Czas i względność

• Autorzy: Dobrogowski A.

Warianty tytułu

EN

Time and relativity

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Efekty relatywistyczne stały się powodem rozróżnienia pomiędzy czasem własnym i czasem koordynatowym. Metryka Minkowskiego czasoprzestrzeni pozwala stwierdzić wydłużenie czasu w przemieszczających się układach inercjalnych. Geometria czasoprzestrzeni Riemanna indentyfikuje wpływ potencjału grawitacyjnego i dośrodkowego na bieg czasu oraz efekt Sagnaca. Przedyskutowano synchronizację koordynatową zegarów.

EN

Relativistic effects forced the introducing of differentiation between proper and coordinate time. Spacetime of Minkowski metric makes it possible to investigate time dilation in moving inertial frames. Riemann's geometry of spacetime identifies the influence of gravitational and centrifugal potentials on time as well as Sagnac effect. Coordinate synchronization of clocks is discussed.

Słowa kluczowe

PL

czasoprzestrzeń; czas własny; czas koordynatowy; metryka; efekt relatywistyczny

EN

metric; space-time; proper time; relativistic effects

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przegląd Telekomunikacyjny + Wiadomości Telekomunikacyjne
• Rocznik: 2005
• Tom: nr 5
• Strony: 176--182
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Dobrogowski A.

• Instytut Elektroniki i Telekomunikacji, Politechnika Poznańska

Bibliografia

• [1] Pöppel E.: Granice świadomości. O rzeczywistości i doznawaniu świata, ttum. A. D. Tauszyńska, PIW, Warszawa 1989
• [2] Heller M.: Filozofia przyrody. Zarys historyczny, Wydawnictwo Znak, Kraków 2004
• [3] Kopczyński W., Trautman A.: Czasoprzestrzeń i grawitacja, PWN, Warszawa 1981
• [4] Einstein A., Infeld L.: Ewolucja fizyki. Rozwój poglądów od najdawniejszych pojęć do teorii względności i kwantów, tłum. R. Gajewski, PWN, Warszawa 1959.
• [5] ITU-R Rec. TF. 686-1, Glossary
• [6] Audoin C., Guinot B.: The Measurement of Time. Time, Frequency and the Atomic Clock, trans. Stephen Lule, Cambridge University Press, 2001.
• [7] Winkler G. M. R.: Synchronization and Relativity, Proceedings of the IEEE, vol. 79, no. 7, July 1991
• [8] Feynman R. P.: Sześć trudniejszych kawałków. Teoria względności Einsteina, symetria i czasoprzestrzeń. Wprowadzenia: Roger Penrose, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999.
• [9] Lanczos C.: Albert Einstein i porządek wszechświata, tłum. z ang. Barbara Stanosz, seria Omega, PWN, Warszawa 1967.
• [10] Dobrogowski A.: Sygnał czasu, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2003.
• [11] IAU, Information Bulletin 67, 1992
• [12] AllanD. W., Ashby N., Hodge C. C.: The Science of Timekeeping, Hewlett Packard Application Notę 1289
• [13] ITU-R Rec. TF. 1010-1, Relativistic effects in a coordinate time system m the vicinity of the Earth, 1997
• [14] EI-Rabbany A.: Introduction to GPS The Global Positioning System, Artech House, Boston, London, 2002.
• [15] Francis S., Stein S., Celano T., Warriner J., Leitner J., Moreau M., Burns R., Nelson R. A., Gifford A.: Analytical tools for clocks in space, Proceedings of 2003 IEEE International Frequency Control Symposium and 17th European Frequency and Time Forum, Tampa, 5-8 May 2003