Relacje między rozwojem zrównoważonym a ochroną przyrody

• Autorzy: Tomiałojć L.

Warianty tytułu

EN

Relations between sustainable development and nature conservation

• Konferencja: Szkoleniowa Konferencja Naukowo-Techniczna Ochrona Środowiska : Przepisy-Interpretacje-Rozwiązania-Trendy [IX; , 5 - 7 listopada 2008 r.; Ustroń Jaszowiec]
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zakres znaczeniowy każdego z pojęć bywa rozumiany różnie. Rozwój zrównoważony (RZ) występuje w co najmniej dwóch wersjach, słabej i mocnej, a ochrona przyrody (OP) ma jej odmianę konserwatorską (dzieloną na ścisłą i częściową/czynną) oraz gospodarczą (zawsze czynną). Są też dwa sposoby widzenia relacji pomiędzy zakresami tych pojęć, albo OP zawiera się całkowicie w RZ (model A) albo pokrywa z nim tylko częściowo (model B). Część administratorów preferuje model pierwszy, choć merytorycznie bardziej trafny jest drugi. Zgodnie z naszą Ustawą o ochronie przyrody, obszary objęte konserwatorską ściślejszą ochroną (parki narodowe i rezerwaty przyrody) nie są miejscami realizowania RZ. Natomiast w mniej ściśle chronionych parkach krajobrazowych i obszarach NATURA 2000 gospodarować wolno, tyle że w sposób "zrównoważony", lub z rekompensowaniem strat przyrodniczych. Cele OP i RZ są przeciwstawne: chronimy przyrodę mimo kosztów, albo uzyskujemy korzyści materialne z gospodarowania kosztem pewnych strat przyrodniczych. Zamiast ostrego przeciwstawiania sobie OP i gospodarowania, nowy model rozwoju gospodarczo-społecznego (zwany RZ) umożliwia współistnienie obu tych działalności, a nawet ich wspieranie się. Konieczny jest uczciwy kompromis. Niestety, wbrew twórcom koncepcji RZ, ta forma gospodarowania oraz koncepcja różnorodności biologicznej bywają narzędziami w walce z OP. Zacieranie rozróżnienia pomiędzy RZ a konserwatorską OP, a nawet przemilczanie w strategiach rozwojowych istnienia tej drugiej, prowadzi do wspierania tylko czynnej odmiany ochrony przyrody lub nawet tylko do pozorowania OP.

EN

Logical content of these two terms is defined variously. Sustainable development (SD) is understood either as (a) long-lasting and just between-generation management of the environment and of usable natural resources (a political definition), or (b) management similar to the above described one but with an emphasis on preservation of the natural heritage (the naturalists' view). In political definition, the one written into legislative acts, it is not clear to what extent nature conservation (NC) is a part of sustainability. To clear this point and to reduce a confusion an agreement is necessary on how we should see the position of NC: either the whole of it constituting a part of SD activity, or only the managed (manipulative) conservation falling within the SD frames. Recently also NC occurs in two forms: (a) traditional conservation of selected areas or species (active or passive), and (b) managing conservation (of the active type), as a part of SD. The aims of management and NC were once seen as contradictory. A new concept of sustainable development (SD) has been designed, to allow for a compromise. Yet a dualism of NC causes that managers preferably still approve only its second form, chiefly the active conservation. Confusions concerning relationship between SD and NC cause that these domains again happen to be treated as antagonistic. Based on different values these two types of activity should not be carried out by the same people. A compromise between independent groups of administrators is indispensable here. Unfortunatelly, in the newest version of Polish NC law, a clear division line has been obscured by the third notion introduced, a "landscape protection". Overshadowing the meaning of basic notions may cause that the nature protecting activity will be underestimated, the underpaid personnel being un-professional and administrative posts in NC be occupied by the proponents of unlimited management.

Słowa kluczowe

PL

rozwój zrównoważony; ochrona przyrody; relacje logiczne; konsekwencje administracyjno-prawne

EN

nature conservation; sustainable development; administrative and legislative consequences

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, ZW CHEMPRESS-SITPChem
• Czasopismo: Chemik
• Rocznik: 2008
• Tom: Vol. 61, nr 11
• Strony: 571--575
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., 1 tab., 2 rys.

Twórcy

autor

Tomiałojć L.

• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu,

Bibliografia

• 1. Breymeyer A., Noble R. (Red.): Biodiversity conservation in transboundary protected areas. National Academy Press, Washington 1996.
• 2. GUS, Ochrona Środowiska w Polsce w r. 2002. Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2002.
• 3. IUCN/UNEP/WWF 1991. Caring for the Earth - A Strategy for Sustainable Living. IUCN, UNEP and WWF, Gland, Switzerland.
• 4. Kozłowski S.: Ekorozwój - wyzwanie XXI wieku. PWN, Warszawa 2000.
• 5. Meadows D.H., Meadows D.L., Randers J.: Przekraczanie granic - Globalne załamanie czy bezpieczna przyszłość? Centrum Uniwersalizmu, Warszawa 1995.
• 6. Pawlaczyk P, Jermaczek A.: Poradnik lokalnej ochrony przyrody. Wyd. Lubuskiego Klubu Przyrodników, Świebodzin 2000.
• 7. Rykowski K.: Trwały rozwój lasów w Polsce. Wyd. MOŚZNiL. Agencja R.W. A. Grzegorczyk, Warszawa 1995.
• 8. Tomiałojć L: Manifest ochrony przyrody - Apel do Rodaków o sprzeciw wobec kontrrewolucji ekologicznej w Polsce. Chrońmy Przyr. Ojcz. 2001, 57,5-17.
• 9. Tomiałojć L.: Realizacja zasady ekorozwoju bez profesjonalnych ekologów? Aura 2003, 2, 29-30.
• 10. Tomiałojć L.: Ochrona przyrody a rozwój zrównoważony - o skutkach różnego rozumienia zakresów pojęć. Przegl. Przyrodniczy 2005,14 (za 2003), 3-17.
• 11. Tomiałojć L.: Sustainable development and Naturę conservation - a ne-cessity of compromise instead of confrontation. W: R Joost, J. Słodczyk, WL. Filho (eds) - Current Issues of Sustainable Development - Priorities and Trends. 8. Economic and Environmental Studies 8/2006. Wyd. Uniw. Opolskiego 2006, s. 21-35.
• 12. Tomiałojć L, Drabiński A. (red.): Środowiskowe aspekty gospodarki wodnej. Komitet Ochrony Przyrody PAN i Wydział Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji AR we Wrocławiu. Wrocław 2005, 490 s.
• 13. USTAWA o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. Dz. U., Monitor Polski.
• 14. Whittaker R.H.: Communities and ecosystems. Macmillan, New York 1975.