Kersantyt z rejonu Żelaźniaka (Góry Kaczawskie , Sudety Zachodnie) - wstępne rozpoznanie petrograficzno-geochemiczne

• Autorzy: Machowiak K.

Warianty tytułu

EN

Kersantite from the Żeleźniak area ( Kaczawa Mountais, Western Sudetes) - preliminary petrographical and geochemical recognition

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł prezentuje położenie, cechy petrograficzne oraz wstępne dane geochemiczne lamprofiru (w odmianie kersantytowej) z rejonu Żeleźniaka w Górach Kaczawskich (Sudety Zachodnie). Występujące na tym obszarze żyły kersantytu przecinają magmową intruzję o charakterze hipabysalnym. Skały budujące intruzję występują w sekwencji wulkanitów (ryolity, ryodacyty, trachyandezyty) i brekcji diatremowej w jej stropowej części, po granitoidy w spągu. Kersantyt reprezentuje dwie odmiany: o strukturze porfirowej i równoziarnistej. Skład mineralny obu odmian jest zbliżony i budują go głównie: plagioklazy, biotyt (flogopit?), kalcyt, minerały nieprzezroczyste, pseudomorfozy minerałów ilastych po oliwinach i piroksenach. Skład chemiczny plagioklazów i piroksenów z kersantytu jest tożsamy ze składem chemicznym tych samych minerałów stanowiących spoiwo brekcji diatremowych i odsłaniających się w stropie intruzji. Przypuszczalnie magma kersantytowa, przemieszczając się ku powierzchni, scementowała pokruszone fragmenty wulkanitów, znajdujące się w kominie wulkanicznym. Wstępne dane geochemiczne składu skał kersantytowych wskazują na wyraźną kontaminację magmy płaszczowej, materiałem skorupowym.

EN

This paper aims to present the position and petrological properties of lamprophires (kersantite) from the Żeleźniak area in the Kaczawa Mountains (Western Sudetes). The numerous kersantitic veins had intersected the hypabyssal (with a gradual passage from volcanites to granitoides) intrusion, which is found here. The intrusion consists of various igneous rocks: granitoides on the deeper level of intrusion, and rhyolites, rhyoda-cites, trachyandesites and diatermie breccia - in its upper part. The kersantites represent two kinds of structures: the porphiritic and the equigranular one. Both of these rocks types consist mostly of: plagioclase, biotite (flogophite?), calcite, opaque minerals and entire or partly pseudomorphs of clay minerals after olivines and pyroksenes. Some kinds of kersantite contain enclaves of bow-tie spherulites. The chemical composition of minerals, separated from lamprophires (first of all plagioclases and pyroksenes) show resemblance to the chemical composition of cement from the diatermie breccia. Probably the melted kersantite stuff was rising up to the surface and cementing the crushed blocks of igneous rocks (rhyolites) present in the volcanic vent. Preliminary geochemical data of kersantite rocks show the mantel origin of its protolith at the same time being significantly contaminated with crustal material.

Słowa kluczowe

PL

kersantyt; cechy petrograficzne; Góry Kaczawskie

EN

kersantite; Kaczawa Mountais

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Archiwum Instytutu Inżynierii Lądowej
• Rocznik: 2011
• Tom: Nr 9
• Strony: 179--192
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz.

Twórcy

autor

Machowiak K.

• Politechnika Poznańska, Instytut Inżynierii Lądowej,

Bibliografia

• l Armstrong J.: Alkaline magmatic events - Leith lakę carbonatite and Yellowknife lamprophyres: evidence for Archean mantle metasomatism, Southern Slave Craton. Źródło internatowe, 2001.
• 2. Ionov D.A., O'Reilly S.Y., Ashchepkov: Feldspar-bearing Iherzolite xenoliths in alkali basalts from Hamar-Daban, Southern Baikal Region, Russia. Contrib. Mineral. Petrol. 1995, 122: 174-190.
• 3. Machowiak K., Weber-Weller A.: Temperatures of hydrothermal alterations of rocks in the Żeleźniak Hill intrusion (the Kaczawa Mountains, Sudetes, SW Poland) - stable isotope analysis and mineral chemistry. Mineralogia Polonica, 2003, 34 (2): 15-30.
• 4. Machowiak K., Muszyński A.: High-level volcano-granitoidic intrusions from the Żeleźniak Hill (Kaczawa Mts., Sudetes, SW Poland). Geological Society of London, Special Publications 2004, 234: 67-74.
• 5. Machowiak K., Niemczyk W.: Pozycja skał magmowych z Żeleźniaka (Góry Kaczawskie) na tle granitu Karkonoszy (rejon Janowie Wielkich). Przegląd Geologiczny, 2006, 54, (1): 51-55.
• 6. Machowiak K., Markiewicz K., Muszyński A.: Pozycja skał magmowych z rejonu Miedzianki w porównaniu do plutonu Karkonoszy i intruzji Żeleźniaka. Przegląd Geologiczny, 55 (4), (abstrakt, III Ogólnopolska Konferencja Naukowa, Badania Petrologiczne i Mineralogiczne w Geologii, Warszawa, 9-10 V 2007).
• 7. Manecki A.: Studium mineralogiczno-petrograficzne polimetalicznych żył okolic Wojcieszowa (Dolny Śląsk). Prace Miner. Kom. Nauk Miner. PAN, Oddział w Krakowie, 1965, 2: 7-65.
• 8. McPhie J., Doyle M., Allen R.: Volcanic textures. A guide to the interpretation of textures in volcanic rocks. Centre for Ore Deposit and Exploration Studies. University of Tasmania, 1993.
• 9. Muszyński A., Achramowicz S., Kryza R., Machowiak K.: Sprawozdanie merytoryczne z grantu KBN nr 6PO4D 034 14, 2001.
• 10. Muszyńki A., Machowiak K., Kryza R., Armstrong R.: SHRIMP U-Pb zrircon geochronology of the Late Variscan Żeleźniak intrusion, Polish Sudetes - preliminary results. Prace Specjalne PTMin. 2002, 20: 156-158.
• 11. Paulo A., Salamon W.: Przyczynek do znajomości złoża polimetalicznego w Starej Górze. Kwartalnik Geologiczny, 1974, 18: 266-276.
• 12. Rock N.M.S., Bowes D.R., Wright A.E.: Lamprophyres. Blackie, 1991 (Glasgow and London).
• 13. Rock N.M.S. & Groves D.I.: Do lamprophyres carry gold as well as diamonds? Nature, 1988, 332: 253-255.
• 14. Scaillet B.I., Prouteau G.: Oceanic slab melting and mantle metasomatism. Science Progress, 2001, 84: 335-354.
• 15. Wilson M.: Igneous petrogenesis. Kluwer Academic Publishers, 1989 (Boston).