Charakterystyka cech siedliskowych w zbiorowiskach makrofitów i śródjezierzu płytkowodnego Jeziora Zbąszyńskiego

• Autorzy: Pełechaty M. , Kałuska I.

Warianty tytułu

EN

The habitat charactertics of macrophyte communities and mid-lake of a shallow lake Zbąszyńskie

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W sezonie letnim 2000, a następnie wiosną i latem 2001 roku przeprowadzono badania właściwości fizyczno-chemicznych wody i podłoża w siedliskach roślinności makrofitowej oraz w wolnym od roślinności śródjezierzu Jeziora Zbąszyńskiego na Pojezierzu Lubuskim. Celem tych badań było stwierdzenie czy istnieją różnice siedliskowe pomiędzy zbiorowiskami makrofitów oraz pomiędzy nimi a śródjezierzem. W tym celu próbki pobrano wzdłuż trzech transektów przecinających zbiorowiska roślinności szuwarowej i wodnej i kończących się w najgłębszym miejscu śródjezierza. Stwierdzono istnienie pewnych różnic pomiędzy stanowiskami badawczymi, bardziej wyrażone w przypadku cech podłoża niż wody, co potwierdza wcześniejsze doniesienia literaturowe. Przewodnictwo elektrolityczne i odczyn w wodzie oraz odczyn w podłożu okazały się parametrami nie wykazującymi różnic pomiędzy badanymi stanowiskami. Równocześnie stwierdzono brak silnych korelacji pomiędzy rozpatrywanymi cechami wody i podłoża. Wykazano także, iż sezonowe różnice wartości cech siedliskowych były wyraźniejsze niż różnice przestrzenne i dotyczyły przede wszystkim cech wody.

EN

The objectives of the study were habitats occupied by different macrophyte communities as well as macrophyte free habitats of a shallow lake ecosystem. Field investigations were carried out in the summer season 2000 and repeated in spring and summer 2001 in Lake Zbąszyńskie (Lubuskie Lakeland). The aim of the study was (1) to find out if there exist habitat differences among macrophyte communities, and between them and the mid-lake section of the study lake, (2) to define the water and substratum properties differing the studied habitats. As a result some differences between sampling sites were found, and the substratum properties appeared to differ the studied habitats more visibly. No strong correlations between the water and substratum habitats were found as to evidence the above findings. Noteworthy, seasonal habitat differences were much higher than the spatial ones.

Słowa kluczowe

PL

wody powierzchniowe; śródjezierze; analiza fizyczno-chemiczna; roślinność makrofitowa; makrofity

EN

habitats; macrophytes; shallow lake; water properties; substratum properties

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2003
• Tom: R. 11, nr 6
• Strony: 18--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Pełechaty M.

• Uniwersytet Adama Mickiewicza, Wydział Biologii, Zakład Hydrobiologii, 60-801 Poznań, ul. Marcelińska 4

autor

Kałuska I.

