoty Tarnów; history of industry; development of engineering solutions; organisation of industry; Stock Exchange

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, ZW CHEMPRESS-SITPChem
• Czasopismo: Chemik
• Rocznik: 2012
• Tom: Vol. 66, nr 10
• Strony: 1039--1056
• Opis fizyczny: Bibliogr. 106 poz

Twórcy

autor

Lichwała R.

• Zakłady Azotowe w Tarnowie - Mościcach

Bibliografia

• 1. Państwowa Fabryka Związków Azotowych w Tarnowie, „Przemysł i Handel" z. 5, 28.01.1928, s. 230, 231.
• 2. P. Krzyżanek, Historia Zakładów Azotowych im. F. Dzierżyńskiego w Tarnowie za lata 1927-85, l-wszy okres, lata 1927-50, s. 3, maszynopis.
• 3. Państwowa Fabryka Związków Azotowych w Mościcach, Kraków 1930, s. 18.
• 4. M. M. Drozdowski, Eugeniusz Kwiatkowski - człowiek i dzieło, Kraków 1989, s. 32.
• 5. T. Lulek, Przedsiębiorstwa państwowe [w:] Dziesięciolecie Polski odrodzonej 1918-1928, księga pamiątkowa, Kraków- Warszawa 1928 s, 932.
• 6. P. Krzyżanek, Historia Zakładów Azotowych im. F. Dzierżyńskiego w Tarnowie za lata 1927 85, l-wszy okres, lata 1927-50, s. 5- 6.
• 7. Wspomnienia o inżynierach i technikach budujących Państwową Fabrykę Związków Azotowych w Tarnowie w latach 1927-1939, „Przemysł Chemiczny" nr 50/7 z 1971, s. 431, Krajowy przemysł azotowy w okresie lat 1917 1947, „Przemysł Chemiczny", nr 37 z 1958, s. 212.
• 8. J. Sobolewski, Historia syntezy amoniaku w Tarnowie, Tarnów 1986, s. 1, 2, maszynopis, Krajowy przemysł azotowy w okresie lat 1917-1947, „Przemysł Chemiczny", nr 37 z 1958, s. 212.
• 9. Państwowa..., s.39.
• 10. P. Krzyżanek, Historia Zakładów Azotowych..., s. 8.
• 11. Z. Łysoń, Budowa Państwowej Fabryki Związków Azotowych w latach 1927- 1929, s. 20, maszynopis.
• 12. Fabryka w Mościcach, .Wiadomości Przemysłu Chemicznego", nr 3, 01.02.1930, s. 1.
• 13. P. Krzyżanek, Historia Zakładów Azotowych..., s. 7.
• 14. T. Zamoyski, Przemysł chemiczny w roku 1931, „Polska Gospodarcza", z. 13, 26.03.1932, s. 358.
• 15. P. Krzyżanek, Historia Zakładów Azotowych..., s. 14.
• 16. Jak dyrektor Kwiatkowski ratował fabrykę, „Tarnowskie Azoty" nr 1680, 09.04.1997, s. 4.
• 17. Krajowy przemysł azotowy w okresie lat 1917-1947, „Przemysł Chemiczny", nr 37 z 1958, s. 212.
• 18. P. Krzyżanek, Historia Zakładów Azotowych..., s. 14-15.
• 19. T. Białas, Z. Szymanowski, Mościce (...) Dalsze dzieje, Tarnów 2002, s. 255.
• 20. J. Gołębiowski, Przemysł wojenny w Polsce, Kraków 1990, s. 225.
• 21. M. M. Drozdowski, Sprawy i ludzie II Rzeczypospolitej, Kraków 1979, s. 86.
• 22. Krajowy przemysł azotowy w okresie lat 1917-1947, „Przemysł Chemiczny", nr 37 z 1958, s. 213.
• 23. J. Sobolewski, Historia syntezy amoniaku..s. 2.
• 24. Archwium Państwowe w Tarnowie, TZA IX/1, Opinia Biura Projektów Z.A. dla inż. B. Twardzickiego z I 1.02.1964.
• 25. Archiwum Zakładów Azotowych w Tarnowie, PP/369, Sprawozdanie ZFZA za rok 1937/ 38, s. 7.
