Znak pamięci elementem krajobrazu na obszarze gminy i miasta Czarnkowa

• Autorzy: Grygorowicz-Kosakowska K.

Warianty tytułu

EN

Grave stone of memory as an element as an element of Czarnków landscape

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Podczas przesuwania się zimą 1944-1945 r. przez gminę i miasto Czarnków ofensywy radzieckiej na Berlin w ramach tzw. „oczyszczania terenu" poniosło śmierć wielu żołnierzy niemieckich. Następstwem tego stały się rozproszone pochówki; ich naocznymi świadkami byli lokalni mieszkańcy (spośród których obecnie żyją już nieliczni). Stan trzech spośród kilkunastu zachowanych mogił przekonał autorkę, że szacunek im okazywany, również przez młode pokolenia, stał się osobliwością tego obszaru i wymaga utrwalenia w formie właściwie zaprojektowanego na tych grobach znaku. Uniemożliwia to na razie niewłaściwa interpretacja międzynarodowych regulacji w tej sprawie. Inna zbiorowa mogiła - żołnierzy radzieckich z okresu końca wojny - znaleziona na rynku w Czarnkowie, doczekała się w 2004 r. ekshumacji. Szczątki przeniesiono do kwatery-mauzoleum, na nowy cmentarz komunalny. Rozproszone na terenie gminy Czarnków miejsca pochówków, upamiętnione czytelnym symbolem, będą stanowić widomy znak pamięci, który trwa wśród mieszkających tam ludzi.

EN

In winter 1945, as the advancing Soviet armies were moving through the district and town of Czarnków, there were numerous deaths of Wehrmacht soldiers as part of the so-called 'cleansing of the area'. They were followed by scattered interments eye-witnessed by local residents, of whom very few have survived until this day. There of them have given convincing reports that new generation representatives of the local population still show care for and respect the dead. This fact has become a characteristic feature of the historic landscape and requires to be perpetuated in form of a specially designed sign on the groves. Though the law here is anachronistic, it is being gradually ignored; this fact is supported by mass World War II grave removal from the market square in Czarnków in 2005. The aim was to exhume the bodies of 218 Soviet soldiers and bury them at a new district cemetery in this town. The author suggests that the exhumation and burial regulations should be changed following the international standards contained in the Geneva conventions. Key words: soldier burial, grave sign war cemetery burial section development.

Słowa kluczowe

PL

pochówki żołnierskie; znak rzeźbiarski; zagospodarowanie kwater i cmentarzy wojennych

EN

soldier burial; grave sign war cemetery burial section development

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka
• Rocznik: 2009
• Tom: Z. 17
• Strony: 103--115
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz.

Twórcy

autor

Grygorowicz-Kosakowska K.

• Wydział Architektury Politechniki Poznańskiej

Bibliografia

• [1] Affek-Bujalska B., Podstawy prawne ochrony cmentarzy, in: Studia i Materiały: Cmentarze, 1994, nr 1 (04).
• [2] Bogdanowski J., Rola Krakowskiej Twierdzy w I wojnie światowej, in: Kraków w czasie I wojny światowej, Kraków 1991.
• [3] Bowker J., Sens śmierci, przeł. J. Łoziński, PIW, Warszawa 1996.
• [4] Cemetery Art. - Sztuka cmentarna - L'art. de cimetieresy, Sympozjum międzynarodowe, Dokumenty, ICOMOS, Wrocław 1995.
• [5] Czerner O., Wstęp, in: Cemetery Art - Sztuka cmentarna - L'art de cimetieresy, Sympozjum międzynarodowe. Dokumenty, ICOMOS, Wrocław 1995.
• [6] Demski D., Najważniejsze żeby pamiętać. Cmentarz jako źródło do badań tożsamości zbiorowej mieszkańców wsi na Białorusi i ich wyobrażeń na temat śmierci; Etnografia Polska, t. 44, z. 1-2, Warszawa 2000.
• [7] Kolbuszewski J., Cmentarz jako tekst kultury, in: Cemetery Art - Sztuka cmentarna -L'art de cimetieresy, Sympozjum międzynarodowe. Dokumenty, ICOMOS, Wrocław 1995.
• [8] Mapa topograficzna, 412.21 Lubasz, Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
• [9] Mapa topograficzna, 402.44 Gębice, Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
• [10] Mapa topograficzna, 412.22 Połajewo, Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
• [11] Mapa topograficzna, 402.42 Kruszewo, Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
• [12] Mapa topograficzna, 402.43 Czarnków, Główny Urząd Geodezji i Kartografii.
• [13] Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lat wojny 1939-1945, wyd. 4, Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa, Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa.
• [14] Schubert J., Austro-węgierskie cmentarze wojskowe z okresu I wojny światowej w Krakowie i okolicy, in: Cemetery Art - Sztuka cmentarna - L'art de cimetieresy, Sympozjum międzynarodowe. Dokumenty, ICOMOS, Wrocław 1995.
• [15] Tischner J., Filozofia dramatu, Znak, Kraków 1998.
• [16] Wendlandt J., Ochrona prawna obiektów zabytkowych.