Teoretyczne aspekty regionalnej dostępności komunikacyjnej : przegląd podejść metodologicznych

• Autorzy: Rosik P.

Warianty tytułu

EN

Theoretical aspects of regional accessibility : a review of methodological approaches

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule dokonano przeglądu stanu wiedzy w zakresie teoretycznych i empirycznych kwestii związanych z regionalną dostępnością komunikacyjną ze szczególnym uwzględnieniem dostępności transportowej. Wykazano, że dotychczasowy dorobek ekonomistów i geografów w tej dziedzinie (szczególnie na gruncie empirycznym) jest w Polsce niewystarczający w porównaniu z dorobkiem światowym, gdzie dostępność transportowa jest szeroko analizowana. W drugiej części opracowania przedstawiono podstawowe wskaźniki dostępności, złożone z funkcji działalności oraz funkcji utrudnienia, oraz opisano w skrócie pozostałe problemy związane z modelowaniem dostępności transportowej. W dalszej kolejności przedstawiono wyniki autorskich badań nad zmianami regionalnej dostępności drogowej i kolejowej w polskich podregionach w latach 2006-2020. Na zakończenie, na podstawie krótkiego przeglądu analiz empirycznych, podjęto próbę wskazania zależności między dostępnością transportową a rozwojem regionalnym. Wskazano, że mimo obiegowych opinii infrastruktura transportu nie jest szczególnie produktywna, a inne makroekonomiczne zmienne mają większy wpływ na rozwój regionalny. Z powyższych względów trudno jednoznacznie stwierdzić, czy to fakt istnienia (lub plan zbudowania) autostrad w korytarzach transportowych był główną przyczyną przyciągania inwestycji prywatnych do powiatów położonych w tych korytarzach, czy też może przyczyną były (i są nadal) ukształtowane przez historię procesy urbanizacji, industrializacji i aglomeryzacji.

EN

The paper provides a survey of theoretical and empirical findings in the area of regional accessibility and transport accessibility in particular. Recent empirical economic papers considering the issue of accessibility in Poland are not consistent with the current stand of knowledge. They are insufficient comparing with other papers published in Western journals. Next in the second part of the paper the examples of accessibility indicators have been shown. In this paper, the complex-accessibility indicators are addressed in which accessibility is a construct of two functions: activity function and impedance function. The paper also summarizes issues that are important in modelling accessibility. An analysis has been presented of the regional transport accessibility changes by 2020 hi Poland (the road and railway network in NUTS 3 regions). In the end of the paper the conclusions on the potential relationship between accessibility and regional development are drawn. According to the researches, and despite opinions in newspapers, transport infrastructure is not so productive as some other macroeconomic factors. One should not assume that the construction (or planned construction) of new motorways and express roads is a major cause of direct investments in locations on transportation corridors. The cause for it can be the historical process of urbanization, industrialization and agglomeration.

Słowa kluczowe

PL

dostępność regionalna; infrastruktura transportowa; rozwój regionalny

EN

regional accessibility; transport infrastructure; regional development

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie
• Rocznik: 2008
• Tom: Nr 52
• Strony: 91--106
• Opis fizyczny: Bibliogr. 37 poz.

Twórcy

autor

Rosik P.