• 26. APT, ZAT 109, Zestawienie kosztów sprzedaży zmiennych oraz dodatkowych dochodów na dzień 29.12.1942, Materiał Dyrekcji Technicznej ZAT
• 27. APT, GMM 65, Dział II finansowo- budżetowy 1935- 1942, Pismo Z.F.Z.A. w Mościcach i Chorzowie do Urzędu Skarbowego w Tarnowie z 22.06.1945.
• 28. AZAT, Kronika 1945
• 29. AZAT, Kronika 1946
• 30. A. Zimowski, Historia polskiego przemysłu wielkiej syntezy chemicznej, Warszawa 1997, s. 40.
• 31. Sami dla siebie, „TA" nr 557, 12.04.1975, s. 4-5.
• 32. P. Krzyżanek, Historia Zakładu Produkcji Nawozów okresu lat 1927-1950 roku, Tarnów 1986, s. 18, maszynopis.
• 33. P. Krzyżanek, Pamiętnik pracownika chemii, Tarnów 1986, s. 5.
• 34. P. Krzyżanek, Historia chlorowni 1927-1949, Tarnów 1986, s. 12, maszynopis.
• 35. AZAT, Kronika 1949
• 36. Od nawozów do tarflenu, „Przemysł Chemiczny" nr 8/1977, s. 411.
• 37. Sami dla siebie, „TA" nr 557, 12.04.1975, s. 4 5.
• 38. A. Zimowski, op. cit., s. 121.
• 39. Od nawozów do tarflenu, „Przemysł Chemiczny" nr 8/1977, s. 411.
• 40. S. Rygiel, Zarys historii Zakładu Kaprolaktamu, Tarnów 1984, s. 6.
• 41. Sami dla siebie, „TA" nr 557, 12.04.1975, s. 4-5.
• 42. 60 lat energetyki w tarnowskich Zakładach Azotowych, „Przemysł Chemiczny" nr 7/87, s. 324.
• 43. Dyrekcja Techniczna Zakładów Azotowych w Tarnowie, Organizacja budowy i budowa Tarnowa II, s. 3, maszynopis.
• 44. Pół wieku w służbie chemii, „Przemysł Chemiczny" nr 8/1977, s. 391, 392.
• 45. Od nawozów do tarflenu, „Przemysł Chemiczny" nr 8/1977, s. 412, 413.
• 46. AZAT, Uchwała Nr 167/61 Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów z dnia 9 maja 1961 roku.
• 47. A. Zimowski, op. cit., s. 124.
• 48. Od nawozów do tarflenu, „Przemysł Chemiczny" nr 8/1977, s. 413.
• 49. Moje XXX-lecie, „TA" nr 521, 10.08.1974, s. 1,3.
• 50. Acetylen już w gazie, „TA" nr 95, 14.07.1966, s. 1.
• 51. A. Zimowski, op. cit., s. 126, 127, DTZAT, Organizacja budowy., s. 15
• 52. DTZAT Organizacja budowy..., s. 16, 17.
• 53. T. Białas, Z. Szymanowski, Mościce. Dalsze..., s. 211-212.
• 54. A. Zimowski, op. cit., s. 126, 127.
• 55. AZAT, Kronika 1967
• 56. A. Zimowski, op. cit., s. 123, DTZAT, Organizacja budowy..., s. 5, T. Białas, Z. Szymanowski, Mościce. Dalsze..., s. 176-177.
• 57. Budujemy Tarnów II, „TA" nr 7 z 23.12.1963, s. 4, DTZAT Organizacja budowy, s. 5, 6.
• 58. Nagrody państwowe za inżynierski trud, „TA" nr 1732 z 08.04.1998, s. 4, A. Zimowski, op. cit., s. 123.
• 59. T. Białas, Z. Szymanowski, Mościce. Dalsze..., s. 234-235
• 60. T Białas, Z. Szymanowski, Mościce. Dalsze..., s. 255-256
• 61. T. Białas, Z. Szymanowski, Mościce. Dalsze..., s. 249-250.
• 62. S. Rygiel, Zarys historii..., s. 11
• 63. Zła dziurka, brak sznurka - i produkcja stoi, „TA" nr 868 z 07.03.1981, s. 1.,
• 64. Rozpoczęto produkcję politrioksanu, „TA" nr 577, 23.08.1975, s. 1.
• 65. Współpraca Zakładów Azotowych Tarnów z instytucjami naukowo-badawczymi, Przemysł Chemiczny" nr 8/1977, s. 406.
