Ubiór - moda - kostium Egipska inspiracja Adama Ballenstedta

Kubiak, S. P.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Ubiór - moda - kostium Egipska inspiracja Adama Ballenstedta

Autorzy

Kubiak S. P.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Dress - fashion- costume the Adama Ballenstedt Egyptian inspiration

Języki publikacji

Abstrakty

Rozważania są poświęcone roli, jaką odegrała fascynacja estetyką starożytnego Bliskiego Wschodu w kształtowaniu się języka architektonicznego modernizmu 1. połowy XX wieku. Zachwyty nad architekturą czasów faraonów odnaleźć można zarówno w pismach czołowych teoretyków awangardowych, jak i w sprawozdaniach z podróży spisanych przez budowniczych schyłkowego wilhelminizmu. Niepoślednie znaczenie w umacnianiu tego zjawiska posiadały ponadregionalne pokazy, z wystawami światowymi na czele. Poznań, jako gospodarz Powszechnej Wystawy Krajowej 1929 roku, wpisał się w ogólne tendencje, bawiąc masową publiczność dyletantów występami „wioski arabskiej" i otaczając ją kolumnadami ze złoconymi „palmowymi" kapitelami. Z kolei dla najważniejszego gmachu użyteczności publicznej wzniesionego w mieście ok. 1930 roku - budynku Wyższej Szkoły Handlowej - projektant Adam Ballenstedt wybrał monumentalny i archaizujący kostium, niewątpliwie zapośredniczony przez teorię i praktykę niemieckich profesjonalistów. W referacie poruszona zostaje z jednej strony kwestia popularnej recepcji motywów wiązanych z nowoczesnością, z drugiej zaś refleksja środowiska architektonicznego nad formą jako nośnikiem znaczeń.

The consideration focuses on the role of fascination by the Ancient Middle East aesthetics in the formation of modernist architectural language in the first half of the 20th century. It is quite easy to recover the enchantments by the Pharaohs architecture in both the writings by most prominent vanguard theoreticians and the reports on travels by the late Wilhelm era builders. The topic of a big importance according to those phenomena was the international exhibitions movement, primarily the World Fairs. The city of Poznan, as the host of the General National Exhibition 1929, was well entered in common tendencies amusing the public of dilletanti with "Wioska Arabska" ("Arabic Village") performances and surrounding it with colonnades with golden "palm" capitals. Next, for the most important edifice built in the city around 1930 - the structure of the University of Economics -the architect Adam Ballenstedt chose a monumental and archaic costume, which was doubtlessly borrowed from theory and practice of German professionals. The paper touches on a subject of popular reception of motifs connected with the modernity on one hand and on the other architectural circle thought on form as meaning carrier.

Słowa kluczowe

Egipt egiptomania wystawy światowe styl narodowy kostium moda modernizm konwencja

Wydawca

Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej

Czasopismo

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

Rocznik

2008

Tom

Z. 15

Strony

103--117

Opis fizyczny

Bibliogr. 30 poz.

Twórcy

autor

Kubiak S. P.