• Instytut Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej

Bibliografia

• [1]Atrakcyjność inwestycyjna województw i podregionów Polski 2006, IBnGR, Gdańsk 2006.
• [2]Baradaran S., Ramjerdi F., Performance of Accessibility Measures in Europę, Journal of Transportation and Statistics, 2001,4, 2/3, s. 31-48.
• [3]Brócker J., How to eliminate certain defects of the potential formuła, Environment and Planning, 1989, 21, s. 817-830.
• [4]Bruinsma F.R., Rietveld P., The accessibility of European cities: theoretical frame-work and comparison of approaches, Environment and Planning, 1998,30, 3, s. 499-521.
• [5]Chojnicki Z., Zastosowanie modeli grawitacji i potencjału w badaniach przestrzenno--ekonomicznych, Studia, 14, KPZK PAN, Warszawa 1966.
• [6]D AT AR, Les Yilles „Europeennes", RECLUS, Montpellier 1989.
• [7]Domańska A., Wpływ infrastruktury transportu drogowego na rozwój regionalny, PWN, Warszawa 2006.
• [8]Erlandsson U., Lindell C., Svenska Regioners Kontakt- och Resemój-Ligheter i Europa 1992, Rapporter och Notiser 119, Institutionen for kultur-geografi och ekonomisk geografi vid Lunds Universitet, Lund 1993.
• [9]Grzelakowski A.S., Dostępność transportowa regionów jako element ich potencjału rozwojowego, Przegląd Komunikacyjny, 2003, nr 4.
• [10]Grzywacz W., Infrastruktura transportu, Warszawa, WKiŁ, 1972.
• [11]Gutierrez J., Conzalez R., Gómez G., The European high-speed train network: pre-dicted effects on accessibility patterns, Journal of Transport Geography, 1996, 4, s. 227-238.
• [12]Gutierrez J., Location, economic potential and daily accessibility: an analysis of the accessibility impact of the high-speed linę Madrid-Barcelona-French border, Journal of Transport Geography, 2001, 9, s. 229-242.
• [13]Hansen W.G., How accessibility shapes land-use, Journal of the American Institute of Plannersl959,25, 73-76.
• [14]Healey and Baker, European Real Estate Monitor; Executive Summary, Healey and Baker, 29 St George Street, London WIR 9RE, 1994.
• [15]Ingram D.R., The concept of accessibility: a search for an operational form, Regional Studies, 1971,5, s. 101-107.
• [16]Keeble D., Owens P.L., Thompson C., Regional accessibility and economic potential in the European Community, Regional Studies, 1982, 16, s. 419-432.
• [17]Komornicki T., Śleszyński P., Lokalizacja portów lotniczych na podstawie analiz dostępności komunikacyjnej i popytu, w: Przyszłość polskich lotnisk. Prawne i finansowe aspekty rozwoju portów lotniczych. MGG Conferences, 27-28 maja 2008, Hotel Gromada Okęcie, Warszawa, MGG Conferences, Warszawa 2008.
• [18]Komornicki T., Śleszyński P., Docelowy układ autostrad a wewnętrzny popyt na nowoczesny transport drogowy, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 2006, 12,s.95-108.
• [19]Lijewski T., Dojazdy do pracy w Polsce, Studia, KPZK PAN 1967, 15, Warszawa, s. 203.
• [20]Linneker B., Spence N.A., Accessibility measures compared in an analysis of the impact of the M25 London Orbital Motorway on Britain, Environment and Planning, 1992,24,s. 1137-1154.
• [21]Ratajczak M., Infrastruktura w gospodarce rynkowej, Wyd. AE w Poznaniu, Poznań 1999.
• [22]Ratajczak W., Dostępność komunikacyjna miast wojewódzkich Polski w latach 1948--1988, w: Z. Chojnicki, T. Czyż (red.), Współczesne problemy geografii społeczno-ekonomicznej Polski, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 1992, s. 173-203.
• [23]Ratajczak W., Modelowanie sieci transportowych, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 1998.
• [24]Rosik P., Efekty redystrybucyjne zmian regionalnej dostępności transportowej, Studia Regionalne i Lokalne, 2006, nr 1.
• [25]Rosik P., Dostępność drogowa polskich województw i podregionów, Przegląd Komunikacyjny, 2008, nr 4.
• [26]Rosik P., Szuster S., Rozbudowa infrastruktury transportowej a gospodarka regionów, Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań 2008.
• [27]Schurmann C., Spiekermann K., Wegener M., Accessibility Indicators: Model and Report, SASI Deliverable D5, Institute of Spatial Planning, Dortmund 1997,.
• [28]Śleszyński P., Możliwości rozwoju regionalnych portów lotniczych w Polsce w świetle uwarunkowań popytowych, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 2007, 13, s. 153-174.
• [29]Spiekermann K., Neubauer J., European Accessibility and Peripherality: Concepts, Models and Indicators, Nordregio Working Paper, Stockholm 2002.
• [30]Spiekermann K., Wegener M., Trans-European networks and uneąual accessibility in Europę, European Journal of Regional Development, 1996, 4, s. 35-42.
• [31]Spiekermann K., Wegener M., Update of Selected. Potential Accessibility. Indicators. Finał Report, Urban and Regional Research (S&W), RRG Spatial Planning und Geoinformation 2007.
• [32]Tavasszy L.A., Burgess A., Renes G., Finał Publishable Report: Conclusions and recommendations for the assesment of economic impacts of transport projects and policies, 1ASON Deliverable 10. Funded by 5th Framework RTD Programme. TNO Inro, Delft, Netherlands, 2004.
• [33]Taylor Z., Przestrzenna dostępność miejskiego systemu transportowego Poznania, Studia, KPZK PAN, 67, Warszawa 1979.
• [34]Taylor Z., Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej, Prace Geograficzne, 171, Instytut Geografii i Zagospodarowania Przestrzennego PAN, Warszawa 1999.
• [35]Yickermann R., Spiekermann K., Wegener M., Accessibility and economic develop-ment in Europę, Regional Studies, 1998, 33, s. 1-15.
• [36]Warakomska K., Zagadnienie dostępności w geografii transportu, Przegląd Geograficzny, 1992, 64,1-2, s. 67-76.
• [37]Williams H.C. W.L., On the formation of travel demand models and economic evalua-tion measures of user benefit, Environment and Planning, 1997, 9, s. 285-344.