• Gimnazjum w Zbąszyniu, 64-360 Zbąszyń, ul. Mostowa 10

Bibliografia

• [1] Kovacs M. (ed.) (1992): Biological indicators in environmental protection. Ellis Horwood, New York, London, Toronto, Sydney, Tokyo, Singapore, 207.
• [2] Matuszkiewicz W. (2001): Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Nauk. PWN. Warszawa.
• [3] Kłosowski S., Tomaszewicz H. (1984): Typhetum angustifoliae and Typhetum latifoliae as indicators of various habitats. Polish Archives of Hydrobiology, 31, 245-255.
• [4] Kłosowski S. (1985): Habitat conditions and bioindicator value of the main communities of aquatic vegetation in north-east Poland. Polish Archives of Hydrobiology, 32, 7-29.
• [5] Kłosowski S. (1992): Ekologia i wartość wskaźnikowa zbiorowisk roślinności szuwarowej naturalnych zbiorników wód stojących. Fragmenta Floristica et Geobotanica, 37, 563-595.
• [6] Kłosowski S. (1984): Okologische Differenzierung innerhalb von Wasserpflanzen-Gesellschaften am Beispiel des Myriophylletum alterniflori, des Nupharetum pumili und des Polygonetum natantis. Fragmenta Floristica et Geobotanica, 39, 571-587.
• [7] Kłosowski S. (1999): Układy przestrzenne roślinności litoralnej a procesy sukcesyjne na przykładzie jezior eutroficznych. (W:) Radwan S., Komików R. (red.), Problemy aktywnej ochrony ekosystemów wodnych i torfowiskowych w polskich parkach narodowych. Wydawnictwo UMCS Lublin, 197-202
• [8] Papastergiadou E., Babalonas D. (1993): The relationships between hydrochemical environmental factors and the aquatic macrophytic vegetation in stagnant and slow flowing waters. 2. Evaluation of plant associations indicative value. Archiv fur Hydrobiologie, 90, 493-506
• [9] Szańkowski M. (1998): Ekologiczny status roślinności jezior lobeliowych w Polsce. Rozprawa doktorska. Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski, 148.
• [10] Kłosowski S., Szańkowski M. (1999): Habitat conditions of nymphaeid associations in Poland. Hydrobiologia, 415, 177-185.
• [11] Pełechaty M. (1999): The phytosociological characteristics and requirements of the Phragmitetum communis (Gams 1927) Schmale 1939phytocoenoses in the lakes of the Wielkopolski National Park. Hydrobiologia, 408/409, 327-334.
• [12] Sobczyński T., Pełechata A., Zioła A., Pełechaty M., Burchardt L., Siepak J. (2002): Accumulation of aluminium in the freshwater ecosystem of Jarosławieckie Lake. Polish Journal of Environmental Studies, 11, Supl. I, 77-82.
• [13] Pełechaty M., Owsianny P. M. (in print): Horizontal distribution of phytoplankton as related to the spatial heterogeneity of a lake - a case study from two lakes of the Wielkopolski National Park (western Poland). Hydrobiologia.
• [14] Pełechaty M., Pełechata A., Niedzielski P. (2003): Spatial and temporal variability of TOC concentrations in a shallow and eutrophicated lake ecosystem (Lake Jarosławieckie, Wielkopolski National Park, Western Poland). Polish Journal of Environmental Studies, 12, 5, 607-611.
• [15] Van den Berg M. S., Coops H., Simons J., Pilon J. (2002): A comparative study of the use of inorganic carbon resources by Chara aspera and Potamogeton pectinatus. Aquatic Botany, 72, 219-233.
• [16] van Donk E., van de Bund W. J. (2002): Impact of submerged macrophytes including charophytes on phyto- and zooplankton communities: allelopathy versus other mechanisms. Aquatic Botany, 72, 261- 274.
• [17] Kondracki J. (1994): Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne. Wyd. Naukowe PWN. Warszawa. 86-87.
• [18] Messyasz B., Kałuski T., Pełechaty M., Kałuska I. (2001): Horizontal changes in community structure of blue-green algae in a shallow, polymictic lake. [W:J 15th IAC Symposium Cyanobacteria / Cyanoprokaryota / Cyanophyte, Morphology, Taxonomy, Ecology. Sept. 3-7, 2001, Barcelona, 70.
• [19] Stefaniak K., Kokociński M., Burchardt L. (2003): Dominacja sinic w jeziorze - zagrożenie w funkcjonowaniu ekosystemu czy alternatywny stan stabilny? [W:] 22nd International Symposium of the Phycological Section of the Polish Botanical Society. Algae and the biological state of waters - a threat or a support? Olsztyn-Mierki, May 15-18, 2003, 103-104.
• [20] Pełechaty M., Kałuska I. (in press): roślinność Jeziora Zbąszyńskiego (Pojezierze Lubuskie) na tle stanu jego trofii. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu.
• [21] Burchardt L., Cerbin S., Kuczyńska-Kippen N., Messyasz B., Nagengast B., Owsianny P., Pełechaty M., Stefaniak K., Wieścicka I. (2001): Jeziora rynny kórnicko-zaniemyskiej - eutrofizacja czy humifikacja? [W:] Wojterska M. (red.), Szata roślinna Wielkopolski i Pojezierza Południowopomorskiego. Przewodnik sesji terenowych 52. Zjazdu PTB, 24- 28 września 2001, 307-325.
• [22] Nagengast B., Pełechaty M. (2001): Stopień antropopresji ekosystemów wodnych Wielkopolskiego Parku Narodowego w świetle badań roślinności wodnej i szuwarowej. Morena, 8, 17-25.
• [23] Brzeg A., Wojterska M. (2001): Zespoły roślinne Wielkopolski, ich stan poznania i zagrożenie. [W:] M. Wojterska (red.): Szata roślinna Wielkopolski i Pojezierza Południowopomorskiego. - Przewodnik sesji terenowych 52. Zjazdu PTB, 24-28 września 2001, 39-110.
• [24] Pełechaty M. (2002): Przestrzenne zróżnicowanie wartości parametrów fizyczno-chemicznych wody i podłoża w ekosystemach jeziornych o różnym stopniu nasilenia presji antropogenicznej. [W:] Burchard J. (red.), Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce. T. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 147-152.
• [25] Gąbka M. (2003): Właściwości fizyczno-chemiczne w siedliskach zbiorowisk ramienic ekosystemów jeziorno-torfowiskowych Wielkopolski. XXII .Między narodowe Sympozjum Sekcji Fykologicznej Polskiego Towarzystwa Botanicznego, Mierki, 15-18.05.2003, 53-54.
• [26] Jeppesen E. (1998): The ecology of shallow lakes - trophic interactions in the pelagial. Doctor's Dissertation (DSc). National Environmental Research Institute, Silkeborg, Danmark. NERI Technical Report No. 247, 420.
• [27] Scheffer M., Jeppesen E. (1998): Alterantive stable states. [W:] Jeppesen E., Sondergaard M., Christoffersen K. (red.), The structuring role of submerged macrophytes in lakes. Ecological Studies. 131, 421.
• [28] Sheffer M., Hosper S. If, Meyer M. L. Moss B. Jvppesen E. (1993): Alternative equilibria in shallow lakes. Trends Ecol. Evol. 8, 275-279.