Instytut Historii Sztuki, Uniwersytet im. A. Mickiewicza, Poznań

Bibliografia

[1] Arnold S., Propaganda mit Menschen aus Übersee. Kolonialausstellungen in Deutschland, 1896 bis 1940, w: R. Debusmann, J. Riesz (Hrsg.), Kolonialausstellungen -Begegnungen mit Afrika?, Frankfurt/Main 1995.
[2] Bander O., Die Rekonstruktion des Architekten-Nachlasses Ernst von Ihne (1848-1917), Berlin 2000.
[3] Boberg J., T. Fichter, E. Gillen (Hrsg.), Die Metropole. Industriekultur in Berlin im 20. Jahrhundert, München 1986.
[4] Buddensieg T., Rogge H. (Hrsg.), Die Nützlichen Künste. Gestaltende Technik und Bildende Kunst seit der Industriellen Revolution, Berlin 1981.
[5] Forssman E., Palladio und Deutschland, idem (Hrsg.), Palladio. Werk und Wirkung, Freiburg im Breisgau 1999.
[6] Grzeszczuk-Brendel H., Rezydencja i reprezentacja. Dodatkowe znaczenia dzielnicy zamkowej w Poznaniu, „Kronika Miasta Poznania", 1999, nr 4.
[7] Jaroszewski T.S., Orient w architekturze polskiej XIX w., idem, Od klasycyzmu do nowoczesności. O architekturze polskiej XVIII, XIX i XX wieku, Warszawa 1996.
[8] Junghanns K., Der Deutsche Werkbund. Sein erstes Jahrzehnt, Berlin 1982.
[9] Kabierske G., Der Architekt Hermann Billing (1867-1946). Leben und Werk, Karlsruhe 1996.
[10] Leśniakowska M., Jan Koszczyc Witkiewicz (1881-1958) i budowanie w jego czasach, Warszawa 1998.
[11] Mitchell T., Egipt na wystawie świata, Warszawa 2001.
[12] Mossakowski S., Mauzoleum Morsztynów w Warszawie a egiptologia XVII wieku, Sztuka jako świadectwo czasu. Studia z pogranicza historii sztuki i historii idei, Pehnt W., Altes Ägypten und neues Bauen. Der Einfluß der Pharaonenkunst auf die Moderne, idem, „Die Erfindung der Geschichte". Aufsätze und Geschpräche zur Architektur unseres Jahrhunderts, München 1989.
[13] Müller J., Budownictwo, w: Powszechna Wystawa Krajowa w Poznaniu w roku 1929, red. S. Wachowiak, t. 2, Poznań 1930.
[14] Oechslin W., „Entwerfen heißt, die einfachste Erscheinungsform zu finden". Missver ständnisse zum Zeitlosen, Historischen, Modernen und Klassischen bei Friedrich.
[15] Olszewski A.K., Nowa forma w architekturze polskiej 1900-1925, Wrocław, Warszawa, Kraków 1967.
[16] Ostendorf F., Sechs Bücher vom Bauen, Bd. 3: Die äussere Erscheinung der Mehr-räumigen Bauten, Berlin 1920.
[17] Parandowski J., Polska leży nad Morzem Śródziemnym, „Arkady", marzec 1939.
[18] Pazder J., Zimmermann E. (red.), Kaiserschloss Posen. Zamek cesarski w Poznaniu, Potsdam, Poznań 2003.
[19] Pehnt W., Die Architektur des Expressionismus, Stuttgart 1973.
[20] Rapp Ch., Die Welt im Modell. Weltausstellungen im 19. Jahrhundert, w: H. Fillitz (Hrsg.), Der Traum vom Glück. Die Kunst des Historismus in Europa, Wien, München 1996.
[21] Ruciński K., Przewodnik po Poznaniu, Poznań 1920.
[22] Sado-Zygierewicz E., Świątynia egipska w Łazienkach królewskich w Warszawie, "Meander", 1995, nr 1-2.
[23] Seipel W. (Hrsg.), Ägyptomanie. Europäische Ägyptenimagination von der Antike bis heute. Schriften des Kunsthistorischen Museums, Bd. 3, Mailand 2000.
[24] Schwartz F.J., Der Werkbund. Ware und Zeichen 1900-1914, Amsterdam, Dresden 1999.
[25] Semper G., Der Stil in den technischen und tektonischen Künsten oder Praktische Äs thetik, Zürich 1860-63, cyt. za: M. McLeod, Undressing Architecture: Fashion, Gender and Modernity, w: D. Fausch, P. Singley, R. el-Khoury, Z. Efrat (Ed.), Architecture: In Fashion, Princeton 1996.
[26] Spindler E., Wettbewerb „Botschaftsgebäude für Washington", „Berliner Architektur welt" H. 8, 1914.
[27] Skuratowicz J., Architektura Poznania 1890-1918, Poznań 1991.
[28] Sobkowicz K., Architekci wielkopolscy, Poznań 1988.
[29] Wölfflin H., Prolegomena zu einer Psychologie der Architektur, München 1886.
[30] Zaleski Z. (red.), Księga pamiątkowa miasta Poznania: dziesięć lat pracy polskiego zarządu Stołecznego Miasta Poznania, Poznań 1929.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-article-BPP2-0008-0070