• 66. Jak rodził się tarnoform?, „TA" nr 1580, 04.05.1995, s. 2.
• 67. T. Białas, Z. Szymanowski, Mościce. Dalsze..., s. 173.
• 68. Druga młodość chlorowni, „TA" nr 1594, 10.08.1995, s. 4.
• 69. Historia Zakładów w zapisie kronikarskim, „TA" nr 1445, 01.10.1992, s. 4.
• 70. Nowy kwas już uruchomiony!, „TA" nr 1421, 16.04.1992, s. 1,3.
• 71. S. Maciejczyk, Uwagi do książki „Rzeczpospolita Mościcka", 07.01.2008
• 72. AZAT, Sprawozdanie opisowe spółki za rok 1991, s. 3.
• 73. Na granicy opłacalności, „TA" nr 1374, 16.05.1991, s. 3.
• 74. Zielone światło dla krzemu, „TA" nr 1202, 15.01.1988, s. 1.
• 75. DTZAT, Materiał na sympozjum...
• 76. Wrócili do siebie, „TA" nr 1448, 22.10.1992, s. 1, 3.
• 77. T. Białas, Z. Szymanowski, Mościce. Dalsze..., s. 170.
• 78. Kurs na przetwórstwo, „TA" nr 1355, 03.01.1991, s. 1.
• 79. Czy tylko rury?, „TA" nr 1311, 02.03.1990, s. 1.
• 80. Z Tarnowa w świat, „TA" nr 1711, 13.11.1997, s. 3.
• 81. Odpowiedzialni za środowisko, „Chemik" nr 7 8/97, lipiec-sierpień 1997, dodatek o ZAT, s. 6,7.
• 82. Okna z PCW, „TA" nr 1428, 11.06.1992, s. 1.
• 83. Pożegnanie z przeszłością ?, „TA" nr 1469, 18.03.1993, s. 1, 3.
• 84. Doganiamy świat, „TA" nr 1375, 23.05.1991, s. 1, 3.
• 85. AZAT Sprawozdanie opisowe spółki za rok 1991, s. 18.
• 86. Coraz więcej tarflenowych wyrobów, „TA" nr 1624, 07.03.1996, s. 1,3.
• 87. S. Rygiel, Wytwórnia kaprolaktamu..., s. 17.
• 88. S. Rygiel, Wytwórnia kaprolaktamu..., s. 46, 47.
• 89. W dobrym towarzystwie, „TA" nr 1578, 20.04.1995, s. 1.
• 90. Tego jeszcze nie było, „TA" nr 169.1, 25.06.1997, s. 1.
• 91. Światowe firmy interesują się „Azotami", „TA" nr 1648, 21.08.1996, s. 3.
• 92. AZAT, Sprawozdanie opisowe spółki za rok 1997, s. 21.
• 93. AZAT, Sprawozdanie z działalności spółki za rok 1998, s. 18, 19.
• 94. Ruch na zakładowych inwestycjach, „TA" nr 1687, 28.05.1997, s. 1.
• 95. Najnowszy i najstarszy, „TA" nr 1711, 13.11.1997, s. 1.
• 96. Odpowiedzialni za środowisko, „Chemik" nr 7 8/97, lipiec-sierpień 1997, dodatek o ZAT s. 6, S. Maciejczyk, Uwagi...
• 97. AZAT, Sprawozdanie opisowe spółki za rok 1997, s. 23.
• 98. Ruch na zakładowych inwestycjach, „TA" nr 1687, 28.05.1997, s. 3.
• 99. Lista 80" została ogłoszona przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w styczniu 1990 roku. Z terenu obecnego woj. Małopolskiego na liście umieszczono 13 przedsiębiorstw, w tym tarnowskie Azoty.
• 100. Kompromis zdrowego rozsądku i zdecydowanego stanowiska, „TA" nr 1889, 18.04.200l,.s 1.
• 101. Wspólna GOŚ-ka, „TA" nr 1728, 11.03.1998, s. 2.
• 102. Polichlorek winylu znów w cenie, „TA" nr 1402, 05.12.1991, s. 3.
• 103. Z prac Zarządu......Biuletyn Tarnowskie Azoty" nr 1927, 04.04.2002, s. 2.
• 104. Z prac Zarządu......BTA" nr 1927, 04.04.2002, s. 2.
• 105. Rok 2005 w Centrum Tworzyw Sztucznych, „BTA" nr 2026, 21.12.2005, s. 4, 9.
• 106. Inwestycje stają się faktem, „BTA" nr 2019, 14.09.2005, s. 1.