Rozwój wykorzystania energii wodnej na ziemiach polskich

• Autorzy: Mikulski Z.

Warianty tytułu

EN

The development of the use of hydro-power on the Polish territory

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Pierwsze elektrownie wodne powstały na ziemiach polskich w XIX w. głównie na Podhalu (karpackie dopływy Wisły) oraz w Staropolskim Okręgu Przemysłowym (dorzecze Kamiennej) - z inicjatywy Stanisława Staszica. Służyły one do poruszania młynów, tartaków, oświetlania osiedli itp. Po l wojnie światowej zbudowano dwie średniej wielkości elektrownie wodne na Pomorzu (Gródek i Żur) i w 1936 r. przystawiono do budowy zapory (największej wówczas w Europie) w Rożnowie na Dunajcu (50 MW); elektrownię uruchomiono dopiero w 1941 r. Niewielki wzrost nastąpił w latach 50. i 60., a na przełomie lat 60. i 70. powstały wielkie elektrownie wodne (Solina, Włocławek, Ży-dowo). Największy wzrost przypadł na przełom lat 80. i 90., po uruchomieniu dwóch „gigantów" szczytowo-pompowych (Porąb-ka-Żar 500 MW i Żarnowiec 680 MW), osiągając 2000 MW całkowitej mocy. Ostatnie dwa duże obiekty to Czorsztyn-Niedzica (92 MW) w 1997 r. i modernizacja Soliny (200 MW) w 2003 r.

EN

Thefirst hydro-electric stations on the Polish territory originated in XIX c., mainly on the Tatra Highlands (Carpathian tributaries of the Vistula) and in the Old Polish Industrial Region (the basin of the Kamienna), at the suggestion of Stanisław Staszic. They served as source of energy for mills, sawmills, lightening of human settlements a.o. After the I World War there have been built two medium-size hydroelectric plants on the terrain of Pomerania (Gródek and Żur) and in 1936 there has begun building of the dam (the biggest one at this time in Europe) in Zarnów on the Dunajec; the power plant was set in motion only in the year 1941. A slight increase in the use of hydropower occurred in the 1950s and 1960s and on the turn of 1960s and 1970s there have been built three big hydropower plants (Solina, Włocławek, Żydowo). The largest increase had the place on the turn of 1980s and 1990s after setting in motion two „gianf' pumped-storage power stations (Porąbka-Żar, 500 MW and Żarnowiec, 680 MW) and then was achieved the total power output of 2000 MW. The last two big objects are Czorsztyn-Niedzica (92 MW, in 1997) and modernization of Solina (200 MW, in 2003).

Słowa kluczowe

PL

energia wodna; elektrownia wodna

EN

hydro-electric power station

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2004
• Tom: Nr 12
• Strony: 503--509
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz.

Twórcy

autor

Mikulski Z.

• Uniwersytet Warszawski - Zakład Hydrologii

Bibliografia

• 1. E. BAJKIEWIECZ-GRABOWSKA, Z. MIKULSKI, 1999, Hydrologia ogólna (wyd. III). Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 2. M. ECKOLDT, U. LÖBER, F. TÖNSMANN (red.), 1985, Geschichte der Wasserkraftnutzung. Selbstverlag des Landesmuseum Koblenz.
• 3. Energia odnawialna Polska 2001. Zasoby i wykorzystanie (mapa 1:1,2 mln). Wydawnictwo Gea, Warszawa.
• 4. H. HERBICH, 1938, Zagadnienie sił wodnych. Warszawa.
• 5. M. HOFFMANN, 1992, Energetyka wodna w krajowym systemie energetycznym [w:] Historia energetyki polskiej, t. 2. Elektroenergetyka. SEP-WNT, Warszawa.
• 6. H. JOST, 1992, Energetyka [w:] Z dziejów techniki w dawnej Polsce. Praca zbiorowa pod red. B. Orłowskiego, Wydawnictwo IHNOiT, Warszawa.
• 7. J. KUBIATOWSKI, 1990, Polski Komitet Energetyczny [w:] Słownik polskich towarzystw naukowych, t. II, cz. I, Oss. Wrocław.
• 8. W. KUŁAGOWSKI, 2001, Hydroenergetyka w Polsce - stan obecny, perspektywy rozwoju. Gosp. Wodn., 3 (627).
• 9. A. ŁASKI, 1971, Elektrownie wodne. WNT, Warszawa.
• 10. R. MALINOWSKI, 1998, Hydroenergetyka polska. Gosp. Wodna, 3 (591).
• 11. S. MICHAŁOWSKI, J. PLUTECKI, 1975, Energetyka wodna WNT, Warszawa.
• 12. Z. MIKULSKI, 1995, Gospodarka wodna [w:] Historia nauki polskiej. Wiek XX, pod red. A. Śródki - Nauki o Ziemi, pod red. Z. Mikulskiego, instytut Historii Nauki PAN, Warszawa.
• 13. Z. MIKULSKI, 1998, Gospodarka wodna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• 14. Z. MIKULSKI, 2001, Wzrost retencji zbiornikowej w Polsce. Gosp. Wodna, 3 (627).
• 15. Z. MIKULSKI, 2002, The increse in reservoir retention in Poland. Miscellanea Geographica, 10, Warsaw.
• 16. Z. MIKULSKI, 2003, Miejsce Gabriela Narutowicza w polskiej kulturze technicznej. Wiad. IMGW, 1, t. XXVI/XLVII.
• 17. B. RUDNICKI, 1985, Woda w energetyce wodnej i cieplnej [w:] Podstawowe problemy współczesnej techniki, t. XXIV - Woda w gospodarce narodowej, PWN, Warszawa.
• 18. M. RYBCZYŃSKI, 1936, Siły wodne w Polsce. Polski Komitet Energetyczny, Warszawa.
• 19. J. SPOZ (red.), 1998,100 lat energetyki wodnej na ziemiach polskich. Towarzystwo Elektrowni Wodnych (Warszawa).
• 20. H. ŚWIĆ, 1999, Rola odnawialnych źródeł energii w Polsce na tle światowym. Czas. Geogr., 3-4, t. LXX.
• 21. Zarys planu perspektywicznego gospodarki wodnej w Polsce, t. II, 1959. Komitet Gospodarki Wodnej PAN, PWN, Warszawa.
• 22. T. ZUBRZYCKI, 1925, Służba hydrograficzna w Polsce. Czas. Techn. 15.